بهار خودسازی را با ماه رجب آغاز کنیم

حجت الاسلام محمدمهدی زارعی گلپایگانی در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا همزمان با طلیعه ماه رجب 1441 هجری قمری گفت: ماه رجب و به دنبال آن ماه شعبان و ماه رمضان را باید بهار خودسازی نامید. چون فصلی را تشکیل می دهد که اگرچه با فصل های متعارف سال منافاتی ندارد ولی بیرون از این فصل هاست و در واقع می توان گفت فصل پنجمی است که فصل معنویت و انس با پروردگار است و نقطه اوج آن ماه مبارک رمضان است. وی افزود: بزرگان سفارش کرده اند که در ابتدای ماه رجب اینگونه دعا کنید «خدایا هلال این ماه را با امنیت و ایمان بر ما وارد کن و ما را به ماه شعبان و ماه رمضان برسان.» یعنی انسان باید از نقطه شروع ماه رجب به ماه رمضان فکر کند و قرار است در ماه رجب برای ماه های شعبان و رمضان برنامه ریزی داشته باشیم. استاد حوزه علمیه اصفهان از ماه مبارک رمضان به عنوان یک ماه پرظرفیت برای مهمانی خدا یاد کرد و گفت: برای ورود به این ماه عزیز باید آمادگی کسب کرد که این آمادگی در ماه های رجب و شعبان به دست می آید. وی با بیان خاطره ای اظهار داشت: در یکی از روزهای آخر ماه صفر یک خودرو در یکی از بزرگراه های تهران دیگی را در کنار خیابان گذاشته بود و می خواست غذای نذری توزیع کند ولی به دلیل این که ظرف های یک بار مصرف خریداری نشده بود، به عابران می گفت آش نذری موجود است ولی ظرف نیست. زارعی افزود: این شخص به عابران می گفت که اگر ظرفی داشته باشند، می توانند آش ببرند. ماه رمضان نیز اینگونه است و ما اگر بخواهیم از رحمت و لطف خدا استفاده کنیم، باید ظرف وجودی خود را آماده کنیم. بنابر این اگر ماه رمضان بر ما وارد شد و ظرف ما آماده نبود، هرچند هزاران نور از آسمان بریزند ولی وقتی دلی آماده نباشد، نمی توان از آن بهره برد.

قرار است در ماه های رجب و شعبان ظرف وجودی خود را آماده کنیم تا در ماه مهمانی خدا بیشترین فیوضات را دریابیم. بنابر این باید برای ماه رجب و شعبان حساب ویژه ای باز کرد.

حقیقت استغفار  زارعی گفت: در ماه رجب بر ذکر استغفار تاکید شده و بزرگان نیز این ماه را ماه استغفار نامیده اند. تلقی برخی افراد از استغفار این است که ما کار بدی کرده ایم و باید کاری کنیم تا دلگیر بودن خدا برطرف شود. در حالی که چنین تصوری صحیح نیست. چون ما نمی توانیم اثری بر خدا داشته باشیم که به خاطر ما حال خدا از خوشی به ناخوشی تغییر یافته باشد. خداوند نه حالش عوض می شود و نه محل حوادث است و نه از حالی به حال دیگری تغییر و تبدل پیدا می کند.

گناهان سه اثر دارند که اولین اثر آن مربوط به دنیاست. یعنی گناه روی دنیای ما اثر می گذارد و برکت را از زندگی ما می برد و روایات فراوانی داریم که نشان می دهد گناه در زندگی ما اثر دارد.

وی افزود: اثر دیگر گناه مربوط به آخرت است. یعنی گناه بر روی آخرت انسان اثر می گذارد که در روایات بر گناهانی مانند ظلم و اذیت دیگران تاکید شده است. اثر سوم گناه مربوط به آثار باطنی و روحی و شخصیتی است. گناه باعث می شود انسان از عبادت و انس با خدا منصرف شود و از لذت مناجات با پروردگار محروم شود. در استغفار با رو آوردن به خدا و یاد بدی گناهان و همچنین نیازی که به پروردگار داریم، در واقع تلاش می کنیم تا با این توجه ها آثار سه گانه گناه را از دل های خودمان بزداییم. این استاد حوزه افزود: استغفار یعنی این که خدایا آثار گناه را از دل مان پاک کن و رجب ماه استغفار است، ماهی که وجود خودمان را ا ز آثار سوء گناه پاک می کنیم که این موضوع نیز نیازمند شناخت و معرفت است.

وی تاکید کرد: وقتی انسان زشتی گناه را بداند، آنگاه رویکرد به سوی خدا در واقع روکردن به علم و نور است و رویکردن به گناه، رو کردن به ظلمت و جهل است. بنابر این انسان ضعف ها و ناتوانی هایی در مقابل وسوسه ها و جاذبه های نفس و شیطان داشته و در این زمینه کوتاه آمده و به عبارت دیگر خود را از نور محروم کرده و به سوی ظلمت رفته است. در نتیجه، چنین عملکردی در انسان باعث حسرت می شود و باعث ایجاد حال استغفار می شود و چنین استغفاری در ماه رجب، وجود او را از آلودگی ها پاک کرده و همنشین نور الهی قرار می دهد. وی افزود: بنابر این با استغفار به درگاه الهی بهره ما از ماه رجب آمرزش گناه و پاک شدن از آثار سوء گناهان در چشم، دل، زبان و فکرمان خواهد بود.

روایات غیرمستند را منتشر نکنیم این استاد حوزه با اشاره به فراگیر شدن فضای مجازی در نشر معارف دینی تاکید کرد: با آغاز ماه رجب شاهد انتشار پیام هایی به نقل از امام باقر (ع) یا رسول خدا (ص) در شبکه های اجتماعی هستیم. مثلا برخی می گویند هر کسی حلول ماه رجب را به 10 نفر خبر دهد، خدا او را اهل بهشت قرار می دهد یا پاداش های بزرگی را برای او درنظر می گیرد. وی افزود: چنین روایاتی صحیح نیست و هیچ مستندی ندارد. درباره ماه ربیع الاول و خروج از ماه صفر نیز چنین روایاتی در فضای مجازی منتشر می شود که این احادیث نیز هیچ پشتوانه و استنادی ندارد. البته ماه رجب بسیار با ارزش است و جای آن است که حلول ماه رجب را به یکدیگر بشارت دهیم و یادآوری کنیم. وی یادآوری ارزش ها و مراقبات ماه رجب را از مصادیق عمل کردن به آیه «و تواصوا بالحق» دانست که در سوره عصر آمده است. این کارشناس مذهبی افزود: این سوره برای رهایی انسان از خسران بر ایمان و عمل صالح و همچنین توصیه دو جانبه مومنین نسبت به یکدیگر برای حق و توصیه به همدیگر برای صبر را لازم می داند. وی معتقد است: یکی از «توصیه های به حق» این است که مومنان همدیگر را نسبت به ظرفیت ها و ارزش های ماه رجب با خبر کنند و به یکدیگر یادآوری کنند ماه رجب از راه رسیده و می توانند از این ماه استفاده های فراوانی داشته باشند. بر همین اساس، این موارد را می توان توصیه به حق دانست که ارزشمند است ولی آن روایت صحیح نیست.

ماه رجب یکی از چهار ماه حرام است که در کتاب های دعا و روایات اهل بیت (ع) فضیلت های بی شماری برای آن ذکر شده است. پیامبر اکرم (ص) فرمود «رجب ماه خدا است، شعبان ماه من است و رمضان ماه امت من است» همچنین فرمود «کسی که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودی خدای بزرگ می شود و غضب الهی از او دور شده و دری از درهای جهنم بر روی او بسته می شود.» دعاها و اعمال این ماه بر دو بخش است که بخش اول مربوط به دعاها و ذکرهای مربوط به تمام ایام این ماه است و بخش دوم مربوط به اعمال شب های خاص آن مانند شب اول، شب بیست و هفتم مصادف با مبعث پیامبر اکرم (ص) است که به تفصیل در مفاتیح الجنان آمده است.

• مناسک دینی