تولید 50 هزار اثر حماسی توسط کودکان در اوضاع جنگی

باشگاه خبرنگاران جوان این مرکز و شبکه‌های اختصاصی کودک و نوجوان تاکنون توانسته‌اند درزمینه بازارپردازی فرهنگی، معرفی قهرمانان ملی و مذهبی و حمایت از فیلم‌های سینمایی نقش مؤثری داشته باشند. البته مرکز کودک‌ونوجوان سیما علاوه‌بر برنامه‌هایی بلندمدت، در بزنگاه‌هایی همچون 12 روز مقاومت و اقتدار ایرانِ اسلامی در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی نیز رویکرد و راهبرد‌های خاص خود را پیاده‌سازی کرده و می‌کند. به‌منظور تبیین اقدامات مرکز کودک‌ونوجوان سیما در تهاجمات دشمن به کشور و آشنایی با چشم‌انداز و نقشه راه این مرکزِ تازه‌نفس به‌عنوان جزئی اساسی از رسانه ملی با محمدصادق باطنی، رئیس مرکز کودک‌ونوجوان، گفت‌و‌گو کرده‌ایم که مشروح آن در ادامه آمده است.

موظف به حرکت در مسیر آرامشیم

محمدصادق باطنی با اشاره به برگزاری جلساتی با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران مختلف پس‌از حملات رژیم‌صهیونیستی به کشور به‌منظور مدیریت محتوای شبکه‌ها و برنامه‌های کودک‌ونوجوان گفت: سعی کردیم متناسب با مخاطبان خردسال، کودک و نوجوان تصمیماتی کارشناسی‌شده بگیریم.

وی تصریح کرد: به‌تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، ما وظیفه آسایشگاهی نیز بر عهده داریم و شبکه‌های امید و کودک موظف‌اند بُعد آسایشگاهی را محور فعالیت‌های خود قرار دهند و برای ایجاد آرامش گام بردارند. ازاین‌رو در موقعیت جنگی ما برای رده‌های سنی خردسال، کودک و نوجوان به راهبرد‌های جداگانه‌ای رسیدیم.

رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما ادامه داد: این رده سنی اساساً امکان درک مفهوم جنگ را ندارند و در آنتن شبکه پویا با همین رویکرد حضور پیدا کردیم و برنامه‌ها شادتر و جذاب‌تر شد. آنتن شبکه کودک که هر شب تا ساعت 22 فعال بود، با دو ساعت افزایش تا 12:30 بامداد ادامه پیدا کرد و با انتخاب پویانمایی‌های شاد، تلاش کردیم فضای خانه‌های دارای کودک را از حس‌وحال جنگ دور کنیم. باطنی خاطرنشان کرد: همچنین پویانمایی‌هایی را انتخاب کردیم که امکان تماشای هم‌زمان والدین و کودکان را داشته باشند تا بیشتر در کنار هم بمانند، مانند پویانمایی «پهلوانان» یا آثار خاطره‌انگیزی مانند «پسر شجاع». در طول روز نیز با همین نگاه، فیلم‌هایی سینمایی را روی آنتن بردیم و در انتهای شب در این 12 روز، برنامه «شب رؤیایی» با محوریت لالایی و قصه شب، مهمان خانه‌های مردم می‌شد. وی در ادامه عنوان کرد: ویژه‌برنامه «مهد پویا» نیز در روز‌های جنگ با اجرای سارا روستاپور برای خردسالان تولید شد که هدفش قصه‌گویی و خلاقیت بود تا بتواند حواس گروه سنی خردسال را از فضای جنگ دور کند. ساخت کاردستی، انجام دادن کار‌های منزل و... ازجمله بخش‌های خلاقانه این برنامه بود. به‌گفته رئیس مرکز کودک ونوجوان سیما، احساسات گروه سنی خردسال در چنین روز‌هایی باید در نظر گرفته شود. وی در همین زمینه گفت: تلاش کردیم همبستگی ملی را با محوریت پرچم و نمایش‌های «پویانو» و «یه خونه یه آشپزخونه» به آنها منتقل کنیم.

از حماسه‌آفرینی تا رجزخوانی برای رژیم‌صهیونیستی

در ادامه، باطنی در خصوص راهبرد‌های مرکز کودک‌ونوجوان سیما برای رده سنی کودک در ایام جنگ تحمیلی دوم توضیح داد: برای کودکان بیشتر روی حماسه متمرکز بودیم و به این نتیجه رسیدیم که دبستانی‌ها سهم بالاتری نسبت به مخاطبان خردسال دارند؛ چراکه کودک دبستانی باسواد شده است و حتی ازطریق تلفن همراه به اینترنت متصل می‌شود و از اخبار اطلاع دارد؛ بنابراین نمی‌توانیم صرفاً با رویکرد غافل کردنشان از وقایع، با بچه‌های دبستانی صحبت کنیم. رویکرد حماسی برای تولید محتوای متناسب با گروه سنی کودکان دبستانی به همین منظور شکل گرفت.

رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما تأکید کرد: ما باید فضا‌هایی برای رجزخوانی کودکان علیه صهیونیست‌ها فراهم می‌کردیم تا بتوانند سرود‌های حماسی و ملی بخوانند. برای آفرینش این حماسه مشغول پویش «بچه‌مرشد 2» بودیم که پویانمایی «ماجرا‌های نوید» شاهنامه فردوسی را دستمایه خود کرده بود و درزمینه زبان فارسی پویشی را از این راه‌ها پی گرفته بودیم.

وی اضافه کرد: این پویش‌ها به‌سمت حماسه‌آفرینی گردش پیدا کرد و «بچه‌مرشد 2» را به «بچه‌مرشد 3» تبدیل کردیم. از کودکانی که با شاهنامه و اشعار حماسی آن همراه شده بودند، برای خواندن اشعار حماسی دعوت کردیم. اشعاری درباره ایران خوانده شد و کودکان شعار‌های مرگ بر اسرائیل سر دادند و در 12 روز جنگ تحمیلی، فیلم‌های این مشارکت را برای شبکه ارسال می‌کردند. رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما متذکر شد: در برنامه «عروسکخونه» نیز فراخوانی برای نمایش عروسکی داده شد تا کودکان در منزل داستان‌هایی حماسی با عروسک‌های خود اجرا کنند و فیلم این نمایش‌ها را برای برنامه بفرستند. استقبال بسیار چشمگیری از این طرح‌ها در روز‌های جنگ صورت گرفت. طبق آخرین آماری که گرفتیم، بیش از 50 هزار اثر به دست ما رسید که شامل ویدئو‌های حماسی کودکان می‌شد و تعدادی از این آثار روی آنتن رفت.

«اشاره»؛ کنشگری نوجوانان در روز‌های نبرد

باطنی درباره توجه به رده سنی نوجوان در روز‌های حملات رژیم صهیونیستی به کشور نیز یادآوری کرد: برای این گروه سنی تمرکز روی مفهوم کنشگری بود. نوجوانان علاوه‌بر اینکه مفهوم جنگ و دفاع از وطن را درک می‌کنند، دوست دارند در چنین روز‌هایی در میدان باشند و اقدامی انجام دهند.

وی با بیان اینکه در مواقع خاصی مانند جنگ می‌توان با نوجوانان ارتباط عمیق‌تری پیدا کرد، گفت: در اوضاع جنگی، مفاهیم ارزشمند ملی و مذهبی برای نوجوانان مهم‌تر می‌شود و ما باید از این فرصت استفاده می‌کردیم. ازسوی‌دیگر، نوجوانان سؤالات بسیاری در ذهن داشتند، از پرسش در خصوص کنکور و امتحانات و مدرسه تا مواجهه با ترس از جنگ، واقعیت اسرائیل، اهمیت میهن‌دوستی و.... در همین زمینه ما ویژه‌برنامه «اشاره» را روی آنتن بردیم و جمع برجسته‌ای از کارشناسان حوزه تعلیم‌وتربیت و نوجوان در این برنامه حاضر شدند.

رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما ادامه داد: ازسوی‌دیگر، روایت کنشگری‌های نوجوانان را نیز در این شب‌ها مورد توجه قرار دادیم.

صداوسیما؛ زیست‌بومِ هویت‌سازی

در ادامه این گفت‌و‌گو، باطنی درزمینه فعالیت‌های کلی مرکز کودک‌ونوجوان سیما توضیح داد: به‌نظرم آرایش کلی مرکز کودک‌ونوجوان صداوسیما می‌تواند با این جمله قابل‌تفسیر باشد که این مرکز به‌دنبال راه‌اندازی زیست‌بوم تولید و مصرف محتوای هویت‌ساز برای گروه سنی کودک‌ونوجوان است.

رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما تصریح کرد: ما معتقدیم سازمان صداوسیما با تمرکز و توجهی نوآورانه، متفاوت و همه‌جانبه به عرصه کودک‌ونوجوان می‌تواند در کنار سایر دستگاه‌ها و مجموعه‌ها، در مرجعیت و مرکزیت این زیست‌بوم قرار بگیرد و در ساحت‌های مختلف و درزمینه هویت‌سازی برای کودکان و نوجوانان در مقام تولید و مصرف نقش‌آفرینی جدی‌تری را تجربه کند.

به‌گفته باطنی، موضوع ساختن زیست‌بوم، گستره وسیعی دارد. وی در همین زمینه عنوان کرد: بخشی از این زیست‌بوم را روی آنتن رسانه ملی مشاهده می‌کنیم و از بین شبکه‌های تلویزیونی، تمرکز مرکز کودک‌ونوجوان سیما روی دو شبکه امید و کودک است و به‌غیراز شبکه امید و کودک ما در قبال ریل‌گذاری تولیدات کودک‌ونوجوان در سایر شبکه‌ها نیز مسئولیت داریم.

بازتعریف سیاست‌های مرکز پویانمایی صبا

وی ضمن تأکید بر اینکه بخشی از مسئولیت‌های زیست‌بوم موردنظر از جنس تولید است و بخشی دیگر از جنس راهبری و هماهنگی، تصریح کرد: ما در مرکز کودک‌ونوجوان سیما ازطریق مرکز پویانمایی صبا، وظیفه تأمین پویانمایی سازمان صداوسیما را بر عهده داریم. سیاست و جهت‌گیری مرکز پویانمایی صبا در دوره جدید، ناظر به تولید پویانمایی کودک‌ونوجوان بازتعریف شده است؛ پیش‌ازاین، ساخت پویانمایی برای بزرگسالان نیز جزو مأموریت‌های مرکز پویانمایی صبا بود، اما در آرایش جدید، تمرکز این مرکز بر تولید پویانمایی‌هایی مخصوص کودکان و نوجوانان است. رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما خاطرنشان کرد: ما ازطریق مرکز پویانمایی صبا، بخش «تولیدات متمرکز» که در مرکز کودک‌ونوجوان سیما ایجاد شده و ازطریق راهبری بخش فیلم و سریال مرکز سیمافیلم، موظفیم علاوه‌بر دو شبکه کودک و امید، بر این حوزه در سایر شبکه‌های سیما نیز متمرکز باشیم.

فعالیت‌هایی به‌وسعت سیما

رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما متذکر شد: درواقع ما ازطریق شورای کودک‌ونوجوان سیما وظیفه راهبری و هماهنگی تولیداتی را که بقیه شبکه‌های تلویزیونی برای کودک‌ونوجوان عرضه می‌کنند، بر عهده گرفته‌ایم. شبکه امید و کودک مخاطبان اختصاصی خود را دارند؛ ولی حضور ما در همه شبکه‌ها، به‌ویژه برای تولیدات گروه سنی نوجوان ادامه خواهد داشت. براساس توضیحات باطنی، بخشی از فیلم و سریال‌هایی که در شبکه‌های سیما به پخش می‌رسد، یا مستقیماً توسط مرکز کودک‌ونوجوان سیما تولید می‌شود یا این مرکز به‌واسطه شورای کودک‌ونوجوان سیما، برای هماهنگی و نظارت با بقیه شبکه‌ها در تعامل است.

مسئله‌مندی در ساحت‌های تولید و مصرف

وی با بیان اینکه زیست‌بوم تولید و مصرف تنها به برنامه‌های تلویزیونی محدود نمی‌شود، اضافه کرد: ما در مرکز کودک‌ونوجوان سیما در قبال همه ساحت‌های تولید و مصرف محتوا مسئله‌مندیم. سینما، کتاب و حوزه نشر، تئاتر کودک‌ونوجوان، سکو‌های نمایش خانگی، نوشت‌افزار، بازی‌های رایانه‌ای، رومیزی و موبایلی، عروسک و اسباب‌بازی و... ازجمله این ساحت‌هاست. رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما افزود: آرایشی که در مرکز کودک‌ونوجوان سیما طراحی شده، قرار است همه ابعاد محتوای اختصاصی و هویتی کودک‌ونوجوان را دچار تحول کند.

راه‌اندازی بخش بازی‌های رایانه‌ای

وی تأکید کرد: راه‌اندازی بخش اختصاصی بازی‌های رایانه‌ای در مرکز کودک‌ونوجوان سیما یکی دیگر از اتفاقات تازه‌ای بود که در این مدت شکل گرفت. اصولاً در مسیر تولید پویانمایی، حدود 60 تا 70درصد تولید بازی‌های رایانه‌ای را در مرکز پویانمایی صبا طی می‌کردیم و با تغییر آرایش ساختاری، بخش بازی‌های رایانه‌ای را به جمع تولیدات مستقیم خودمان افزودیم.

بازارپردازی فرهنگی؛ دغدغه‌ای دیرپا

باطنی ضمن اشاره به اینکه مرکز کودک‌ونوجوان سیما سایر بخش‌های زیست‌بوم تولید و مصرف کودک‌ونوجوان را ازطریق بازارپردازی فرهنگی دنبال می‌کند، در‌باره این مأموریت مرکز نیز توضیح داد: در رویکردی که پیش گرفته‌ایم، محصولات سایر حوزه‌های این زیست‌بوم، به‌مثابه محصولات جانبی شخصیت‌ها و ویژند‌های تلویزیونی در نظر گرفته شده‌اند. مسئله بازارپردازی فرهنگی ازجمله موضوعات دیرپا در صداوسیما بود و سال‌های متمادی به نتیجه نمی‌رسید و به‌واسطه تلاش‌هایی که از ابتدای سال 1403 شکل گرفت، دبیرخانه شورای واگذاری به معاونت اداری مالی و حوزه بازرگانی منتقل شد و طی تحولات بسیار و جلسات متعدد به نتایج خوبی دست پیدا کردیم.

«ببعی قهرمان» در مسیر بازارپردازی

وی عنوان کرد: در روز‌های آینده نیز دو قرارداد از زنجیره قرارداد‌های بازارپردازی فرهنگی بین رسانه ملی و سایر نهاد‌ها بسته خواهد شد و سه قرارداد دیگر در این صف وجود دارد. شخصیت‌ها و ویژند‌های سیما به همین ترتیب در مسیر واگذاری به چرخه بازارپردازی فرهنگی و تولید محصولات گوناگونی قرار می‌گیرند که در زیست‌بوم تولید و مصرف کودک‌ونوجوان وجود دارند.

رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما درباره نخستین شخصیتی که کار بازارپردازی فرهنگی و بهره‌برداری از آن دنبال خواهد شد، گفت: اولین شخصیت موردنظر در بازارپردازی، «ببعی قهرمان» است و با سازمان هنری رسانه‌ای اوج دراین‌زمینه قرارداد بسته‌ایم. قرار است از این به‌بعد شخصیت ببعی قهرمان را در قالب عکسِ روی لباس کودکان، پارک موضوعی و خدماتی، اسباب‌بازی، عروسک، بازی موبایلی، رومیزی و رایانه‌ای، نوشت‌افزار و قسمت جدید فیلم سینمایی «ببعی قهرمان» به‌عنوان تولیدات جانبی شخصیت محبوب ببعی قهرمان ببینیم.

طرح‌های بدون توان تجاری‌سازی متوقف می‌شوند

وی ادامه داد: ما همه شخصیت‌های موجود، به‌ویژه در مرکز پویانمایی صبا را براساس ظرفیت‌های تجاری‌سازی بازنگری می‌کنیم. اگر شخصیتی امکان تجاری‌سازی نداشته باشد، احتمال توقف طرح تولید اثر در باره آن وجود دارد. باطنی تأکید کرد: همچنین در رویکرد جدیدی که در پیش گرفته‌ایم، هر طرحی که برای تولید پویانمایی و عروسکی مصوب می‌شود، طرح تجاری‌سازی آن نیز پیوست و مصوب می‌شود و خلق شخصیت‌ها از نقطه صفر با این نگاه صورت می‌گیرد که قرار است در بازارپردازی فرهنگی موفق ظاهر شود. حتماً در این مسیر فرازوفرود‌هایی خواهیم داشت و هرچند ممکن است کار کمی سخت‌تر شود، مزیت‌های بسیاری به همراه دارد. رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما افزود: ما در مقام تولیدکننده و مروج تولید، هرگاه خودمان صاحب بودجه‌ایم و به تولید اثر می‌پردازیم و آن‌گاه که واگذاری ویژند‌های سازمان صداوسیما را انجام می‌دهیم، این نکته را در نظر داریم که باید فرصتی جذاب برای سرمایه‌گذاران ایجاد شود تا به صرف سرمایه روی شخصیت‌های تلویزیونی رغبت نشان دهند و امتداد پیام موردنظر تولیدات را بر عهده بگیرند.

ثابت‌قدم در حمایت از شخصیت‌های ایرانی

باطنی از قرارداد بازارپردازی و حمایت از محصولات جانبی پویانمایی «پسر دلفینی» نیز خبر داد و گفت: ما درحالی پای چنین فیلمی ایستاده‌ایم که این فیلم تولید رسانه ملی نیست؛ ولی ارزشش را دارد. درواقع صداوسیما و مرکز کودک‌ونوجوان سیما در حمایت از شخصیت‌های ایرانی ثابت‌قدم‌اند. ازاین‌رو در پشتیبانی از محصولات جانبی چنین شخصیتی نیز در ابتدای صف می‌ایستیم و همه ظرفیت‌های خود را برای معرفی این محصولات به کار می‌گیریم. قرار است مالکیت‌های مشترک روی ویژند‌های مشترک داشته باشیم و این دیدگاه در سینما، کتاب و سایر محصولات نیز دنبال می‌شود.

«کتاب مصور» در زنجیره تولیدات مرکز

وی تصریح کرد: از دیگر اقدامات ما تمرکز ویژه روی کتاب مصور (کمیک استریپ) است. این قالب مکتوب - تصویری، اثرگذاری زیادی به‌ویژه برای گروه سنی نوجوان دارد. امیدواریم بتوانیم زنجیره‌ای از محصولات متنوع را ایجاد کنیم، مثلاً قبل از اینکه یک فیلم سینمایی یا پویانمایی کودک‌ونوجوان روی پرده برود، کتاب مصورش را روانه بازار کنیم یا برعکس. باطنی ضمن تأکید بر اینکه رسانه ملی ظرفیت‌های ترویجی خود را برای ایجاد فضایی اثرگذار بر هویت کودکان و نوجوان به کار گرفته، اظهار کرد: مرکز کودک‌ونوجوان سیما می‌خواهد از مسیر مصرف فرهنگی بر هویت کودکان و نوجوانان در کشور به بهترین شکل اثرگذار باشد. در این رویکرد حتماً تصویری متنوع از فرهنگ‌ها و اقالیم مختلف کشور را در آثاری که روی آنتن می‌رود و مورد حمایت ما قرار می‌گیرد، در نظر داریم.

پویانمایی در خدمت روایتگری

رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما اضافه کرد: برای نمونه، پویانمایی «راز شهر سوخته» درباره شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان تولید شده یا پویانمایی «ماسه‌های سرخ» با موضوع جزایر خلیج‌فارس، به‌ویژه جزایر بندرعباس درحال تولید است. «ماجرا‌های لیکو» نیز از دیگر آثار درحال ساخت است که به موضوع جزایر چابهار می‌پردازد. همچنین مستندمسابقه «دلیران» را در دست تهیه داریم که یکی از کارکردهایش به تصویر کشیدن تنوع محیط زیستی ایران است. همچنین برنامه‌های «عروسکخونه» و «دورت بگردم ایران» نیز به تنوع اقلیمی توجه دارند.

عقب‌ماندگی‌ها در حوزه نوجوان تاریخی است

وی درزمینه اهمیت توجه به تولید حرفه‌ای برای گروه سنی نوجوان و مغفول ماندن این قشر‌ها در تولیدات فرهنگی نیز تصریح کرد: عقب‌ماندگی‌ها در حوزه نوجوان تاریخی است و ما فرصتی را درزمینه نوجوان از دست داده‌ایم که به یک‌باره جبران نمی‌شود. اکنون ما چند نفر تولیدکننده حرفه‌ای حوزه نوجوان داریم که یک دهه پشت‌سر برای این گروه سنی اثر تولید کرده باشد؟ رئیس مرکز کودک‌ونوجوان سیما با بیان اینکه هنوز نتوانسته‌ایم درزمینه تولید برای نوجوانان خوب عمل کنیم، گفت: اکنون کلیت زیست‌بوم تولید و مصرف محصولات فرهنگی مخصوص نوجوانان دچار نقص است و ما در مرکز کودک‌ونوجوان سیما مأموریم که این خلأ را پر کنیم.

عزم جزم سیما برای خلق ویژند‌های نوجوانانه

باطنی متذکر شد: در حوزه کودک ما تجمیع‌کننده ظرفیت‌ها هستیم؛ ولی درخصوص نوجوانان، ایجادکننده ظرفیتیم. عزم رسانه ملی نیز بر این امر جزم شده که به‌صورت اختصاصی در شبکه امید و سایر شبکه‌ها، روی خلق ویژند‌های شاخص برای گروه سنی نوجوان متمرکز شویم. این برنامه‌ها شامل استعدادیابی، رئالیتی‌شو، فیلم و سریال، پویانمایی و... می‌شود. امیدواریم در سال 1405 به نقطه‌ای برسیم که برای نوجوانان آثار شاخصی را رقم بزنیم. در استعدادیابی‌ها و تولیدات نیز بر تمرکز روی مناطق کمتر برخوردار و مرکزگریزی و توجه به کودکان و نوجوانان از تمام گروه‌ها تأکید داریم.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی سیما