بازگشت به عصر برج‌باغ‌ها

«واقعا به آقای چمران در موضوع باغات ظلم شده است و ایشان بیشترین سهم را در احیا و توسعه باغات تهران داشته‌اند. سخنانی که در موضوع برج‌باغ‌ها گفته می‌شود، کذب و دروغ است و اساسا ارتباطی با مصوبه شورای شهر نداشت. این مصوبه به احیای باغات و ساخت‌وساز در باغات منجر شد و آمار و ارقام هم نشان می‌دهد که این مصوبه برای احیا و صیانت از باغات شهر تهران بوده، اما عده‌ای سودشان در تخریب است».

به گزارش شرق، این سخنان پرویز سروری نایب‌رئیس شورای شهر تهران است که معمولا نیمی از زمان جلسات را در صندلی ریاست می‌نشیند. او روز گذشته روایتگر تأثیر مصوبه موسوم به برج‌باغ‌ها بر حفظ باغات تهران بود. او بدون آنکه به آمار و ارقامی اشاره کند، گفته که مصوبه برج‌باغ‌ها از درختان و باغات شهر صیانت کرده است.

اما نقشه‌های هوایی و آمار‌های منتشرشده از وضعیت باغات تهران قبل از لغو مصوبه برج‌باغ‌ها نشان می‌دهد 128 هکتار از باغات تهران نابود شده و سهم تهران برای صدور پروانه برای این باغات کمتر از یک‌درصد بوده است.

مهدی چمران تأکید دارد مصوبه شورای شهر پنجم درخصوص باغات باید تغییر کند، اما شورای شهر مجبور است فعلا بر اساس قانون موجود رأی بدهد. او ادامه می‌دهد‌: از نظر قانونی هیچ‌کس نه من و نه حتی بزرگ‌ترین شخصیت قانونی کشور، وزیر، نمی‌تواند بگوید قانون را قبول ندارم و فعلا بماند.

به گفته چمران درختان تهران در دهه 70 بیش از همه از بین رفته است؛ زمانی که قانون ما را اجرا نمی‌کردند، قانونی که پیشنهاد دادیم که تشویقی باشد دهه 70 روستا‌ها و خیابان آیت‌الله کاشانی روستا و ده بوده و چیزی جز چند پارک از آن باقی نمانده است. این‌ها از بین رفت و به آهن و آجر تبدیل شده و امروز همه می‌نالیم که هوا بد است.

رئیس شورای شهر تهران معتقد است مصوبه خانه‌باغ که در شورای پنجم مصوب شده، جدا به مردم آسیب رسانده است. سال 98 دو پرونده برای باغات صادر شده است. سال 99 هیچ رأیی صادر نشده است. یعنی هیچ‌کس حاضر نشده با قانون جدید، 15 درصد از زمینش را در محله گران‌قیمت تهران دو‌طبقه بسازد، هیچ‌کس این کار را نمی‌کند، بعد می‌گوییم چرا تحرک ساختمانی نیست و اقتصاد هم خوابیده است.

چمران خطاب به اعضای شورای شهر گفت با توجه به تجربه 20 ساله‌اش به‌طور جمعی دستورالعمل و قانون مناسب و خوبی را تنظیم خواهند کرد و از آنجا که باید قانون جدید را به شورای عالی معماری و شهرسازی ببریم، زمان‌بر است، اما بالاجبار باید با قوانین فعلی رأی دهیم. بگوییم باغ است، خلاف قانون است و بگوییم باغ نیست، ساخت‌وساز نمی‌شود.

سید‌محمد آقامیری، عضو دیگر شورای شهر تهران هم روز گذشته برای تشخیص باغ و غیر‌باغ بودن به آموزه‌های دینی در حوزه رعایت حق‌الناس اشاره کرد و گفت: این روش حقوق مردم را پایمال می‌کند؛ چرا‌که زمین‌هایی باغ اعلام می‌شود که همسایگان ایشان با 50 درصد سطح اشغال ساختمان‌سازی کرده‌اند. حال ما زمین 800‌متری را باغ اعلام می‌کنیم و 15 درصد اجازه سطح اشغال می‌دهیم که می‌شود 120 متر و این در حالی است که 12 درخت هم ندارد و اگر هر درخت پنج متر‌مربع فضا را اشغال کند، می‌شود 60 متر؛ این یعنی 700 متر را خالی بگذارند، چون ملک او باغ است!

آقامیری اضافه کرد: شهرداری موظف به ایجاد فضای سبز است نه مردم. اگر ملکی باغ است، خب از مالک بخریم. این باغ اعلام‌کردن املاک نه مشوق باغ‌سازی است و نه فضای سبز ایجاد می‌کند.

وی افزود: 70 سال پیش پنج هزار هکتار باغ داشتیم و امروز دو هزار هکتار باغ داریم؛ یعنی سالی 500 هزار مترمربع باغ از بین رفته است. قانون وقتی محترم است که در جهت احقاق حقوق مردم باشد، نه زمانی که ابزار تجاوز به حقوق مردم باشد. چنین قانونی قابل‌احترام نیست و نیاز به بازنگری دارد.

او در ادامه پیشنهاد داد: هرکسی درختی در منزل خود می‌کارد، صاحب آن است. اگر درخت بیش از پنج سال عمر کرد، مابازای هر سال یک درصد به عوارض او تخفیف دهیم. اگر ملکی 12 درخت داشته باشد، اما تعداد درختان را 30 اصله کند، 30 درصد تخفیف عوارض بگیرد. آنگاه خواهیم دید که مردم در زمین‌های خود درخت خواهند کاشت تا هنگام جواز‌گرفتن، تخفیف بگیرند. ما فکر می‌کنیم دو هزار هکتار باغ داریم، اما این میزان باغ نیست و باغ‌ها خیلی کمتر است و این به‌خاطر قانون غلط است؛ بنابراین تقاضا می‌کنم این کار را متوقف کرده و در آن بازنگری کنیم.

مهدی چمران، اما در حاشیه شورای شهر تهران شفاف‌تر از احتمال تغییر مصوبه خانه‌باغ سخن گفت. به گفته او بحث باغات و فضای سبز بحث پیچیده‌ای شده است؛ چرا‌که آنچه قبلا بوده و در دوره‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم انجام شد و آن را در دوره پنجم اصلاح کردند، حملات زیادی نیز به آن شد که باغات را از بین بردند؛ در‌حالی‌که این‌گونه نبود و همه ساختمان‌سازی‌ها قفل شد.

او ادامه داد: از تصویب آن قانون تنها یک یا دو پرونده خانه مسکونی که فضای سبز دارد بیشتر صادر نشد. چمران اضافه کرد: بحث باغات به‌تن‌هایی مطرح نیست. جایی که بزرگ باشد و شهرداری باید زمین دو، سه هزار متری که باغ باشد، خریداری کند یا بر اساس قانون جای خالی‌ای را که وجود دارد بسازد، الان انسدادی به وجود آمده و مالک بر اساس قانون نمی‌تواند خانه مسکونی بسازد و در 15 درصد زمینی که در آن درخت است، دو طبقه ساختمان بسازد.

او افزود: همه ساختمان‌سازی‌ها در خانه‌های قدیمی قفل شده است و الان می‌آید که در شورا رسیدگی شود که نوعیت باغ دارد یا نه. رسیدگی این پرونده‌ها بر اساس قانون فعلی موجود که مصوبه مجلس، مجمع تشخیص، هیئت دولت و شورای عالی استان‌ها‌ست، انجام می‌شود و بر مبنای این مصوبات رأی خود را می‌دهیم.

چمران اضافه کرد: برای آن فکر کردیم و آمادگی وجود دارد به‌گونه‌ای کار کنیم کسانی که زمین آن‌ها درخت، فضای سبز و باغ دارد طوری نباشد که این درخت و فضای سبز به آن‌ها ضرر بزند و بتوانند ساختمان‌سازی کنند و در‌عین‌حال یک درخت هم قطع نشود.

رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه هرگونه تغییر در مصوبه گذشته نیاز به تأیید در شورای عالی شهرسازی دارد، گفت: باید آن را به شورای عالی معماری و شهرسازی برد تا تصویب شود و به اجرا برسد. اما الان نمی‌توانیم پرونده مردم را نگه داریم که قانون را اصلاح کنیم. به‌صورت موازی کار را دنبال می‌کنیم و با وزارت راه‌و‌شهرسازی نیز صحبت کردیم و امیدواریم زودتر به تصویب برسد و کسانی که فضای سبز دارند یا می‌خواهند ایجاد کنند نیز ضرر نکنند.

او در پاسخ به این سؤال که آیا قرار است به مصوبه قبلی برگردیم، گفت: نمی‌گویم به مصوبه قبلی باز‌گردیم، بیش از 10 سال آن را اجرا کردیم، تجربیاتی داریم و نیاز به اصلاحاتی دارد و باید به‌صورتی باشد که تخلف نکنند؛ چرا‌که تخلف می‌کردند. برای مثال پارکینگ کم می‌آوردند و زیر‌زمینی می‌زدند که باعث خشک‌شدن درختان می‌شد و جلوی آن را گرفتیم.

چمران اضافه کرد: اینکه ممکن است در زمینی درخت قطع بشود یا نه، به نوع ساخت بستگی دارد که آیا سازنده می‌خواهد درخت را قطع کند یا خیر؛ چرا‌که قطع درخت که منجر به خشک‌شدن آن شود، جریمه پنج‌برابری دارد.

به نظر می‌رسد شورای ششم قصد دارد مهم‌ترین مصوبه شورای پنجم را تغییر دهد؛ مصوبه‌ای که به حفاظت از باغات تهران ختم شد و آمار‌ها هم نشان می‌دهد در این دوره ساخت‌وساز در باغات متوقف شده است. محمود میرلوحی، عضو شورای پنجم شهر تهران گفت‌: 128 هکتار از باغات تهران با مصوبه برج‌باغ‌ها در 10 سال از بین رفته است و هیچ منبع درآمدی هم برای تهران نداشته، شاید یک درصد از بودجه این یک دهه مربوط به مصوبه برج‌باغ‌ها باشد.

او ادامه داد‌: باغات باقی‌مانده در برابر مساحت شهر تهران رقمی نیست و بازگشت به گذشته کیفیت زندگی در تهران را به خطر می‌اندازد. به گفته میرلوحی مصوبه برج‌باغ، ربطی به برج باغ نداشت.

محمدجواد حق‌شناس، عضو سابق شورای شهر تهران هم معتقد است که بهتر است مدیران کنونی شهر تهران منبع دیگری برای درآمد اداره شهر پیدا کرده و از اندک فضای سبز باقی‌مانده حفاظت کنند.

او نسبت به برگشت به رفتار‌ها و رویه‌ها نادرست احمدی‌نژاد و قالیباف هشدار داد و گفت: با از‌بین‌بردن اندک باغ‌های پایتخت وضعیت شهر را نباید بحرانی‌تر کرد.