ترور توسعه

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بارگیری و انتقال 15 میلیون تن کالا در سال در مسیر کریدور‌های بین‌المللی، گسترش سکونتگاه‌ها و شهر‌های موجود و ایجاد شهر‌های جدید، گسترش زیرساخت‌های فرهنگی و آموزشی، تولید و انتقال 17 هزار مگاوات برق، تأمین و انتقال 3 میلیون متر مکعب آب شرب کشاورزی و صنعتی، ایجاد 4050 تخت درمانی و ایجاد 5 منطقه پیشران اقتصادی در سواحل و توسعه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، معدنی و گردشگری، شیلات و کشاورزی، کشتی‌سازی و پشتیبانی بندری، صنایع الکترونیک و حمل‌ونقل بخشی از مفاد مصوبه 13‌بندی دولت برای توسعه مکران است که 15 آذر 1402 توسط رئیس‌جمهور به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.

تاکنون چنین طرحی برای هیچ منطقه جغرافیایی ایران برنامه‌ریزی نشده است و دولت‌های مختلف پروژه‌ای به این بزرگی را برای توسعه یک منطقه کلنگ نزده‌اند. مسلما منتفع اول رسیدن به این اهداف مردم بومی منطقه هستند و رفته رفته امنیت بیش از پیش در مکران چتر خواهد گستراند و دیگر مافیای مشاغل غیر رسمی و غیر قانونی مانند قاچاق کالا، سوخت‌بری و قاچاق انسان از بین خواهد رفت.

حالا کمتر از 6 ماه از مطرح شدن این مصوبه شاهد سنگ‌اندازی معاندان و حسودانی هستیم که با تحریک جنبه‌های سیاسی، قومیتی و دینی به دنبال نا امن کردن و به زعم خود ناکام گذاشتن طرح توسعه مکران هستند. گروهک جیش‌الظلم بی‌پرده و بدون ملاحظه هدف خود را از اقدام تروریستی در راسک و چابهار ناکام گذاشتن طرح توسعه سواحل مکران اعلام کرده است.

جیش‌الظلم در تشریح اهداف خود در بیانیه‌ای نوشت: «هدف از اجرای این عملیات تلاش برای ناکام گذاشتن بخشی از برنامه‌های مخرب طرح موسوم به «توسعه سواحل مکران» است. در این طرح پروژه‌هایی در حال اجراست که به صورت آشکار منافع مردم مسلمان بلوچ را هدف قرار می‌دهد. یکی از پروژه‌های این طرح آمایش سرزمینی و اسکان 7 میلیون شهروند غیربلوچ با مذهب شیعه در شهر‌های سواحل بلوچستان است که مطابق تصریحات مجریان این طرح، هدف از اجرای این پروژه «ایجاد تمدن جدید علوی» است». این بیانیه مدعی شد: «مجریان این طرح در نظر دارند شبه‌نظامیان فرقه‌گرای شیعه از جمله فاطمیون و زینبیون را در شهر‌های ساحلی بلوچستان اسکان بدهند که این امر به صورت آشکار آینده بسیار تاریکی برای مردم مسلمان بلوچ و تمام شهروندان ایران در پی خواهد داشت. علاوه بر این رژیم ولایت فقیه طرح توسعه سواحل مکران را تبدیل به سکویی برای ترویج فرقه‌گرایی و گسترش حکومت خود به نام صدور انقلاب کرده است».

چرا مکران مهم است؟ سواحل مکران 70 هزار کیلومترمربع است که از جنوب‌شرق کشور آغاز می‌شود و شامل شهرستان‌های دشتیاری، چابهار، کنارک، زرآباد، لیردف، جاسک، سیریک و میناب است، همچنین شاهراه اتصال ایران به آب‌های آزاد و ارتباط با پاکستان، هند و کشور‌های آسیای مرکزی است. مکران از 3500 روستا تشکیل شده که جمعیت کل آن‌ها به یک‌میلیون نفر هم نمی‌رسد. با این وجود، ظرفیت‌های مکران چنان فراوان است که می‌تواند بخش عظیمی از اهداف اقتصادی ایران را تامین کند.

با توجه به گستره مکران و دسترسی آن به دریا، این منطقه یکی از بهترین مناطق برای احداث انواع کارخانه‌های عظیم تولید محصولات فولادی است، از میلگرد و تیرآهن گرفته تا پروفیل و. در حال حاضر هم کارخانه فولاد مکران راه‌اندازی شده و حدود 40 درصد در تکمیل پروژه پیشرفت داشته است. چنانچه این کارخانه به بهره‌برداری کامل برسد، می‌تواند سالانه 15 میلیون تن فولاد تولید کند. در کنار آن، طبق برآورد شورای توسعه مکران، 2 میلیون تن آلومینیوم و 500 هزار تن مس نیز می‌توان در این منطقه تولید کرد.

ظرفیت 8 میلیون تن محصولات پتروشیمی در سال پتروشیمی نگین مکران، بعد از ماهشهر و عسلویه، در مساحتی حدود 1200 هکتار، سومین قطب پتروشیمی کشور است. در شهرک این مجموعه، 18 واحد پتروشیمی مشغول به کار هستند. حجم کل سرمایه‌گذاری در این شهرک نیز تاکنون 15 میلیارد دلار بوده است.

1000 کیلومتر صرفه‌جویی در مسیر کشتی‌ها حالا اگر قرار باشد این محصولات صادر شوند، چنانچه بنادر مکران برای پهلوگیری کشتی‌های عظیم نفتکش و... تجهیز شوند، دیگر نیاز نیست کشتی مربوط به تنگه هرمز برود، بلکه با کاهش حدود 1000 کیلومتر مسیر می‌تواند در همان بنادر مکران پهلو بگیرد. به این ترتیب، در قیمت نهایی نقل و انتقال کالاها، به میزان هزار کیلومتر صرفه‌جویی خواهد شد. این صرفه‌جویی هم در نقل و انتقال تمام محصولاتی که برای صادرات به تنگه هرمز می‌روند، محسوس خواهد بود و هم در موضوع نفتکش‌ها. ضمن اینکه فاصله مکران تا بازار‌های محصول (هند، پاکستان و آسیای مرکزی) هم دقیقا به همین میزان کمتر است.

کاهش یک‌سوم قیمت انتقال کالا از طریق راهگذر راهگذر (کریدور) شمال به جنوب می‌تواند از سوی شمال، خط اتصال روسیه و آذربایجان به کشورمان و از سمت جنوب، نقطه پیوند به هند و پاکستان و کشور‌های آسیای مرکزی باشد. درست است که 90 درصد کالا‌ها در جهان از طریق نقل و انتقال دریایی انجام می‌شود، اما چنانچه این راهگذر تکمیل و تجهیز شود، کالا‌ها می‌توانند از شمال کشور به جنوب و سواحل مکران بیایند و از آنجا به هند و پاکستان و کشور‌های آسیای مرکزی بروند. در واقع به جای نقل و انتقال کالا‌ها به بندرعباس، می‌توان مسیر را به مقدار زیادی کاهش داد. به گفته کارشناسان، این کاهش مسیر می‌تواند قیمت تمام‌شده انتقال کالا را تا یک‌سوم کاهش دهد.

صرفه‌جویی 600 میلیون دلاری در واردات موز سواحل مکران منطقه بسیار مناسبی برای کشت میوه‌های گرمسیری به شمار می‌رود، به طوری که می‌توان هر نوع میوه‌ای که در شبه قاره (هند، پاکستان و بنگلادش) تولید می‌شود را در این منطقه تولید کرد. همین حالا در مساحتی افزون بر 7 هزار هکتار در این منطقه، موز کشت می‌شود، اما برآورد‌ها نشان می‌دهد ظرفیت تولید محصولات کشاورزی اعم از موز، خرما، انبه و... در این منطقه بسیار بالاتر از اینهاست. حتی در کوتاه‌مدت چنانچه سرمایه‌گذاری انجام شود، در همان تولید موز می‌تواند به 12 هزار هکتار برسد. حالا اگر در همین محصول (یعنی موز) به واردات کشورمان نگاه کنیم، می‌بینیم ما سالانه 600 میلیون دلار صرف واردات موز می‌کنیم. پس چنانچه از ظرفیت‌های مکران برای کشت تنها همین محصول هم استفاده کنیم، می‌توانیم واردات موز را به صفر برسانیم و 600 میلیون دلار در این زمینه صرفه‌جویی کنیم.

ظرفیت تولید یک‌میلیون تن محصولات شیلاتی طبق آخرین آمارها، 25 هزار صیاد در سواحل مکران مشغول به کار هستند و این منطقه تامین 70 درصد صید صنعتی و تجاری کشور را عهده‌دار است. به دلیل نزدیکی به خط استوا و آب‌وهوای مطلوب، به گواه بسیاری از کارشناسان شیلاتی، این منطقه بهشت آبزی‌پروری ایران به شمار می‌رود. کارشناسان حتی گفته‌اند به خاطر آب‌وهوای مکران، در این منطقه 8 ماه از سال را می‌توان میگو پرورش داد که در جهان کم‌نظیر است. به همین دلیل در برنامه 5 ساله اول توسعه مکران هم ظرفیت‌های تولید محصولات شیلاتی (انواع ماهی، میگو، خوراک دام و طیور و.) در نظر گرفته شده و برآورد شده میزان تولید این محصولات می‌تواند تا سالانه یک میلیون تن باشد.

همان‌طور که اشاره شد ذی‌نفع اول توسعه مکران مردم بومی هستند که هم‌اینک در این منطقه ساکن هستند. باید به این مهم اذعان داشت که شرایط کنونی مکران نارسایی‌هایی دارد و اقدام جهادی برای توسعه آن مورد تاکید تمام حاکمیت است. از سوی دیگر گروه‌های مختلف مذهبی - قومیتی در سراسر ایران بدون هیچ محدودیتی و در کمال مودت در حال فعالیت هستند و هیچ‌گاه شاهد آن نبوده‌ایم که اهل تسنن یا اقوام از سمت دولت یا حاکمیت تحت فشار قرار گیرند.

البته این موضوع را باید در نظر داشت که هیچ کدام از اسناد بالادستی توسعه مکران تاکید بر تغییر الگوی قومیتی یا مذهبی مکران ندارد و برجسته کردن این موضوعات تخیلات تروریست‌هایی است که از تل‌آویو هدایت می‌شود. آنچه برای این تروریست‌ها گران و آزاردهنده است، متصور شدن ایران قوی و قدرتمند است.

حمله انتحاری به مهندسان چینی در پاکستان هفته دوم فرورین‌ماه بود که خبر ترور مهندسان چینی در مرز پاکستان و ایران از سوی رسانه‌های محلی اعلام شد. با وجود اینکه هیچ گروهی مسؤولیت این اقدام تروریستی را برعهده نگرفته، آنچه پیداست گروهی به دنبال ناامن کردن مرز ایران و پاکستان هستند.

شبکه جیو نیوز پاکستان در این باره نوشت: «یک مهاجم انتحاری در منطقه «شانگلا» واقع در ایالت خیبرپختونخوا در شمال غرب این کشور خودروی حامل مهندسان چینی را هدف قرار داد. در این عملیات تروریستی 5 مهندس چینی و یک تبعه پاکستان کشته شدند». این رسانه پاکستانی در ادامه گزارش خود آورده است: «معاون فرمانده پلیس ایالت خیبرپختونخوا به رسانه‌ها گفت: خودروی مهندسان چینی از شهر اسلام‌آباد عازم منطقه «داسو» جایی که طرح‌های زیرساختی و انرژی زیر نظر چین در دست احداث است، بود».

رویترز نیز در گزارشی در این رابطه نوشت: «در پی کشته شدن 6 نفر از جمله 5 شهروند چینی در حمله انتحاری به خودروی حامل مهندسان چینی که در حال کار روی پروژه احداث یک سد در شمال غرب پاکستان هستند، سفارت پکن در اسلام‌آباد از شهروندان خود خواست تا تدابیر امنیتی را افزایش دهند. این سومین حمله انتحاری ظرف یک هفته به منافع چین در این کشور واقع در جنوب آسیا محسوب می‌شود. 2 حمله نخست به ترتیب به یک پایگاه هوایی نیروی دریایی پاکستان و بندری راهبردی در جنوب غربی استان بلوچستان انجام شد؛ بندری که چینی‌ها در آن در حال احداث پروژه‌های زیرساختی به ارزش میلیارد‌ها دلار هستند».

منبع: روزنامه وطن امروز