تامین خوراک صنایع پارافین در انحصار 4 پالایشگاه روغن‌سازی / کمبود مواد اولیه، 90 کارخانه را تعطیل کرد
تامین خوراک صنایع پارافین در انحصار 4 پالایشگاه روغن‌سازی قرار دارد اما خام‌فروشی و کمبود مواد اولیه در بازار مشکلاتی برای کارخانه‌های پارافین‌سازی ایجاد کرده است.
باشگاه خبرنگاران جوان - از 120 کارخانه پارافین سازی در ایران، حدود 90 کارخانه به تعطیلی کامل رسیده اند و علت آن کمبود عرضه مواد اولیه در بورس کالا و گرانی آن در اثر رقابت میان تولیدکنندگان است. این را مرتضی شهریاری عضو تعاونی پارافین ایران گفت و افزود: ماده اولیه صنعت پارافین سازی، اسلک وکس نام دارد که فقط توسط چهار پالایشگاه روغن سازی ایرانول، پارس، بهران و سپاهان تولید می‌شود. آن‌ها نیز ماده اولیه خود به نام لوبکات را از پالایشگاه‌های نفت خام دریافت می‌کنند.
چهار پالایشگاه روغن سازی سال‌ها پیش، در ظاهر به بخش خصوصی واگذار شده اند، اما مدیریت آن‌ها همچنان در دست مدیران دولتی است. عمده سهام پالایشگاه ایرانول به شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی، وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعلق دارد؛ بیشترین سهام پالایشگاه پارس نیز در اختیار ستاد اجرایی فرمان امام (ره) است. پالایشگاه بهران توسط بنیاد مستضعفان مدیریت می‌شود و سهامدار عمده پالایشگاه سپاهان نیز، صندوق بازنشستگی صنعت نفت است.
در سال 1382 در راستای خصوصی سازی شرکت‌های دولتی، واحد‌های روغن سازی پالایشگاه‌های تهران، آبادان و اصفهان که تامین کننده اصلی خوراک واحد‌های پارافین ساز بودند، به بخش خصوصی واگذار شد و تامین خوراک صنایع پارافین، در انحصار چهار پالایشگاه روغن سازی قرار گرفت.
انحصاری بودن بازار این ماده اولیه را، شورای ملی رقابت نیز تایید کرده چرا که برآورد شده، محصول اسلک وکس را 120 میلیارد تومان گران‌تر به تولیدکنندگان پارافین، از طریق بورس به فروش رسانده اند.
به گفته هادی صابری مدیرعامل تعاونی پارافین ایران، آن بخش از مصوبه شورای رقابت مبنی بر قیمت گذاری بر اساس فرمول مشخص شده این شورا، اجرایی نشده که به همین دلیل، این شورا جریمه مختصری را برای شرکت‌های روغن سازی در نظر گرفت، اما به قدری ناچیز بود که انگار هیچ است.
از طرف دیگر، با این مصوبه، دست این شرکت‌ها که تولیدکننده اسلک وکس مورد نیاز تولیدکنندگان پارافین هستند را، در صادرات این محصول باز گذاشت.
شورای ملی رقابت اما در این باره خود را مسئول نمی‌داند؛ محسن بهرامی ارض اقدس عضو شورای ملی رقابت، گفت: تاکنون مصوبه‌ای با این موضوع در شورا مطرح نشده، و ارتباطی با شورای رقابت ندارد!
بیشتر بخوانید:
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز مدعی است که مسئولیتی در این حوزه ندارد. به گفته مداح مروج مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید این شرکت، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران لوبکات مورد نیاز پالایشگاه‌های روغن سازی را به منظور مدیریت بازار، دو برابر بیش از نیاز آن‌ها در اختیارشان می‌گذارد و اگر صادرات اسلک وکس حاصل از لوبکات به صورت نیمه خام توسط روغن سازان انجام می‌شود، دستگاه‌های نظارتی باید به این موضوع رسیدگی کنند.
پالایشگاه‌های روغن سازی در ابتدا حاضر به پاسخگویی در این مورد نبودند، اما پس از سوال خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان از وزیر کار در محل پالایشگاه ایرانول، مدیرعامل این پالایشگاه مجبور به پاسخگویی شد و گفت: همه محصولات خود را از طریق بورس کالا عرضه می‌کنیم و ادله خود را به شورای ملی رقابت نیز ارائه کرده ایم و پذیرفته شده است.
البته این پاسخ زارع پور نادرست بود چرا که به گفته مهران حیدری بازرس انجمن پالایشگاه‌های روغن سازی ایران، شرکت بهران بوده که با ارائه مستندات تبرئه شده و سه پالایشگاه دیگر، همچنان در مرحله تجدیدنظر حکم شورای رقابت قرار دارند.
وزیر کار نیز در مقابل رسانه‌ها قول رسیدگی به این موضوع از طریق شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی را داد، اما با گذشت یک ماه، هنوز گزارشی در این باره اطلاع رسانی نشده است.
موضوع دیگری که مورد اعتراض شرکت‌های پارافین سازی قرار دارد، مربوط به تاسیس کارخانه‌های پارافین سازی توسط شرکت نفت سپاهان است که تبدیل به رقیب پارافین ساز‌ها شده چرا که خارج از مسیر بورس کالا، ماده اولیه خود را از پالایشگاه سپاهان دریافت می‌کند.
هاشمی بازرس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی گفت: این مسئله دقیقا مغایر با مصوبه شورای رقابت است، زیرا در این مصوبه گفته شده که تمام کارخانه‌ها، باید از طریق بورس خوراک خود را دریافت کنند، اما به مجموعه‌های وابسته به این پالایشگاه، بدون طی کردن مسیر بورس، خوراک تعلق می‌گیرد.
عبدالحسین بیات رئیس صندوق بازنشستگی صنعت نفت به عنوان سهامدار اصلی این شرکت، اعلام کرد که آماده برگزاری جلسه با پارافین ساز‌ها برای رفع مشکلات آن هاست و صندوق بازنشستگی نفت عقیده‌ای به خام فروشی یا نیمه خام فروشی ندارد.
محصولات پارافینی در صنایع مختلف از جمله لاستیک سازی، نساجی، تولید سموم دفع آفات نباتی، صنایع دفاع، باتری سازی، کابل سازی، رنگ و رزین، چسب، واکس و پولیش، آرایشی و بهداشتی، بسته بندی چوب و کاغذ، کبریت سازی، شمع سازی، روان کننده‌ها و سایر صنایع کاربرد دارند.
به گفته سیدمحسن ضویی عضو کمیسیون پارافین اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، از نظر ارزآوری، صنعت پارافین در سال‌های اوج فعالیتش، سالیانه حدود 500 میلیون دلار ارزآوری داشته، اما این رقم اکنون سالیانه حدود 40 میلیون دلار است.
