تشخیص سریع سرطان پروستات با زیست حسگر نوری ایرانی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، بیماری‌ها و مشکلاتی که در فرایند درمان آن‌ها ایجاد میشود، شناسایی و تشخیص سریع بیماری و پیداکردن بهترین روش درمان از موضوعات مهمی است که محققان رشته‌های مختلف از جمله شیمی، فیزیک و زیست‌شناسی را هم درگیر خود کرده است. صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور هم در راستای پیشرفت علمی کشور در این حوزه‌ها، از طرح‌های مرتبط با این موضوعات حمایت می‌کند. «طراحی و ساخت زیست حسگر نوری میکروفلوئیدی برای تشخیص زودهنگام سرطان پروستات» عنوان طرح مونا سروش است که در قالب رساله دکتری وی با راهنمایی دکتر هدایت الله قورچیان، استاد موسسه بیوشیمی بیوفیزیک دانشگاه تهران به انجام رسانده و صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور نیز از آن حمایت کرده است سروش در خصوص این طرح گفت: زیست‌حسگر‌های نوری در دهه اخیر به ابزاری قدرتمند در شناسایی انواعی از آنالیت‌های زیستی و غیرزیستی تبدیل شده‌اند. این حسگر‌ها علاوه بر داشتن حساسیت بالا، اندازه کوچکی داشته و مقرون به صرفه‌اند. به همین دلیل دانش طراحی، ساخت و کاربرد زیست‌حسگر‌های نوری میان‌رشته‌ای بوده و تخصص‌هایی مانند میکروالکترونیک، میکروالکترومکانیک، زیست‌شناسی مولکولی، شیمی، میکرو نانوتکنولوژی نیز در ساخت آن‌ها به کار می‌رود. وی درباره اهمیت اجرای این طرح گفت: اهمیت انجام این پژوهش به دلیل ارائه روشی آسان و ارزان با حساسیت بالا برای شناسایی آنتی‌ژن اختصاصی پروستات است. این آنتی‌ژن بیومارکر اصلی سرطان پروستات است. متأسفانه سرطان پروستات بعد از سرطان ریه دومین عامل مرگ‌ومیر جهانی در اثر سرطان را به خود اختصاص داده است. در ایران هم سومین دلیل اصلی مرگ، سرطان است که سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین موارد ابتلا سرطان در مردان ایرانی است. به همین دلیل پیداکردن یک روش مناسب برای تشخیص زودهنگام این سرطان، تا حدود زیادی از مرگ‌ومیر جلوگیری می‌کند. این پژوهشگر در ادامه گفت: روش مناسب و نوین ارائه شده در این طرح برای تشخیص بیومارکر سرطانی در بستر میکروفلوئیدی، علاوه بر اینکه به تولید دانش منجر می‌شود، شرایط را برای تولید و ساخت محصول کاربردی در بخش تشخیص فراهم می‌کند. ساخت نانوذرات با دو ویژگی مغناطیسی و نوری برای استفاده در زیست حسگر نوری، ارائه روشی جدید برای استفاده هم‌زمان از مزایای LSPR و فیبر نوری و تشخیص زودهنگام آنتی‌ژن اختصاصی پروستات از اهداف مهم این طرح است. وی توضیح داد: نانوذرات این طرح علاوه بر داشتن خواص نوری، به تغییر در میدان مغناطیسی هم پاسخ می‌دهند و از آن‌ها می‌توان برای جداسازی و تمرکز ذرات بر روی سطوح نیز استفاده کرد. سروش در ادامه گفت: تولید نانوذرات با دو ویژگی نوری - مغناطیسی در کاربرد‌های تشخیص و تغلیظ نمونه، دستیابی به روشی نوین و آسان در ساخت نانوذراتی با خاصیت مطلوب نوری مغناطیسی و تولید دانش فنی در بخش فناوری نانو از جمله نتایج مثبت و کاربردی است که انجام این طرح داشت. همچنین علاوه بر اینکه این زیست حسگر در تشخیص زودتر سرطان پروستات کاربرد دارد به‌خاطر نوآوری که در متد تشخیص آن وجود دارد، می‌توان با تغییر در عنصر تشخیصی حسگر، به زیست‌حسگر‌ی با کاربرد در حوزه‌های تشخیص پزشکی و محیط زیست و بیوشیمی نیز دست‌یافت. دانش آموخته دکتری دانشگاه تهران در پایان خاطرنشان کرد: «باتوجه‌به اینکه در این تحقیق، روی نمونه‌های واقعی نیز بررسی‌هایی انجام شد و البته نیاز مبرم انجام این طرح به آنالیز‌های آزمایشگاهی، کرونا وقفه‌ای را در کار ایجاد کرد؛ اما سرانجام توانستم تعهدات خود را به پایان برسانم.»