بی‌تدبیری‌ها چگونه صنعت طیور را زمین‌گیر کرد؟

کاهش شدید جوجه‌ریزی در واحدهای مرغ مادر در سال99که به دنبال سوءمدیریت گسترده رخ داد، موجب شده کشور امسال با کمبود 200 میلیون قطعه جوجه یک‌روزه گوشتی و 300 هزارتن مرغ مواجه باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، اواخر سال گذشته بازار مرغ دچار نوسانات شدید شد و دولت برای کنترل بازار این کالا، قرارگاه ساماندهی مرغ را تشکیل داد، با این حال از فروردین ماه 1400 مجددا هشدارها درباره وضعیت تولید مرغ در کشور آغاز شد و در حال حاضر نیز شاهد دو نرخی شدن این کالا و افزایش قیمت آن به به 36 هزار و 500 تومان و حتی بیشتر از این نرخ هستیم.

در حالی که نرخ مصوب این کالا 24 هزار و 900 تومان است همچنین به گفته مصرف کنندگان عرضه مرغ نیز نسبت به هفته‌های قبل محدودتر شده و مردم ناچارند برای خرید این کالا به چندین مرکز خرید مراجعه کنند.

در میادین میوه و تره بار هم که عرضه مرغ به قیمت مصوب به صورت روزانه در حال انجام است، از یک سو میزان عرضه کاهش یافته و از سوی دیگر افزایش رجوع مردم به میادین برای خرید به نرخ مصوب، موجب شکل‌گیری صف‌های طولانی در میادین شده و این نگرانی وجود دارد که اتفاقات سال گذشته و تشکیل صف‌های طولانی برای خرید مرغ مجددا تکرار شود.

کاهش شدید جوجه‌ریزی در واحدهای مرغ مادر طی سال 1399

به نظر می‌رسد بررسی و ارزیابی دقیق وضعیت صنعت مرغداری و تولید جوجه یک‌روزه و گوشت مرغ و علل شکل‌گیری شرایط فعلی، می‌تواند منجر به ریشه‌یابی آسیب و کمک برای رفع آن شود، آن طور که فعالان صنعت و کارشناسان حوزه طیور می‌گویند در حال حاضر شرایط تولید مطلوب نیست و عواقب سو مدیریت در ماه‌های گذشته، قرار نیست به این زودی رفع شود، در همین زمینه حسن مهربانی یگانه، استاد ژنتیک و اصلاح نژاد گروه دامپروری دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه جوجه‌ریزی در واحدهای مرغ مادر طی سال 99 کاهش بسیار زیادی داشته است، گفت: بویژه در ماه‌های مهر و آبان 1399 میزان جوجه‌ریزی در واحدهای مرغ مادر کاهش چشمگیری داشته است.

وی مجموع جوجه‌ریزی واحدهای مرغ مادر را در سال گذشته 9 میلیون و 618 هزار قطعه عنوان کرد و افزود: از سال 1390، این کمترین میزان جوجه‌ریزی سالیانه بوده که در واحدهای مرغ مادر اتفاق افتاده است.

مهربانی یگانه با بیان اینکه جوجه‌های مادر واحدهای تولیدی وقتی به سن شش ماهگی می‌رسند، می‌توانند تخم مرغ نطفه دار و سپس جوجه یک‌روزه تولید کنند و جوجه یک‌روزه نیز در سن حدود دو ماهگی، به مرغ تبدیل می‌شود، گفت: با توجه به کاهش جوجه‌ریزی در واحدهای مرغ مادر در سال 1399، انتظار ما این بود که 7 ماه از سال 1400 با کمبود جوجه یک‌روزه گوشتی مواجه باشیم.

وی اضافه کرد: با توجه به اینکه دو ماه طول می‌کشد تا جوجه یک‌روزه تبدیل به مرغ شود بنابراین ما 9 ماه با کمبود مرغ مواجه هستیم.

مهربانی یگانه با اشاره به اینکه قبلا پیش بینی شده بود که تا شهریور ماه با کمبود تولید مواجه باشیم، گفت: بر اساس روند موجود، در حال حاضر پیش بینی می‌کنیم که تا دی ماه روند کاهشی ادامه داشته باشد.

با توجه به اینکه دو ماه طول می‌کشد تا جوجه یک‌روزه تبدیل به مرغ شود بنابراین ما 9 ماه با کمبود مرغ مواجه هستیم

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه دولت تلاش می‌کند با واردات مرغ و تخم مرغ نطفه دار این کمبود را جبران کند، افزود: واردات مرغ و تخم مرغ نطفه دار حتی اگر ما ارز لازم برای این کار را داشته باشیم هم راحت نیست چرا که دنیا برای نیاز ما مرغ و تخم مرغ تولید نمی‌کند، تولید در کشورها برنامه‌ریزی شده است.

مهربانی یگانه افزود: در دنیا سالانه حدود 15 میلیون تن مرغ صادر می‌شود که عمده آن نیز به کشورهای عربی است که این صنعت را ندارند، بنابراین کشورهای دیگر مرغ و تخم مرغ چندانی ندارند که بخواهند به ما بدهند و شرایط کرونا نیز این مساله را تشدید کرده است.

وی اضافه کرد: علاوه بر کمبود تولید، ما شاهد نوسانات شدید در این حوزه هستیم به این معنی که در برخی ماه‌ها میزان جوجه‌ریزی بسیار کم و در برخی ماه‌ها بیشتراست، به عنوان مثال در خردادماه 1399 میزان جوجه‌ریزی زیاد و در مهرماه 1399 میزان آن بسیار کم بوده است، بنابراین در این حوزه نیز با نوسان و تلاطم زیاد حرکت می‌کنیم.

مسئولان سو مدیریت و قصور خود را گردن تحریم می‌اندازند

مهربانی یگانه مقصر اصلی این اتفاقات را وزارت جهاد کشاورزی و انجمن جوجه یک‌روزه اعلام کرد که برنامه‌ریزی تولید در حیطه اختیارات آنها بوده اما به وظایف خود در این زمینه درست عمل نکرده‌اند.

وی تصریح کرد: این مسائل هیچ ربطی به تحریم ندارد و مسئولان نمی‌توانند سوءمدیریت و قصور و تقصیر خود را در برنامه‌ریزی کلان کشور به گردن تحریم بیندازند و کوتاهی خود را در پوشش تحریم، پنهان و آن را به مردم القا کنند.

مهربانی یگانه با اشاره به پیش بینی جوجه‌ریزی در سال 1400، گفت: میزان جوجه‌ریزی در تیرماه 1400، حدود 121 میلیون قطعه، مرداد 119 میلیون قطعه، شهریور 118 میلیون قطعه، مهر 106 میلیون قطعه، آبان 121 میلیون قطعه، آذر 115 میلیون قطعه و دی 116 میلیون قطعه است.

وی با بیان اینکه در سال 1400 حدود 200 میلیون قطعه کمبود جوجه یک‌روزه گوشتی داریم، افزود: بر اساس پیش بینی‌های فوق، کماکان تا آخر سال‌جاری با کاهش تولید مواجه خواهیم بود ضمن اینکه در ماه مهر حداقل میزان جوجه‌ریزی (106 میلیون قطعه) را داریم که با توجه به این مساله، در آذرماه کمترین میزان تولید مرغ را خواهیم داشت.

در سال 1400 حدود 200 میلیون قطعه کمبود جوجه یک‌روزه گوشتی داریم

مهربانی یگانه تصریح کرد: به دلیل افزایش قیمت گوشت قرمز و همچنین افزایش نرخ حبوبات، تنها ماده پروتئینی که مردم می‌توانند مصرف کنند، مرغ است که متأسفانه آن هم امسال به اندازه کافی تولید نمی‌شود، ضمن اینکه به دلیل خشکسالی با کشتار زودرس دام‌ها مواجه می‌شویم که عواقب آن در سال آینده بروز خواهد کرد.

وی ادامه داد: در سال‌جاری به طور متوسط ماهیانه بین 20 تا 40 هزار تن کاهش در تولید مرغ آماده طبخ داریم.

مهربانی یگانه با اشاره به نوسانات قیمت جوجه یک‌روزه نیز گفت: قیمت جوجه در سه ماهه اول سال گذشته حدود 800 تومان بود اما هم اکنون قیمت آن بین 6 تا 7 هزار تومان است به عبارتی تقریبا بیش از 8 برابر شده که یکی از دلایل آن کمبود جوجه است.

با 300 هزار تن کمبود مرغ آماده طبخ در سال 1400 مواجه هستیم!

وی با بیان اینکه میزان تولید مرغ تا آخر سال‌جاری روند نزولی خواهد داشت، گفت: قیمت مرغ زنده در سه ماهه اول سال 99 حدود 7 هزار تومان بوده اما هم اکنون حدود 18 هزار تومان است به عبارتی 2.5 برابر رشد را در این حوزه شاهد هستیم.

مهربانی یگانه تصریح کرد: در سال 1400 ما با 300 هزار تن کمبود مرغ آماده طبخ مواجه هستیم و مشخص نیست که با واردات مرغ و تخم مرغ نطفه دار چه میزان از این کمبود را بتوان جبران کرد.

این استاد دانشگاه تهران با اشاره به آمار تولید مرغ زنده در سه ماهه آخر سال 1399، گفت: آمار ارائه شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی با آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار همخوانی ندارد. این رقم حدود 160 هزار تن کمتر از آنچه وزارت جهاد اعلام کرده بود، است.

مهربانی یگانه در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از روش تنظیم بازار مرغ، تخم مرغ و جوجه یک‌روزه افزود: بازار این محصولات یک بازار رقابت کامل است، در چنین بازاری تعداد تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بسیار زیادند، در چنین بازاری تولیدکنندگان و عرضه کنندگان قدرت قیمت گذاری نخواهند داشت.

تولیدکنندگان و عرضه کنندگان، قدرت قیمت گذاری در بازار مرغ، تخم مرغ و جوجه یک‌روزه را ندارند

وی ادامه داد: به عبارتی سهم تولیدکنندگان و عرضه کنندگان در بازار بسیار ناچیز است و تنها عرضه و تقاضا می‌تواند در تعیین قیمت این محصولات تأثیرگذار باشد.

آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار در زمینه تولید مرغ زنده در سه ماهه آخر سال 1399، حدود 160 هزار تن کمتر از آنچه وزارت جهاد اعلام کرده بود، است

این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه گاهی مطرح می‌شود که عده‌ای مرغ را گران کردند، گفت: هیچ فرد یا گروهی نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد، ذات بازار است که قیمت را تعیین می‌کند.

مهربانی یگانه با اشاره به اینکه تولیدکننده قدرت قیمت گذاری ندارد، ادامه داد: تولیدکنندگان مرغ، تخم مرغ و جوجه یک‌روزه همگی قیمت پذیرند نه قیمت گذار.

وی توضیح داد: به عنوان مثال اگر مرغداری 20 هزار قطعه مرغ داشته باشد و خریدار به وی مراجعه کند و بگوید هر کیلو مرغ زنده را به قیمت 18 هزار تومان خریداری می‌کنم و مرغدار بگوید که به این قیمت نمی‌فروشم، مجبور است مجددا برای مرغ‌ها خوراک تأمین کند. تأمین خوراک برای 20 هزار قطعه مرغ با قیمت‌های امروز حدود شانزده میلیون تومان برای یک روز تمام می‌شود بنابراین روز بعد که خریدار مراجعه می‌کند مرغدار ناچار است به هر قیمتی که او می‌گوید، مرغ‌های خود را بفروشد.

مهربانی یگانه ادامه داد: یا به عنوان مثال جوجه یک‌روزه بعد از تولید از واحدهای جوجه کشی خارج می‌شود و تولیدکننده جایی برای نگهداری آنها ندارد، بنابراین به هر قیمت که خریدار بخواهد باید جوجه را عرضه کند بنابراین بحث گران فروشی در این زمینه کاملا بی معناست و تولیدکنندگان نقشی در تعیین قیمت ندارند.