بازار صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد نیازمند نگاهی نو
گچساران - ایرنا - صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد به عنوان یکی از ظرفیت های درآمدزایی و اشتغال در این استان برای بهره وری بهتر نیازمند نگاه نو اقتصادی به جای رویکرد سنتی است.
تغییر نیازهای جامعه، صنعتی شدن کالاهای مصرفی، واردات بی رویه با قیمت های بسیار نازل، نبود توان رقابت با محصولات مشابه صنعتی، بالا بودن قیمت تمام شده برخی محصولات و نبود برنامه ریزی مناسب برای شناسایی و آشنایی عموم شهروندان با جذابیت های بصری صنایع دستی باعث شده که بازار فروش این محصولات در کهگیلویه و بویراحمد رونق سابق را نداشته باشد اما هنوز محصول سرپنجه هنرمندان این دیار همچنان علاقه مندان خود را دارد.
جایگزین شدن نگاه اقتصادی به جاری رویکرد سنتی به صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد ضمن فراهم کردن شرایط ایجاد فرصت های شغلی، زمینه ساز حفظ میراث فرهنگی گذشتگان می شود.
نبودن بازارهای دایمی فروش صنایع دستی، ناکافی بودن حمایت های دولت برای فروش و پایین بودن بنیه مالی هنرمندان به منظور راه اندازی کارگاه های خانگی باعث شده که بیشتر جمعیت 35 هزار نفری هنرمندان این استان از ادامه کار تولید دلسرد شوند و دست از کار تولید بکشند.
این در حالی است که کارشناسان حوزه اقتصادی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به خشکسالی های پیاپی، کمبود آب کشاورزی، احتمال آلودگی های زیست از طریق فعالیت واحدهای صنعتی، صنایع دستی را یکی از کم نقص ترین راهکارهای اشتغالزایی و کارآفرینی در این استان می دانند.
فعالان حوزه صنایع دستی معتقدند که حضور در نمایشگاه‌های تخصصی بین‌المللی، تامین مواد اولیه و کمک دولت به فروش صنایع دستی از جمله راهکارهای رونق تولید در این عرصه است اما در این زمینه ها اقدام های قابل توجهی صورت نگرفته است.
این هنرمندان می گویند که اگرچه حضور تولیدکنندگان صنایع دستی در نمایشگاه های بین المللی راه اندازی شده در داخل کشور خوب است اما نیاز است تا فعالان این عرصه در نمایشگاه های کشورهای مختلف به ویژه حوزه خلیج فارس شرکت کنند تا زمینه معرفی و صادرات محصولات آنان بهتر فراهم شود.
آنان ساخت شهرک صنایع دستی را ضرورتی برای رونق فروش محصولات تولیدی هنرمندان استان و امکان خرید بدون واسطه علاقه مندان می دانند.
جاجیم، سفره، نمد، نی چیت، رودوزی‌های سنتی و سیاه چادر، مشته بافی، رندبافی، گچمه بافی، ریسندگی، سوزن دوزی، سبد بافی، لباس های محلی، چرم دوزی و عروسک محلی لیلی از جمله رشته های مختلف صنایع دستی رایج در کهگیلویه و بویراحمد است که به دلیل تنوع و اصالت آن می تواند باعث فرصت های شغلی زیادی به ویژه برای بانوان شود.
نبودن بازارچه های دائمی صنایع دستی
نبودن بازارچه های دائمی صنایع دستی یکی از زخم های کهنه هنرمندان صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد است که در شهرستان های بویراحمد و دنا در مرحله تامین زمین است و در شهرستان گچساران به عنوان یکی از قطب های صنایع دستی اقدام قابل قبولی انجام نشده است.
معاون صنایع دستی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: زمین مورد نیاز بازارچه های دائمی صنایع دستی در پارک ساحلی یاسوج و منطقه سادات محمودی شهرستان دنا تامین شده است و پس از انجام مراحل قانونی عملیات اجرایی این طرح ها آغاز می شود.
محمد کاظم رحمانی افزود: ایجاد بازارچه دائمی صنایع دستی در شهرستان گچساران به عنوان یکی از قطب های صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد در دستور کار است.
نقش بازارچه ها در فروش محصولات
تعطیلات نوروزی امسال 45 میلیارد ریال محصول صنایع دستی در بازارهای موقت دایر شده در ورودی ها شهرها به فروش رسید که با توجه به چهارفصل بودن استان و بازدید سالیانه سه میلیون نفر گردشگر از کهگیلویه و بویراحمد می توان این درآمد را به چند برابر افزایش داد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: گردشگران و مسافران 45میلیارد ریال محصول صنایع دستی هنرمندان استان را در تعطیلات نوروزی امسال خریدند.
محمدکاظم رحمانی اظهار داشت: این میزان محصول صنایع دستی در نمایشگاه های صنایع دستی ورودی شهرهای کهگیلویه و بویراحمد و غرفه های عرضه این محصولات به فروش رسیده است.
وی بیان کرد: گلیم، جاجیم، محصولات ساخته شده از چرم، البسه محلی و منبت از مهمترین محصولات صنایع دستی فروخته شده در تعطیلات نوروزی امسال است.
ناکافی بودن میزان حمایت های دولت
هنرمندان صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد بر این باور هستند که صرف آموزش و پرداخت تسهیلات بانکی آن هم در حد و اندازه 20 میلیون تومان نمی تواند راهگشای فعالیت آنان در عرصه تولید باشد و از دولت می خواهند تا با تامین مواد اولیه به آنان کمک کنند.
معاون صنایع دستی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: هنرمندان صنایع دستی این استان پارسال 2 میلیارد و 500میلیون ریال تسهیلات بانکی ارزان قیمت دریافت کرده اند.
محمد کاظم رحمانی اظهار داشت: هر فقره تسهیلات بانکی بین 15 تا 20 میلیون تومان بوده است.
با یک حساب سرانگشتی مشخص می شود تعداد هنرمندانی که پارسال در استان تسهیلات صنایع دستی دریافت کرده اند کمتر از 20 نفر بوده که با توجه به جمعیت 35 هزار نفری آنان بسیار کم به نظر می رسد.
کارگاه های صنایع دستی
ایجاد کارگاه های صنایع دستی یکی از راهکارهای تولید بی دغدغه محصول برای هنرمندان صنایع دستی محسوب می شود زیرا در این کارگاه ها مواد اولیه در اختیار هنرمندان قرار می گیرد به همین دلیل با توجه به بنیه مالی ضعیف به نظر می رسد دولت باید حمایت های ویژه ای از سرمایه گذاران این عرصه در استان کمتر توسعه یافته کهگیلویه و بویراحمد داشته باشد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: اینک 170 کارگاه صنایع دستی در رشته های مختلف در این استان فعالیت می کند که 6 مورد از این کارگاه سال 1400 در راه اندازی شده است.
محمدکاظم رحمانی اظهار داشت: هر یک از این کارگاه های تولیدی برای راه اندازی 50 تا 210 میلیون تومان تسهیلات بانکی دریافت کرده اند.
رحمانی با اشاره به اینکه این کارگاه ها در رشته هایی چون دست بافته های داری و البسه محلی فعالیت می کنند تاکید کرد: هر یک از این کارگاه های تولیدی زمینه سه تا پنج فرصت شغلی را فراهم کرده است.
آموزش های تخصصی
آموزش های تخصصی صنایع دستی با هدف تولید براساس ذائقه روز بازارهای مصرف انجام می شود که البته میراث فرهنگی استان در این زمینه اقدام های خوبی انجام داده اما ادامه این روند ضروری به نظر می آید.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه آموزش یکی از راهبردهای میراث فرهنگی برای حمایت از هنرمندان است تصریح کرد: از ابتدای سال 1400 تاکنون آموزش های تخصصی صنایع دستی در رشته هایی مانند چرم، گلیم، البسه محلی و سایر رشته ها در قالب 12 دوره و هر دوره با شرکت 20 تا 30 هنرمند برگزار شده است.
رحمانی اظهار داشت: این کارگاه های آموزشی در قالب دوره های آموزشی 180 ساعته در مدت زمان سه ماه برای هنرمندان صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد برگزار شده است.
وی با بیان اینکه 90درصد از این دوره های آموزشی در مناطق روستایی برگزار شده است اضافه کرد: زیلایی، دیشموک، لوداب و چرام از جمله مناطق برگزاری آموزش های صنایع دستی مذکور بوده است.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: به شرکت کنندگان در این دوره های مهارتی که موفق به کسب حد نصاب لازم علمی و عملی در آزمون پایان دوره ها شدند مدرک مهارتی فنی وحرفه ای اعطاء شد.
ظرفیت های صنایع دستی
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: در مرحله داوری دریافت نشان ملی مُهر اصالت که پارسال به میزبانی استان خوزستان برگزار شد، هشت اثر صنایع‌دستی این استان موفق به دریافت این نشان ملی شدند.
محمدکاظم رحمانی اظهار داشت: در این دوره 15 اثر انتخاب و به مرحله داوری کشوری ارسال شد که از این آثار هشت اثر نشان ملی مهر اصالت را دریافت کردند.
معاون صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: این آثار شامل دست‌بافت‌های داری مانند انواع گلیم، البسه محلی، کوسن و جای قرآنی بوده است.
وی افزود: کمک به ارتقا و بهبود کیفی محصولات، ایجاد رقابت سالم بین هنرمندان، تسهیل در شناسایی هنرمندان فعال و بروز استعدادها، خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها از مهمترین اهداف برگزاری دوره‌های داوری مُهر اصالت محصولات صنایع‌دستی در سطح ملی و استانی به شمار می‌رود.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: سه روستای هدف صنایع دستی در این استان برای نخستین بار تعیین و معرفی شد.
محمدکاظم رحمانی اظهار داشت: این سه روستا شامل رودشتی و میمند در بخش پاتاوه شهرستان دنا و سربیشه در شهرستان گچساران است.
وی افزود: دلیل تعیین و معرفی این سه روستا آن است که حدود 95 درصد جمعیت آنها بافنده بوده یا در زمینه صنایع دستی مهارت دارند.
رحمانی عنوان کرد: ثبت ملی سه روستای کهگیلویه و بویراحمد به عنوان هدف صنایع دستی موجب پرداخت تسهیلات برای توسعه صنایع دستی و افزایش تولیدات آن در این مناطق و حمایت بافندگان و صاحبان مهارت صنایع دستی به لحاظ تأمین زیرساخت های مورد نیاز می شود.
وی ابراز داشت: حدود 35 هزار هنرمند صنایع دستی در رشته های مختلف در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که تنها 50 درصد آنها فعال هستند.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: هم اینک 16 هزار هنرمند صنایع دستی در این استان در رشته های مختلف از جمله گلیم بافی، چرم دوزی، دوخت و طراحی البسه محلی و جاجیم بافی فعالیت می کنند.
رحمانی اظهار داشت: میزان تولید سالانه انواع صنایع دستی در کهگیلویه و بویراحمد 20 هزار مترمربع است.