بختک "پرونده‌های کثیرالشاکی" گریبانگیر مردم و دستگاه قضا
پرونده مؤسسات مالی و اعتباری، پرونده سکه ثامن، پرونده نگین غرب، پرونده پرشین پارس و... گوشه‌ای از "پرونده‌های کثیرالشاکی" هستند که مانند کابوس و بختکی تا به امروز چالش‌های زیادی را برای توده مردم و قوه قضاییه به همراه داشته است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای؛ رییس قوه قضاییه در ادامه سلسله جلسات و نشست‌های هم‌اندیشی خود با اعضای کمیسیون‌ها و فراکسیون‌های مجلس شورای اسلامی، یکشنبه هشتم مهر با اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی جلسه‌ای برگزار کرد.
اژه‌ای در این دیدار بخشی از سخنان خود را به پرونده‌های "کثیرالشاکی" اختصاص داد و درباره آن گفت: قوه قضاییه نسبت به دستگیری متهمین پرونده‌های کثیرالشاکی و شناسایی اموال آنها جهت احقاق حق مردم و مالباختگان نهایت تلاش خود را می‌کند و در این مسیر تمامی راه‌های مشروع موجود را می‌پیماید.
پرونده‌های کثیرالشاکی چیست؟
پرونده‌های کثیرالشاکی در قوه قضاییه به پرونده‌هایی گفته می‌شود که تعداد زیادی از افراد (شاکیان) در آن دخیل هستند و به عنوان شاکی علیه یک یا چند نفر شکایت کرده‌اند. این نوع پرونده‌ها معمولاً به دلیل حجم بالای شاکیان و پیچیدگی‌های خاص خود، نیازمند مدیریت و بررسی ویژه‌ای هستند.
آسیب‌شناسی روند‌ها و رویه‌های موجود در واحد‌های قضاییتعداد زیاد شاکیان، ماهیت جرایم، تأثیرات اجتماعی و پیچیدگی قضایی، برخی ویژگی‌های پرونده‌های کثیرالشاکی هستند. در این پرونده‌ها معمولاً صدها یا هزاران نفر شاکی هستند که هر کدام ممکن است خسارات مالی یا غیرمالی قابل توجهی دیده باشند.
این پرونده‌ها غالباً در زمینه‌های اقتصادی و مالی اتفاق می‌افتند، مانند پرونده‌های مرتبط با کلاهبرداری، سرمایه‌گذاری‌های غیرقانونی، و اختلاس. همچنین به دلیل گستردگی تأثیر این نوع پرونده‌ها بر جامعه، رسانه‌ها و افکار عمومی نیز معمولاً به آنها توجه ویژه‌ای دارند.
مدیریت این نوع پرونده‌ها به دلیل حجم مستندات و شاکیان نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و گاهی تشکیل کارگروه‌های ویژه در قوه قضاییه دارد. برای نمونه، پرونده‌هایی مثل پرونده‌های مربوط به مؤسسات مالی و اعتباری که باعث خسارت‌های سنگین به هزاران سپرده‌گذار شده‌اند، نمونه‌های بارزی از پرونده‌های کثیرالشاکی هستند.
این نوع پرونده‌ها چالش‌های زیادی را برای قوه قضاییه به همراه دارند، از جمله رسیدگی به حقوق تمامی شاکیان و مدیریت منظم جریان دادرسی.
نگاهی به برخی پرونده‌های کثیرالشاکی
در سال‌های اخیر تعدادی از این پرونده‌ها بسیار رسانه‌های و جنجالی شدند که بعضی به سرانجام رسیدند و برخی همچنان در مرحله رسیدگی حقوقی و قضایی قرار دارند. در ادامه این نوشتار چند نمونه از پرونده‌های کثیرالشاکی معروف را بازخوانی می‌کنیم:
پرونده مؤسسات مالی و اعتباری (کاسپین، ثامن‌الحجج، فرشتگان) یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین پرونده‌های کثیرالشاکی، پرونده مربوط به مؤسسات مالی و اعتباری بود که در آن هزاران نفر از سپرده‌گذاران دچار ضررهای سنگینی شدند. این پرونده‌ها به دلیل سوءمدیریت و اختلاس در این مؤسسات مطرح شد و بسیاری از افراد پس‌اندازهای خود را از دست دادند.
پرونده سکه ثامن در این پرونده، فردی با راه‌اندازی وب‌سایت سکه ثامن، سرمایه‌گذاری در حوزه سکه و طلا را ترویج می‌داد و کلاهبرداری بزرگی انجام شد. این پرونده با هزاران شاکی از سرمایه‌گذاران کوچک و بزرگ روبه‌رو بود که سرمایه‌های خود را از دست داده بودند.
پرونده نگین غرب در این پرونده، شرکتی در زمینه ساخت‌وساز فعالیت داشت که با جذب سرمایه از مردم، وعده ساخت آپارتمان‌های متعدد را داده بود. بسیاری از سرمایه‌گذاران پس از مدتی متوجه شدند که این پروژه‌ها واقعی نبوده و دچار زیان‌های سنگینی شدند.
پرونده پرشین پارس پرونده شرکت پرشین پارس نیز به دلیل پیش‌فروش خودرو و عدم تحویل آن به مشتریان، یکی دیگر از پرونده‌های کثیرالشاکی است. در این پرونده، صدها نفر از مشتریان به دلیل عدم دریافت خودروهای وعده داده شده، شکایت کردند.
پرونده رمزارز کینگ مانی این پرونده به کلاهبرداری در حوزه رمزارزها مربوط است که افراد زیادی با وعده سودهای کلان وارد این حوزه شده و در نهایت سرمایه‌های خود را از دست دادند. شاکیان زیادی از این پرونده وجود دارد که همچنان در حال پیگیری حقوقی هستند.
پرونده تعاونی مسکن کارگران برق تهران این پروندهنزدیک به 10 سال است که گریبانگیر 21 هزار مالک شده و پرونده در مراجع قضایی در حال بررسی است. دو تا سه سال پیش، رأی بر رد مال صادر شد، اما پس از اعتراض بسیاری از مالکان، پرونده به دیوان عالی کشور ارسال گردید. وکلا برای نقض رأی تلاش کرده‌اند، اما متأسفانه بیش از یک سال است که این پرونده در وضعیت بلاتکلیف باقی مانده است.
این در حالی است که پرونده هشتگرد به یکی از قطورترین پرونده‌های قضایی ایران تبدیل شده و بلاتکلیفی مالکان، مشکلات فراوانی را برای آنها ایجاد کرده است.
پرونده‌های کثیرالشاکی به‌دلیل تعداد زیاد شاکیان و پیچیدگی‌های قضایی، سال‌ها در دادگاه‌ها در جریان بوده و برخی همچنان ادامه دارند.
راهکارهای برخورد با پرونده‌های کثیرالشاکی چیست؟
قوه قضاییه برای مدیریت پرونده‌های کثیرالشاکی نیاز به رویکردهای ویژه و کارآمد دارد. یکی از مهم‌ترین اقدامات، تخصیص شعبات تخصصی برای رسیدگی به این نوع پرونده‌هاست. پرونده‌های کثیرالشاکی به دلیل پیچیدگی و حجم زیاد شاکیان، نیاز به قاضیان و کارکنانی دارد که تجربه و تخصص در این زمینه داشته باشند. این شعبات می‌توانند با تمرکز بر پرونده‌های خاص، فرآیند رسیدگی را تسریع کنند.
بهره‌گیری از سامانه‌های الکترونیک قضایی هم می‌تواند به مدیریت بهتر اطلاعات و ثبت شکایات کمک کند. این سامانه‌ها امکان ثبت آنلاین شکایات، پیگیری پرونده‌ها و اطلاع‌رسانی سریع به شاکیان را فراهم می‌کنند و از ازدحام و پیچیدگی‌های اداری جلوگیری می‌شود.
قوه قضاییه می‌تواند با تشکیل کارگروه‌های ویژه برای هر پرونده بزرگ، فرآیند رسیدگی را بهتر مدیریت کند. این کارگروه‌ها می‌توانند شامل نمایندگانی از بخش‌های مختلف قوه قضاییه، نیروی انتظامی، سازمان تعزیرات و سایر نهادهای مرتبط باشند که هماهنگی و هم‌افزایی بین آنها صورت گیرد.
در پرونده‌های کثیرالشاکی، بعضی موارد ممکن است فوریت بیشتری داشته باشند. اولویت‌بندی پرونده‌ها بر اساس میزان خسارت، تعداد شاکیان و اهمیت موضوع می‌تواند به تسریع روند رسیدگی کمک کند.
همچنین پرونده‌های کثیرالشاکی به‌دلیل حساسیت و پیچیدگی نیازمند قضات با تجربه و تخصصی هستند که بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به درستی به پرونده رسیدگی کنند و احکام مناسب صادر کنند.
در برخی پرونده‌های کثیرالشاکی، قوه قضاییه می‌تواند با همکاری دولت صندوق‌های جبران خسارت ایجاد کند تا به شاکیان در بازگرداندن بخشی از خسارت‌های مالی کمک شود. این امر می‌تواند بخشی از فشار بر دستگاه قضایی و متهمان را کاهش دهد.
باید در نظر داشت که برخی از پرونده‌های کثیرالشاکی نیاز به هماهنگی و همکاری با دستگاه‌های اجرایی مانند نیروی انتظامی و سازمان تعزیرات حکومتی دارد. این همکاری می‌تواند به شناسایی سریع‌تر مجرمان و بازگرداندن حقوق شاکیان کمک کند.
این اقدامات می‌توانند به تسریع فرآیند رسیدگی، کاهش ازدحام در محاکم قضایی و بهبود رضایتمندی شاکیان کمک کنند.