بلوک تازه تجارت آزاد
دنیای اقتصاد: گروهی از کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی شامل سنگاپور و امارات متحده عربی در آستانه رونمایی از ابتکار تازه‌ای با هدف تقویت «تجارت باز» هستند. این طرح که در واکنش به افزایش سیاست‌های حمایت‌گرایانه دونالدترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مطرح شده، به دنبال آن است که کشورها در قالب ائتلافی کوچک اما مؤثر، قواعد مشترک و شفاف‌تری برای تجارت بین‌الملل تدوین کنند.
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمد امین مکرمی: ابتکار تازه با نام «آینده سرمایه‌گذاری و مشارکت تجارتی» یا FIT-P شناخته خواهد شد و انتظار می‌رود حدود 10 کشور را دربرگیرد. نیوزیلند به همراه سنگاپور و امارات هسته اصلی این گروه را تشکیل خواهند داد و کشورهای دیگری همچون مراکش، رواندا، مالزی، اروگوئه، کاستاریکا، پاناما، پاراگوئه و نروژ نیز در حال بررسی پیوستن هستند. هرچند فهرست نهایی اعضا هنوز قطعی نشده است.
به گزارش فایننشال تایمز، قرار است این طرح ابتدا در نشستی مجازی در نوامبر معرفی و سپس در ژوئیه 2026 در قالب رویدادی حضوری پیگیری شود. دیپلمات‌های مشارکت‌کننده تاکید کرده‌اند که در آغاز، FIT-P به صورت ائتلافی انعطاف‌پذیر و غیررسمی عمل خواهد کرد، اما ممکن است در آینده به ساختاری بزرگ‌تر و منسجم‌تر تبدیل شود.
یکی از محورهای اصلی این ابتکار، تسهیل تجارت دیجیتال و به رسمیت شناختن اسناد الکترونیکی در کنار اسناد کاغذی است. هنوز برخی کشورها پذیرش اسناد دیجیتال را در نظام بازرگانی خود اعمال نکرده‌اند و این مسأله مانع بزرگی در مسیر افزایش کارآیی تجاری محسوب می‌شود. نمونه مشابهی از این همکاری‌ها در قالب "توافق اقتصاد دیجیتال" میان شیلی، نیوزیلند و سنگاپور در سال 2020 پایه‌گذاری شد و سال گذشته کره جنوبی نیز به آن پیوست.
بر اساس اظهارات دیپلمات‌ها، طرح FIT-P به طور رسمی در ماه آینده اعلام خواهد شد. این اقدام در شرایطی صورت می‌گیرد که دولت ترامپ با توافق‌های دوجانبه سریع و پراکنده با اتحادیه اروپا، ژاپن و سایر شرکای عمده تجاری خود، اصل "رفتار برابر با همه شرکای تجاری" را زیر سوال برده و اختلال‌های جدی در زنجیره‌های تأمین ایجاد کرده است.
همین روند، فشار بر کشورها برای دفاع از نظام مبتنی بر قواعد تجارت جهانی را افزایش داده است. اتحادیه اروپا و بلوک 12 عضوی CPTPP در منطقه آسیا - پاسیفیک پیش‌تر برای تعمیق همکاری‌های متقابل اعلام آمادگی کرده بودند. اکنون FIT-P می‌تواند مکمل این تلاش‌ها باشد. به گفته سیسیلیا مالمستروم، کمیسر سابق تجارت اتحادیه اروپا و عضو اندیشکده پترسون، این طرح نشان می‌دهد بسیاری از کشورها همچنان مایل به تجارت در چارچوب شفافیت و قواعد روشن هستند و FIT-P می‌تواند با گروه‌هایی نظیر اتحادیه اروپا و CPTPP همکاری کند تا قواعد جهانی تازه‌ای شکل بگیرد.
مقام‌های درگیر در این طرح تاکید دارند که FIT-P بیشتر بر کشورهای کوچک و متوسط تمرکز خواهد داشت و به همین دلیل چابکی بیشتری برای تصمیم‌گیری و هماهنگی در موضوعاتی نظیر پذیرش امضاهای الکترونیکی و مقررات تجارت دیجیتال خواهد داشت. با این حال، برخی کشورها که به عنوان اعضای بالقوه معرفی شده‌اند هنوز تصمیم قطعی نگرفته‌اند.
وزارت تجارت دو کشور نیوزیلند و سنگاپور از اظهارنظر درباره این طرح خودداری کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد شکل‌گیری FIT-P بخشی از روند گسترده‌تر تلاش کشورهای کوچک‌تر برای دفاع از نظم تجاری جهانی در برابر موج حمایت‌گرایی و ملی‌گرایی اقتصادی آمریکا باشد.