برجام جدید چطور بسته می‌شود؟/ ایران شروع کننده اجرای تعهدات نیست / چه تحریم‌هایی برداشته می‌شود؟/ آمریکا پس از راستی‌آزمایی می‌تواند به برجام برگردد
از دیگر خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توفق این بود که آمریکا حتی بعد از انجام همه تعهداتش هم بلافاصله به برجام بازنگردد، این موضوع نیز در ضمیمه سوم که موضوعات باز اجرایی را توضیح می دهد تصریح شده و طبق شنیده‌ها، آمریکا تا پیش از انجام تمام تعهدات خود و راستی‌آزمایی رفع تحریمها از جانب ایران، عضو برجام و کمیسیون مشترک نخواهد شد...
جدیدترین اطلاعات رسیده از توافقِ در حال نگارش در وین نشان می‌دهد به دلیل سنگ اندازی‌های آمریکا در نقطه احتمالِ برابر توافق یا عدم توافق هستیم و ایران مصمم است به هیچ وجه از خطوط قرمز خود عبور نکند و حداقل خواسته‌های ایران در این توافق مواردی است که در ادامه می‌آید، هرچند اطلاعات موثق نشان می‌دهد موارد باقی مانده از همه موارد ذیل مهم تر هستند و تا آن خطوط قرمز رعایت نشوند، توافقی درکار نیست
به گزارش «تابناک»، بر اساس اطلاعات رسیده، توافق احتمالی در قالب یک "تصمیم" کمیسیون مشترک برجام همراه با سه ضمیمه شامل «ضمیمه رفع تحریمها»، «ضمیمه اقدامات هسته‌ای»، و «ضمیمه برنامه» بازاجراست.
منظور از ضمیمه رفع تحریمها شرح تعهداتی است که طرفهای مقابل به ویژه امریکایی‌ها در خصوص رفع تحریمها باید بدهند - این اطلاعات نشان می‌دهد، تحریمهای مذکور شامل تمامی تحریم‌هایی که ذیل برجام رفع و در دوره ترامپ بازاعمال شده بودند و همچنین تمام تحریمهای ناسازگار با برجام که در دوره ترامپ وضع شدند است اما از نکات مهم در این میان که به نوعی دستاورد توافق جدید نسبت به برجام به حساب می‌آید این است که طرف مقابل پذیرفته در جهت تسهیل انتفاع ایران از رفع تحریمها و همچنین جلوگیری از تزاحم قوانین دیگر در فرآیند رفع مؤثر و پایدار تحریم، تعهدات ضروری تازه‌ای را بپذیرد که الزاما در برجام قید نشده اند.
طبق اطلاعات دریافتی، در ضمیمه تعهدات هسته‌ای نیز که به اقدامات ایران ارتباط دارد چند موضوع مهم که توسط تیم ایرانی مطرح شده بود تثبیت شده است، بر این اساس در حوزه تحقیق و توسعه ماشینهای سانتریفیوژ، موعدهای زمانی تحقیق و توسعه منطبق با برجام حفظ شده و در عین حال از منظر تولید انبوه سانتریفیوژهای پیشرفته، جمهوری اسلامی ایران در وضعیتی قرار می‌گیرد که بر اساس برنامه زمانی برجام تا یک دهه آینده نیز امکان رسیدن به آن وجود نداشت.
به نظر می رسد در اینجا اشاره توافق به ماشینهای IR2M، IR4 و IR6 باشد که در دو سال و نیم اخیر بعد از گام سوم ایران و گام پنجم و همچنین بعد از تصویب قانون راهبردی مجلس در حوزه غنی سازی به کار گیری شدند چراکه طبق بندهای 32 تا 43 پیوست یک برجام، ایران محدودیتهایی در این حوزه داشت مثلا طبق بند 35 تا ده سال بعد از اجرای برجام ایران حداکثر روی 10 ماشین IR4 امکان آزمایش داشت همچنین طبق بند 37 تنها بعد از هشت سال و نیم سال می توانست تست روی زنجیره 30تایی IR6 را اغاز کند آن هم به گونه ای که طبق بند 39 امکان برداشت مواد غنی شده را نداشت.
از دیگر نکات مهمی که در این توافق وجود دارد رد شدن خواسته مهم امریکایی‌ها در خصوص زمانهای پایانی در برجام است، این خواسته از زمان دونالد ترامپ از سوی واشنگتن دنبال می‌شد و حتی دولت جدید بایدن نیز با شعار "طولانی‌تر و قوی‌تر" پای به مذاکرات گذاشت که حالا طبق این اطلاعات به نظر میرسد «این موضوع نیز که جزو خطوط قرمز مهم ما بوده به نفع ایران تثبیت شده و طبق برجام محدودیت‌های موجود بر برنامه هسته‌ای ایران نیز از دو سال دیگر به مرور کاهش خواهد یافت.»
طبق آنچه از ضمیمه سوم به نظر میرسد موارد تازه‌ای نظیر تضمین سیاسی و تضمین ذاتی و راستی‌آزمایی عملیاتی و حقوقی اقدامات طرف آمریکایی به توافق احتمالی افزوده شده و با توجه به سابقه آمریکا، در ارتباط با استفاده از ساز و کار حل اختلاف (مکانیزم موسوم به ماشه)، تعهدی فردی و جمعی برای مقابله با سوء استفاده از این ساز و کار ایجاد شده است. همچنین برای محکم شدن تضمین ایران و تقویت "تضمین ذاتی" برای جمهوری اسلامی، توافق بر امکان استناد به بند 26 برجام تصریح کرده و ضمنا اجرای تعهدات ایران را به پایبندی طرفهای مقابل به تعهداتشان مشروط کرده، به این معنی که اجرای تعهدات ایران را مشروط کرده و مبنایی حقوقی و توانی عملیاتی جهت احیای سریع ظرفیت هسته‌ای ایران فراهم نموده است.
نکته مهم در ضمیمه سوم که از خطوط قرمز اصلی ایران در مذاکرات بوده و اطلاعات نشان می‌دهد اجرایی شده این است که در تمامی مراحل اجرای توافق، اولین اقدام از جانب طرف های مقابل انجام می‌گیرد و در هیچ مرحله‌ای، ایران طرف شروع‌کننده نخواهد بود، همچنین در طول این دوره، همزمان با اجرای مراحل مختلف تصمیم کمیسیون مشترک، فرآیند راستی‌آزمایی عملیاتی و حقوقی نیز اجرایی می‌شود.
از دیگر خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توفق این بود که آمریکا حتی بعد از انجام همه تعهداتش هم بلافاصله به برجام بازنگردد، این موضوع نیز در ضمیمه سوم که موضوعات باز اجرایی را توضیح می دهد تصریح شده و طبق شنیده‌ها، آمریکا تا پیش از انجام تمام تعهدات خود و راستی‌آزمایی رفع تحریمها از جانب ایران، عضو برجام و کمیسیون مشترک نخواهد شد.
به نظر میرسد با توجه به این اطلاعات، تهران توانسته بعد از 4سال و 10ماه مقاومت و پایداری در برابر زورگویی قدرتهای جهانی به ویژه آمریکا، اهداف مذاکراتی را محقق و خطوط قرمز را رعایت نماید. هنوز تا پایان مذاکرات و رسیدن به توافق‌نهایی چند موضوع مهم و خط قرمز ایران باقی‌مانده که بدون تغییر موضع امریکایی‌ها که چنین تنشی را باعث شده‌اند، و رفع این حداقلهای باقی‌مانده ایران، وضعیت نهایی توافق مشخص نخواهد بود.