تکیه معاون الملک کرمانشاه شاهکار هنر و معماری اصیل ایرانی - اسلامی
کرمانشاه - ایرنا - تکیه معاون‌الملک کرمانشاه از جمله آثار زیبا و باشکوهی است که از دوره قاجار در این شهر به یادگار مانده، این بنای بی‌نظیر در میان دریایی از رنگ و زیبایی، هر نظاره‌گری را شیفته خود می‌کند.
به گزارش ایرنا، تکیه معاون الملک یکی از بناهای به جای مانده از دوره قاجار است که در بافت قدیم شهر، در محله آبشوران قدیم و در خیابان شهید حدادعادل واقع شده است و هر ساله پذیرای هزاران مسافر و گردشگر داخلی و خاجی است.
در سال 1287 هجری شمسی در جریان مبارزات جنبش مشروطه خواهی گروهی از معترضان به این دلیل که تکیه معاون الملک محل اجتماع مشروطه خواهان شده بود به این بنا آسیب رسانده و آن را به توپ بستند که پس از مدتی با فروکش کردن قیام، بانی این اثر، بخش عباسیه را به تکیه اضافه کرد.
این اثر مورد توجه ویژه مردم کرمانشاه قرار دارد چرا که به عنوان یک اثر بی بدیل از فرهنگ ایرانی اسلامی برجا مانده است.
تکیه معاون الملک بیش از یک قرن است که در برابر سرما و گرما تاب آورده و در برهه ای از تاریخ، بارها در میانه جنگ و تهاجم قرار گرفته ولی باز هم این بنای پرآوازه کرمانشاه پابرجا باقی مانده است و با درخشش کاشی های بی نظیر و رنگارنگ خود دل هر ببیننده و رهگذری را می رباید.
این تکیه یکی از شاهکارهای هنر و معماری اصیل ایرانی - اسلامی است که کاشی های منحصر به فردش آن را از دیگر تکایای شهر متمایز می کند. این بنا از سه قسمت حسینیه، قسمت زینبیه و عباسیه تشکیل شده است.
قدمت این بنا به 120 سال قبل یکی اواخر دوران قاجار بر می گردد که به دستور «حسین خان» معروف به «معین الرعایا» ساخته شده است. مجموعه بنا در حدود 6 متر از سطح خیابان پایین تر است به طوری که برای ورود به حسینیه باید از 17 پله بزرگ عبور کرد. در جنب پله های ورودی، سقاخانه کوچکی وجود دارد که به وسیله کاشی هایی با نقوش حضرت ابوالفضل (ع) تزیین شده است.
حضرت ابوالفضل سوار بر اسب، شمشیر به کمر و پرچم در دست دارد. روی پرچم جمله «نصر من الله و فتحاً قریب» نوشته شده است. جلوی پای سوار نیز تصویر کودک خردسالی دیده می شود.
مردم محل سوار را به حضرت ابوالفضل و تصویر کودک را به حضرت سکینه نسبت می دهند که از عموی خود عباس طلب آب کرده است. از این رو این مکان را محترم شمرده و در آنجا نذر می کنند، شمع روشن کرده و طلب حاجت می کنند.
سراسر نمای مدخل و سر در ورودی بنا نیز با کاشی های نفیس تزیین شده است. حسینیه در حقیقت صحن کوچکی است که در اطراف آن حجره های 2 طبقه و طاق نماهای متعددی قرار گرفته است که سراسر دیوارهای آن با کاشی کاری زیبا آراسته شده است.
داخل طاق نماهای این بخش به وسیله تابلوهای کاشیکاری شده پوشیده شده است این تابلوها، صحنه هایی از عزاداری شامل سینه زنی، قمه زنی و همچنین تصاویری از خلفا و سلاطین ایران، بارگاه حضرت سلیمان را نشان می دهد. علاوه بر کاشی های با نقوش انسانی، کاشی هایی نیز با نقوش هندسی زیبا به کار رفته است.
در ذیل تابلو مجلس روضه خوانی مرحوم «اشرف‌الواعظین»، واقع در دیوار جنوبی حسینیه، اشعاری در توصیف بنا و تاریخ خاتمه کاشی کاری آن به چشم می خورد که سروده های «واله» شاعر کرمانشاهی است و 2 بیت ماده تاریخ آن چنین است: «این عزاخانه چو از حسن عمل گشت تمام سال تاریخش واله ز لب بانی خواست گفت با نیش معاون پی تاریخ بگو کین حسینیه ز ما بهر عزای شهداست 1336»
به هنگام مرمت حسینیه آثاری از آیینه کاری و گچبری بر دیوارهای آن ظاهر شد. چنین به نظر می رسد که بنای اولیه با گچ بری و آیینه کاری تزیین بوده است.
بخش میانی یا زینبیه به صورت صحن مسقفی است که اطراف آن به وسیله حجره های متعددی احاطه شده است. غرفه های طبقه فوقانی، استقرار زنان شرکت کننده در مراسم سوگواری بوده است.
سقف بنا به صورت گنبدی روپوش است که گنبد زیرین به صورت عرق چین و نمای گنبد فوقانی به صورت نمای فلزی است. تمام دیوارها و حجره های اطراف با کاشی های زیبا شامل 18 تابلو از صحنه های غم انگیز کربلا نظیر آمدن زعفر جنی به خدمت امام حسین (ع)، رزم حضرت علی اکبر (ع)، رزم حضرت قاسم (ع)، رزم حضرت ابوالفضل (ع) صحنه هایی از قیام توابین، به خاکسپاری شهدای کربلا توسط قبیله بنی اسد، صحنه ورود اهل بیت به مدینه، مجلس مختار و بردن اهل بیت (ع) و امام سجاد (ع) به خرابه های شام و مجلس یزید است.
در بالای قسمت دیواره گنبد هشت تابلو کاشی کاری شده وجود دارد. این تابلوها عبارتند از صحنه‌ای از عروج پیامبر (ص) و دیدن حضرت علی (ع) در معراج، ضمانت حضرت رضا (ع) از آهو، قربانی کردن حضرت اسماعیل (ع) توسط حضرت ابراهیم (ع)، نبرد حضرت علی (ع) با حب سردار خیبریان، باطل کردن جادوی جادوگران فرعون توسط حضرت موسی (ع) و مکتب خانه فرزندان حضرت علی (ع).
در حاشیه پایی آن اشکال متعددی از سلاطین و پادشاهان اساطیری و تاریخی و همچنین مرثیه های متعددی از محتشم کاشانی در اطراف بنا به چشم می خورد. خطاط این خطوط و اشعار در سقف دیوارهای زینبیه و حسینیه، میرزا حسنخان خطاط کرمانشاهی بوده است.
قبر مرحوم معاون الملک بانی تکیه که در سال 1327 ش در گذشته درون اتاق کوچکی در جنوب شرقی زینبیه قرار دارد.
بنای عباسیه نیز به صورت صحن وسیعی است که در قسمت شرقی آن بنای 2 طبقه ای ساخته شده و در قسمت جنوبی آن ایوانی با 2 ستون آجری برپا شده است. دیوارهای عباسیه نیز با کاشی های رنگارنگی تزیین شده که بر روی آنها، صحنه هایی از ورود حضرت یوسف به کنعان، بارگاه حضرت سلیمان و تصاویری از آستان مقدس حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) دیده می شود. در این صحن نیز، تصاویری از شخصیت های مذهبی، سیاسی و مهره هایی از رجال دوره قاجار کرمانشاه در این دوره از جمله «حسنخان معاون الملک» و آیت الله سید «حسین حایری طباطبایی» بر روی کاشی ها نقش بسته است.
تکیه معاون الملک که در نوع خود اثری بی نظیر محسوب می شود این روزها یکی از اماکن مورد بازدید گردشگران نوروزی است.
برچسب‌ها
پرونده خبری
