تنها با منبر و مقاله نمی‌توان مضامین مذهبی را زنده کرد
رجبی دوانی با بیان اینکه نمی‌توان تنها در قالب سخنرانی و آثار حدیثی، ارزش‌های دینی را معرفی کرد، از داستان به عنوان ابزاری کارآمد برای این عرصه یاد کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست نقد کتاب «پیامبر»، نوشته نقی سلیمانی با حضور محمدحسین رجبی‌دوانی، پژوهشگر تاریخ اسلام و مهدی سیم‌ریز مدیر تولید انتشارات به‌نشر برگزار شد. رجبی دوانی در بخشی از این نشست با تأکید بر اینکه نمی‌توان تنها در قالب سخنرانی و آثار حدیثی، روایی، ارزش‌های دینی و شخصیت‌های بزرگ از جمله ائمه معصومین (ع) را معرفی کرد، گفت: زمانه و ذائقه نسل‌ها با هم متفاوت است و در حال حاضر رمان‌نویسی و داستان‌نویسی جایگاه خاصی دارد و در قالب این آثار سعی می‌توان دیدگاه‌ها و مکاتب مختلف و هر آنچه را می‌خواهیم به مخاطب جوان انتقال داد.
وی با اشاره به توجه مقام معظم رهبری به قالب داستان و نوشتن تفریط بر این آثار به ویژگی‌های کتاب جدید سلیمانی اشاره و اضافه کرد: رمان «پیامبر» جذاب نوشته شده است و افراد را تشویق می‌کند که تا پایان داستان، مطالعه آن را ادامه دهد. همچنین برای مخاطب نوجوان قابل فهم است. هر اثری عیب و ایراداتی دارد و ایرادات این اثر متوجه نویسنده نیست؛ چراکه این اثر پیش از چاپ ارزیابی محتوایی آن توسط ارزیابان انجام شده است. این اثر کاری ارزشمند، پسندیده و قابل استناد است. ایراداتی که بر آن گرفته می‌شود در حدی نیست که بخواهد از نظر شرعی یا اعتقادی مشکل‌ساز باشد. در برخی از موارد بیان شده کتاب، دیدگاه خاص شیعه دیده نمی‌شود که البته باید در چاپ بعدی اثر این ایرادات برطرف شود.
رجبی دوانی با بیان اینکه هرچه در داستان یا رمان به معصوم (ع) نسبت داده می‌شود باید مستند باشد، به مرز تخیل در ادبیات داستانی اشاره کرد و گفت: نمی‌توان داستانی نوشت که تخیل در آن وجود نداشته باشد. مسئله مهم این است که تا چه میزان می‌توان از تخیل در ارتباط با بزرگان دین بهره گرفت. اگر ما بخواهیم اثری عین تاریخ را بسازیم مخاطب را به خود جذب نمی‌کند؛ به همین دلیل برخی برای جذب مخاطب در آثار داستانی، تصویری از چاشنی عشق استفاده می‌کنند که به نظر من ضعف فیلم‌سازی است. همچنین نباید با پرداختن به موارد غیر واقعی سریال یا داستان را جذاب کرد.
پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: نویسنده رمان «پیامبر» بر کار خود احاطه داشته است و به خوبی شخصیت‌های تاریخی را در این اثر معرفی می‌کند. اساس کار وی در این اثر تخیل و استناد بوده است و آنچه که از تخیل در این اثر بیان استفاده است، خللی بر شخصیت پیامبر گرامی اسلام وارد نمی‌کند. در عین حال نمی‌توانیم بگوییم این اثر آنچه بر پیامبر (ص) گذشته است، به صورت کامل بیان می‌کند. به نظر من، نباید در عنوان رمان یا داستان بودن آن تأکید می‌شد. اگر نقاط ضعف اثر گرفته شود این اثر، ظرفیت دارد که یک تاریخ گویا از دوران رسالت حضرت محمد (ص) در مکه و مدینه باشد.
تنها با منبر و مقاله نمی‌توان مضامین مذهبی را زنده کرد
در بخش دیگری از این نشست، نقی سلیمانی نویسنده رمان «پیامبر» به چگونگی آغاز نگارش این رمان 9 جلدی اشاره کرد و گفت: نوشتن رمان «پیامبر» را زمانی شروع کردم که حدود 28 سالی در زمینه داستان‌نویسی با وجود کسب جوایز مختلف ادبی و استقبال آثار کار کرده بودم. از دوره نوجوانی دوست داشتم رمان یا داستانی درباره پیامبر (ص) بنویسم اما همیشه آن را به تأخیر می‌انداختم؛ چون فکر می‌کردم باید صبر کنم تا تجربه‌ام بیشتر و قلمم پخته‌تر شود.
زمانه زر و زور و گل محمدی!سلیمانی با بیان اینکه ادبیات به خصوص ادبیات داستانی بسیار نیاز به کار دارد تا به سطح جهانی برسد، تصریح کرد: نسل امروز باید با فضا و کارکردهای تبیینی رمان آشنا شود. حجم بالایی از روایت‌های تاریخی و واقعه‌نویسی درباره پیامبر (ص) وجود دارد که در دوره معاویه، امویان و عباسیان یعنی سیره‌ها حدود 150 سال پس از پیامبر نوشته‌اند که برخی از روایت‌ها ممکن است با دیگری متضاد یا متفاوت باشد. اما یک نور امید در این زمینه وجود دارد و آن هم قرآن است که در دوران حیات پیامبر نازل شده و در بخش‌هایی از آن به زندگانی ایشان نیز اشاره شده است.
نویسنده رمان بلند «پیامبر» به منابع مورد استفاده برای نگارش این اثر اشاره و اضافه کرد: برای نگارش رمان «پیامبر» سعی کردم ضمن بهره‌گیری از قرآن، نهج البلاغه ترجمه سید جعفر شهیدی و استاد آیتی، از آثار عالمانی مثل علامه طباطبایی، استاد مطهری و استاد سید جعفر شهیدی بهره ببرم. همچنین تلاش کردم بر خطوط اصلی از زندگی پیامبر (ص) تکیه کنم که معمولاً مورد اتفاق نظر عالمان و استادان است. با این همه، در پایان کتاب و در پانویس موارد نقض و جزئیات وقایع، فهرست منابع آثار را هم آورده‌ام که خواننده اگر بخواهد خود به تحقیق ادامه دهد. هشت ترجمه از قرآن را اساس کارم قرار دادم و از کتاب 14 جلدی آشنایی با قرآن شهید مطهری هم بهره فراوان بردم؛ چون به زبان ساده مطالب را شرح می‌داد و برای نوجوانان مناسب‌تر بود.
وی افزود: تحقیق و نگارش این رمان 12 سال طول کشید و من در این مدت بارها به این نتیجه رسیدم که کسی که بخواهد قرآن را بخواند و خوب بفهمد، باید با پیامبر (ص) و سیره‌اش آشنا باشد و کسی که بخواهد سیره پیامبر را بخواند و دچار اشتباه و غلط‌خوانی تاریخ نشود، باید به قرآن تکیه کند. در مقدمه کتاب پیامبر نوشته‌ام که قرآن حتی از درون پیامبر هم خبر می‌دهد.
نویسنده رمان بلند «پیامبر» یادآور شد: ارزیابی محتوای اثر در هر جلد پیش از چاپ توسط علمای آگاه انجام می‌شد و متن رمان مجدد ویرایش محتوایی می‌شد. این رمان از سوی خوانندگان کتاب مورد استقبال قرار گرفت و بارها تجدید چاپ و در جشنواره‌های مختلف برگزیده شد. با همه این‌ها من کار خود را کامل نمی‌دانم و می‌گویم که کاش به جای 12 سال 30 سال روی این رمان کار می‌کردم.
مجموعه «پیامبر» اثری است بر محور و خط قرآن
مهدی سیم‌ریز، مدیر تولید انتشارات به‌نشر، نیز در ادامه این نشست گفت: رمان بلند «پیامبر» به قلم نقی سلیمانی در طی 12 سال تلاش و پژوهش قرآنی نوشته شده است. نویسنده در این رمان ضمن پژوهش و تحقیق با استناد به قرآن، بهره‌گیری از نهج‌البلاغه، احادیث معتبر، اسناد تاریخی، کتب بزرگان و دانشمندانی همچون شهید مطهری، علامه طباطبایی و... به توصیف حیات گهربار پیامبر اسلام و موضوعاتی چون برخوردهای پیامبر (ص) در اجتماع، خانواده، جنگ، صلح و غیره پرداخته و با ایجاد کشمکش‌های جذاب داستانی، رنگ و جلایی خاص به حادثه‌ها بخشیده که شیوه نگارش بدیع داستان تاریخی مستند را رقم زده است.
وی افزود: مجموعه 9 جلدی رمان «پیامبر» از آثار شاخص انتشارات به‌نشر محسوب می‌شود که با تصویرگری رضا مکتبی در قالب «کتاب‌های پروانه» برای گروه سنی کودک و نوجوان از سوی به‌نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) منتشر شده، تاکنون بارها تجدید چاپ شده و به دلیل تحقیق گسترده و پژوهش عمیق و پرداخت خوب و لطیف در جشنواره‌های مختلف خوش درخشیده است. این اثر توانسته جوایزی از جمله برگزیده دومین جشنواره کتاب سال «سبک زندگی» حوزه کودک و نوجوان، برنده لوح زرین و دیپلم افتخار از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، برنده جشنواره قصه‌های قرآنی در بخش رمان، برگزیده هفتمین دوره کتاب سال شهید غنی‌پور، تقدیر شده در سومین دوره جشنواره خاتم و برنده بهترین کتاب در جشنواره کتاب سال مجله سلام بچه‌ها را از آن خود کند.
