با بنزین صادراتی 500 تومانی، چگونه 4 میلیارد دلار درآمد داشتیم؟

عصرخبر- جلیل سالاری مدیر عامل پالایش و پخش و معاون وزیر نفت در مراسم امضای تفاهم‌نامه تامین مالی طرح احداث انبارگاه شهید نادر مهدوی گفته است که در دولت قبل و در دروان کرونا به دلیل ممنوعیت ساخت مخازن، بنزین با قیمت 500 تومان صادر می شده است.

در واقع منظور معاون محترم وزیر این است که اگر در گذشته می توانستیم بنزین ذخیره کنیم مجبور نبودیم ارزان فروشی کنیم.

این مورد مدتی ست مجلس نشینان را هم درگیر خود کرده است. حال قصد داریم در چند سطر به آن بپردازیم: در ابتدا باید این سوال را مطرح کرد، که از چه زمان توانستیم بنزین صادر کنیم؟ طبق آمار رسمی، تا سال 96، روزانه 59 میلیون لیتر بنزین در ایران تولید می شد که در اواخر همان سال میانگین مصرف روزانه حدودا 80 میلیون لیتر بود.

در واقع با توجه به میزان تولید و مصرف، ایران نقش وارد کننده را در بازار ایفا می کرد. سال 97 با توجه به افزایش تولید به بالای 100 میلیون لیتر در روز و مصرف روزانه 87 میلیون لیتر، فاصله ای درست و منطقی بین تولید و مصرف ایجاد شد و از بازار به عنوان وارد کننده خارج شدیم. این روند به شکلی پیش رفت که در سال 98 به عنوان صادر کننده بنزین حضور پیدا کردیم. در سال 99 نیز بر اساس اظهارات آقای سالاری 4 میلیارد دلار از صادرات بنزین درآمد کسب کرده ایم.

جلیل سالاری می گوید هر لیتر بنزین با قیمت 500 تومان صادر می شده پس این صورت چطور می توانستیم سال 99 از صادرات بنزین 4 میلیارد دلار درآمد داشته باشیم؟

با قیمت اعلامی ایشان می بایست در سال 99 روزانه 439 میلیون لیتر بنزین صادر می کردیم تا به این درآمد دست پیدا کنیم. این در حالی است که تولید بنزین در سال 99 به طور میانگین 103 میلیون لیتر در روز بوده است بنابراین با توجه به میانگین 75 میلیون لیتری مصرف داخلی، توان کشور برای صادرات حدود 28 میلیون لیتر در روز بوده که با ضرب این عدد در تعداد روزهای سال به عدد حدود 10 میلیارد لیتر که آمار اعلامی از سوی شرکت پالایش و پخش است می رسیم.

پس چگونه کشور با صادرات 10 میلیارد لیتر (معادل 63 میلیون بشکه) بنزین 4 دلاری به جای 250 میلیون دلار، درآمد 4 میلیارد دلار داشته است؟ این تناقض 16 برابری درآمد معاون وزیر از کجاست؟ از طرفی نیز سالاری در بخشی از صحبت هایش گفته است شرکت های زیر مجموعه وزارت نفت زیان ده بوده اند. این در حالی است که شرکت ملی پخش و شرکت ملی خطوط لوله و مخابرات بر اساس انتقال و فروش فراورده، از دولت کارمزد می گیرند که این عدد در ردیف بودجه شرکت پالایش و پخش که سازمان برنامه و بودجه هر ساله به شرکت های دولتی اعلام می کند، مشخص شده است.

شرکت ملی مهندس و ساختمان بر اساس پروژه هایی که انجام می دهد، درآمد کسب می کند و ارتباطی هم به فروش و قیمت بنزین ندارد. دو پالایشگاه اراک و آبادان هم بر اساس صورت مالی (سال 99) سامانه کدال که در دسترس عموم مردم است قرار دارد، اراک 15.5 هزار میلیارد تومان و آبادان 5.2 هزار میلیارد تومان درآمد داشته اند. پس با توجه به آمار، این شرکت ها نه تنها زیان ده نبوده اند بلکه سوددهی بالایی هم داشته اند.

مدیر عامل شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی پس از این سخنان، نبود مخازن ذخیره را مشکل می داند و در همان روز تفاهم نامه ای هم با بانک ملی جهت ساخت مخزن شهید نادر مهدی نادر امضا می کنند.

اما باید از ایشان پرسید وقتی میزان تولید و مصرف تفاوت آنچنانی ندارد، مخزن جهت ذخیره به چه کار می آید؟ از طرفی وقتی مخزن خالی بماند به مرور زمان و بر اثر گرما و سرمای هوا نابود می شود. در واقع کار ساخت مخزن در کنار کار ساخت پالایشگاه آغاز می شود. نمی شود مخزن ساخت و بعد فکر ساخت پالایشگاه و تولید بیشتر بود!

گذشته از این مسائل، امروز در شرایطی قرار داریم که ممکن است دوباره به واردات بنزین روی آوریم.

آن کندل صعودی تولید و صادرات، از سال گذشته سر به زیر آورده و تا جایی دارد پیش می رود که حتی دیگر نتوانیم در بنزین هم خودکفا باشیم.

متاسفانه این نوع برخورد برخی مدیران هم در بخش های مختلف و این مدل من نبودم، قبلی بود، بیش از هر چیزی به منافع و منابع کشور و مردم آسیب وارد می کند. این مسولیت ها دائم در اختیار افراد نیست. روزی تمام می شود و شما می مانید و آمار و ارقام! پس بهتر است طوری به امور رسیدگی شود که بعد از آن تیتر بزنیم: دوباره در بنزین خودکفا شدیم، تولیدمان دو برابر مصرف شد و بزرگترین صادر کننده بنزین در دنیا شدیم.