تبدیل تحریم به فرصت | فروش نفت در دولت سیزدهم چگونه بود؟

آنچه مشخص است، تحریم های اعمال شده از سوی آمریکا، توانست، تاثیر خود را بر روی نفت ایران بگذارد اما با گذشت زمان، دولت سیزدهم این تحریم را به فرصت تبدیل کرد.

وزارت نفت دولت سیزدهم در شرایطی سکان هدایت صنعت نفت را به دست گرفت که با چالش‌ها و تحریم‌های بی‌شماری در بخش بین‌الملل روبه‌رو بود، اما معاونت بین‌الملل و بازرگانی این وزارتخانه با عملکرد و برنامه‌ریزی مدون این چالش‌ها را به فرصت‌هایی استثنایی تبدیل کرد.

کاهش شدید فروش نفت‌ خام، ذخیره‌سازی میعانات گازی روی شناورها، اخراج بعضی از شرکت‌های خارجی از کشور، ورود به دعوی تجاری با برخی همسایگان و غفلت از ظرفیت‌های ژئوپلیتیک کشور فقط بخشی از مشکلات صنعت نفت در آغازبه‌کار دولت سیزدهم بوده است.

در چنین شرایطی، وزارت نفت با تحرک‌بخشیدن به حوزه دیپلماسی انرژی بعضی از اقدام‌ها را انجام داد و توفیق‌هایی نیز داشت که شاید مهم‌ترین آن را بتوان افزایش فروش و متنوع‌سازی مقاصد صادراتی و جهش درآمدهای ارزی کشور دانست؛ شکستن رکورد فروش نفت و میعانات‌گازی در سه سال اخیر، رشد دو برابری صادرات نفت‌خام و میعانات گازی در دولت سیزدهم، فروش 87 میلیون بشکه میعانات گازی شناور روی آب‌های کشور، توسعه صادرات نفت خام و میعانات گازی و برنامه‌ریزی و اقدام برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های پالایشگاه‌های فراسرزمینی که نتیجه این تلاش‌ها جهش در درآمدهای ارزی، همچنین وصول آن‌ها بوده است.

در دو سال اخیر مجموع درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت‌ خام، میعانات گازی، گاز طبیعی، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی معادل 278درصد افزایش یافته است.

توسعه همکاری‌ها با روسیه از طریق امضای قرارداد به ارزش 4 میلیارد دلار، همچنین امضای تفاهم‌نامه‌های سرمایه‌گذاری با شرکت‌های مطرح بین‌المللی چینی و روس را می‌توان از دستاوردهای حوزه بین‌الملل وزارت نفت در سه سال اخیر برشمرد.

وانگهی، افزایش 15درصدی حجم صادرات گاز طبیعی کشور و افزایش 21درصدی صادرات گاز مایع (LPG) کشور، امضای قرارداد سوآپ گاز با جمهوری آذربایجان، تمدید قرارداد جاری تهاتر گاز و برق با ارمنستان تا سال 2030، رشد 20درصدی صادرات گاز به عراق و وصول مطالبات معوق، پرداخت بدهی‌های گاز به شرکت «ترکمن‌گاز» که به احیای روابط اقتصادی و زمینه‌سازی لازم برای ازسرگیری قرارداد واردات گاز از عشق‌آباد منجر شده، از دیگر دستاوردها در این حوزه است.

انعقاد چند قرارداد سوآپ همنام و غیرهمنام فرآورده‌های نفتی از شمال و جنوب کشور و صادرات نخستین محموله کاتالیست ایرانی، از دیگر مواردی است که در این بخش می‌توان برشمرد.

حضور مؤثر در سازمان‌های بین‌المللی از طریق حضور فعال در مجامع بین‌المللی نظیر مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF)، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، اوپک‌پلاس، اکو، شانگهای، بریکس و... همچنین تلاش برای تقویت موضع ایران در مجامع بین‌المللی، صدور خدمات فنی و مهندسی در حوزه صنعت نفت از طریق امضای قراردادهای ساخت پالایشگاه، تعمیرات اساسی، پروژه‌های نوسازی و بازسازی و... با کشورهای مختلف، ریل‌گذاری روابط با کشورهای هدف از طریق امضای موافقت‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های راهبردی، از دیگر محورهای مهم فعالیت‌های وزارت نفت در حوزه بین‌الملل بوده است.

این بخش از آن رو اهمیت دارد که به‌نوعی ریل‌گذاری همکاری با کشورهایی است که تاکنون وزارت نفت با آن‌ها مراوده نداشته و جزو مناطق هدف محسوب می‌شوند، ضمن آنکه برگزاری دور هفدهم کمیسیون مشترک اقتصادی با روسیه و آمادگی برای برگزاری دور بعدی کمیسیون مشترک، همچنین بررسی جامع محورهای همکاری با عربستان به‌منظور برگزاری کمیسیون مشترک را می‌توان از دستاورهای موجود در حوزه معاونت بین‌الملل وزارت نفت دانست.