بازار سهام به خواب زمستانی رفت
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، ارزش معاملات خرد سهام به کمترین میزان در 8 ماه اخیر نزول کرد. فضایی رکودی که برخی آن را به جو انتظاری حاکم بر بازارها در بزنگاه مذاکرات هسته ای ارتباط می‌دهند و برخی از شرایط تالار شیشه ای و عدم‌رغبت بورس بازان به فروش سهام در سطوح ارزان کنونی و در عین حال تمایلات صفر برای خرید سهام تا مشخص شدن وضعیت بازار سخن می گویند. به هر حال وضعیت فعلی هر دلیلی که داشته باشد، به نظر می‌رسد بازار سهام به خوابی زمستانی فرو رفته و شاید انتشار گزارش عملکرد 9 ماهه بنگاه های بورسی در واپسین روزهای دی ماه بتواند به افزایش جنب و‌جوش معامله گران بینجامد.
ارزش معاملات در کف 8 ماهه
دادوستدهای بورسی که مدت هاست چنگی به دل نمی زند، روز گذشته ارزش 1432میلیارد تومان را نشان داد که کمترین مقدار از 18 اردیبهشت ماه سال‌جاری بود. برخی این رکود معاملاتی را به فضای انتظاری ناشی از مذاکرات هسته ای ارتباط می‌دهند و معتقدند اغلب سرمایه‌گذاران منتظر دریافت اخبار قطعی از نتیجه مذاکرات احیای برجام هستند و ترجیح می‌دهند تا آن زمان پول جدیدی به بازار وارد نکنند. با این حال گروه دیگری این فضای کم رمق را نتیجه شرایط بازار سهام می دانند. به اعتقاد آنها از یک طرف قیمت سهم ها در محدوده ای قرار دارد که تمایل برای فروش را به کمترین میزان رسانده است اما خریداری نیز در بازار یافت نمی‌شود؛ چراکه با وجود ارزان بودن بسیاری از سهام، هر روز باز هم شاهد آب رفتن قیمت‌ها هستیم و سرمایه‌گذاران نیز تا زمانی که سیگنالی قوی از احتمال بازگشت قیمت‌ها و تغییر مسیر بازار دریافت نکنند، ترجیح می‌دهند منتظر بمانند و از ورود سرمایه جدید به این بازار خودداری کنند.
به هر حال هریک از این دو برداشت که به واقعیت نزدیک باشد، ماحصل آن چنبره فضای رکودی در تالار شیشه ای است. گویا بازار به خوابی زمستانی فرورفته و تا زمانی که محرکی برای تحریک تقاضا در بازار ایجاد نشود این وضعیت ادامه خواهد یافت. یکی از نکات مهم معاملات این روزهای بازار سهام، ترس انجام خرید و فروش با فراگیر شدن جو منفی در میان فعالان بازار است. موضوعی که سبب شده همان‌طور که اشاره شد ارزش معاملات خرد سهام در کف 8 ماهه قرار گیرد. متوسط ارزش معاملات روزانه طی 5/ 1 ماه گذشته کمی بیشتر از 2هزار میلیارد تومان بود که از کاهش 42درصدی نسبت به 8 ماه نخست سال‌جاری حکایت می‌کند. این رکود معاملاتی در فضای منفی و در حالی که صف های فروش چندان قدرتمند نیستند و سهامداران حقوقی خالص خرید بیشتری دارند، نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران خرد تنها زمانی میل به خرید پیدا می‌کنند که روند پرقدرت تقاضا وجود داشته باشد و در غیر‌این‌صورت ترجیح می‌دهند از بازار فاصله بگیرند. به‌ویژه آنکه در 17 ماهی که از سقوط نماگرهای بورسی می گذرد، تمامی روندهای صعودی ناپایدار بوده و نتوانسته اند توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنند.
حضور حقوقی ها در سهام بنیادی
کاهش معنادار ارزش دادوستدهای روزانه سهام در هفته های اخیر در حالی رخ داده که سهامداران حقوقی در گروه ها و صنایع مطرح، در تلاش برای تقویت تقاضای عمومی و برچیدن جو منفی ایجاد شده هستند. سهامی که عمدتا یا از نسبت های پایین قیمت به درآمد و پشتوانه های بنیادی برخوردار بوده و می توانند در بلندمدت نیز سود مناسبی از آن سهامداران خود کنند یا محرک هایی صعودی در فضای اقتصادی و سیاسی می توان برای آنها متصور بود. در این میان هر چه در دی ماه به پیش می رویم، زمان انتشار گزارش عملکرد بورسی ها برای 3 فصل نخست سال نزدیک تر می‌شود. انتظار می‌رود انتشار گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها به عنوان یک فیلتر قدرتمند عمل کرده و علاوه بر کنترل هیجان های مثبت و منفی، تخصیص سرمایه های سرگردان را به نحو مطلوب تری صورت دهد. روز دوشنبه در حالی فعالان تالار شیشه ای شاهد جابه جایی سهامی به ارزش 177میلیارد و 605میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند که گروه های بزرگ ریالی و دلاری در لیست خرید سهامداران عمده جای گرفتند. در این راستا بیشترین خالص خرید حقیقی ها به میزان 58میلیارد و 290میلیون تومان در زیرمجموعه های گروه فلزات اساسی رقم خورد و پس از آن نوبت به 2صنعت بزرگ ریالی خودرو و بانک‌ها رسید تا در مجموع هر دو گروه شاهد انتقال سهامی به ارزش 34میلیارد و 465میلیون تومان به پرتفوی حقوقی های بورس تهران باشند. رتبه های بعدی ورود پول های حقوقی نیز به سه گروه محصولات شیمیایی، فرآورده های نفتی و کانه های فلزی اختصاص پیدا کرد.
ملاک روزانه بورس بازی
ماه هاست که روند روزانه بورس به ملاک تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. شرایطی که به موجب آن شاهد تسری فضای مثبت یا منفی به قریب به اتفاق سهام و صنایع بورسی هستیم. یک روز با غلبه فضای منفی، خشک و تر با هم می سوزند و روز دیگر بدون ایجاد محرک جدید، شاهد سبزپوشی قیمت‌ها در کلیت بازار بدون توجه به صنعت و متغیرهای اثرگذار هستیم. حال سوال اینجاست که تا چه اندازه باید رفتار روزانه، ملاک تصمیم‌گیری ها قرار گیرد؟ در حالی که با خروج بی پایان پول های حقیقی، قیمت بسیاری از سهم ها به سطوح کمتر از محدوده های ارزنده بنیادی نزول کرده است که میل به دادوستد، بر اساس استفاده از ابزار فاندامنتال را کاهش یافته و اگر هم معامله ای صورت پذیرد عمدتا بر اساس نمودارهای تکنیکال رقم می خورد. شاید به همین دلیل است که بعضا واکنش های سریع و پرقدرت بازار به حمایت ها و مقاومت های تعریف شده و نقاط حساس نمودار های قیمتی در دادوستدهای روزانه به طور خاصی نمایان است.
باز هم قطعی سامانه
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، بازار در فازی انتظاری قرار دارد و همین مهم باعث شده ارزش معاملات خرد سهام هر روز افت بیشتری را تجربه کند. اما رکود روز گذشته دادوستدهای بورسی دلیل دیگری نیز داشت. از همان آغاز معاملات روز دوشنبه بورس تهران، معامله گران شاهد قطعی سامانه معاملاتی بودند، به طوری که دادوستدها با تاخیر حدود 15 دقیقه ای آغاز شد و حتی برخی از بازگشایی ها به‌روز کاری بعد موکول شد.
حسن فرج زاده، معاون اجرایی سازمان بورس و اوراق بهادار درباره قطعی سامانه معاملاتی بورس در همان آغاز معاملات صبح روز دوشنبه 13 دی ماه، به «سنا» گفته بود: «باید اجازه دهیم گزارش فنی ارائه و مورد بررسی قرار بگیرد و پس از آن دلیل اختلال را به صورت رسمی اعلام می کنیم.»
روح الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس نیز در این رابطه عنوان کرد: «سامانه ها از ابتدا روشن بودند و مشکلی نداشته اند، تنها برقراری ارتباط به دلیل قطعی برق ابتدای صبح با اختلال مواجه شد. سامانه ها در دیتا سنتر بودند و معاملات در حال انجام بود، اما ارتباط با دیتاسنتر دچار مشکل قطعی برق شد. هسته معاملات از برق اضطراری و مسیرهای دوم برق برخوردار است، بنابراین اختلال ایجاد شده به هسته معاملات ارتباطی نداشته است.»
به هر روی اختلال سامانه معاملاتی بورس تهران هر دلیلی که داشت سبب شد دادوستدها با تاخیر آغاز شود و طبیعتا بر میزان ردوبدل شدن سهام تاثیر بگذارد. از این رو می توان بخشی از تشدید رکود معاملاتی در روز دوشنبه را به آغاز دیرهنگام معاملات ارتباط داد.
ادامه اعتراضات به طرح اصلاح قانون بورس
پیش‌نویس طرح اصلاح قانون بازار سرمایه که هفته گذشته در دسترس عموم قرار گرفت هنوز هم با موجی از اعتراض از سوی فعالان بورسی از سهامداران خرد گرفته تا کارشناسان و قدیمی های بازار مواجه است. در تازه ترین اظهارات روز گذشته محسن علیزاده، عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس با تاکید بر اینکه در تهیه پیش‌نویس اصلاح قانون بازار سرمایه، سازمان بورس نظرات خود را به مجلس دیکته نکرده است، به «سنا» گفت: «پیش‌نویس اصلاح قانون بازار سرمایه طرح مجلس بود و سازمان بورس چیزی به مجلس دیکته نکرده است. یک مقدمه ای را دولت و سازمان بورس آغاز کرده بودند که ما بنا به ملاحظاتی ترجیح دادیم طرح خودمان را در مجلس آماده کنیم.
اینکه می‌گویند نظرات سازمان بورس به مجلس دیکته شده است، اصلا درست نیست. ما در کمیته بازار سرمایه این موارد را به صورت دقیق بررسی خواهیم کرد. ما مدافع حقوق تمامی فعالان بازار سرمایه هستیم و از حقوق آنها صیانت کامل خواهیم کرد و اجازه اظهارنظری که بخواهد به زیان سهامداران باشد را نخواهیم داد.»
بورس دوشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص کل بورس تهران با افت 22/ 0 درصدی همراه شد، از 342 نماد معامله شده، قیمت پایانی 104 سهم (30درصد) مثبت بود و در مقابل 207 سهم (61درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار 19 نماد (6درصد) صف خریدی به ارزش 53میلیارد تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل گیری صف فروش در 16 نماد بورسی (5درصد) به ارزش 151میلیارد تومان بودیم.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس کاهش35/ 0درصدی را ثبت کرد، 140 نماد معامله شدند که در این میان قیمت 54 سهم (39درصد) مثبت و 82 سهم (59درصد) منفی بود. در این بازار 9 نماد (6درصد) صف خریدی به ارزش 25میلیارد تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل گیری صف فروش در 3 نماد فرابورسی (2درصد) به ارزش 29میلیارد تومان بودیم.