تیر خلاص به تازه عروس و دامادها | خرید قوطی کبریت هم آرزو شد!
قیمت مسکن در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورهای جهان روندی صعودی داشته و این افزایش قیمت، تأمین سرپناه مناسب را برای بسیاری از افراد دشوارتر کرده است. دولت‌ها برای کاهش فشار اقتصادی بر شهروندان و تسهیل خرید مسکن، انواع تسهیلات مالی مانند وام‌های کم‌بهره یا بلندمدت را ارائه می‌دهند.
ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و بانک‌های عامل با اعطای وام‌های مختلف تلاش کرده‌اند قدرت خرید متقاضیان را افزایش دهند. یکی از این تسهیلات، وام خرید مسکن ویژه زوجین است که به‌منظور کمک به زوج‌های جوان برای آغاز زندگی مشترک در نظر گرفته شده است.
با وجود اهداف مثبت این طرح، تناسب بین مبلغ این وام‌ها و قیمت واقعی مسکن محل تردید است. به‌عنوان مثال، در بسیاری از شهرهای بزرگ و به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران، مبلغ وام زوجین حتی کفاف خرید چند مترمربع از یک واحد مسکونی را نمی‌دهد. این موضوع باعث شده است که وام مسکن بیش از آنکه راهگشای مشکلات اساسی مسکن باشد، صرفاً نقشی محدود در تأمین بخشی از نیازهای مالی ایفا کند.
از سوی دیگر، نرخ بهره این تسهیلات و بازپرداخت بلندمدت آن نیز چالش دیگری برای متقاضیان است. بسیاری از زوج‌ها با وجود دریافت وام، همچنان نیازمند منابع مالی بیشتری هستند که این مسئله اغلب آنها را به سمت و سوی قرض گرفتن یا پذیرش هزینه‌های سنگین اجاره مسکن سوق می‌دهد.
در چنین شرایطی، پرسش اساسی این است که آیا سیاست‌های فعلی دولت و بانک‌ها در زمینه ارائه تسهیلات مسکن واقعاً به حل بحران مسکن کمک می‌کند یا باید بازنگری جدی در این برنامه‌ها انجام شود؟ افزایش سقف وام‌ها متناسب با قیمت روز مسکن، کاهش نرخ بهره و ایجاد سازوکارهای حمایتی مؤثرتر می‌تواند گام‌هایی عملی در جهت تقویت دسترسی مردم به مسکن باشد.
قیمت خانه طی چند دهه اخیر افزایش بسیاری پیدا کرده و این روند در چند سال اخیر شدت هم گرفته است. از همین رو توان خرید خانه برای بسیاری از قشرهای جامعه، به‌ویژه زوج‌های جوان، سلب و دسترسی برای خرید مسکن بسیار سخت شده است.
این وام با نیاز زوج‌های جوان بسیار فاصله دارد
با این همه، تسهیلات ارائه‌شده از سوی بانک‌ها از جمله وام مسکن زوجین، تا چه حد بر افزایش توان خرید زوج‌ها اثرگذار است؟ با این مقدار وام چند متر خانه می‌توان در تهران خرید؟
وام مسکن زوجین یکی از طرح‌های تسهیلاتی بانک مسکن است که به زوج‌های جوان برای خرید اولین خانه اعطا می‌شود. این وام در مبالغ و اقساط مختلف ارائه می‌شود که سقف دریافتی آن 800 میلیون تومان برای زوجین تهرانی است.
با این حال باید توجه داشت برای دریافت این وام به تعداد 1600 برگه حق تقدم نیاز است؛ بنابراین با توجه به قیمت فعلی هر برگه حق تقدم، برای دریافت این وام بیش از 180 میلیون تومان آن را باید قبل از دریافت وام، پرداخت کرد و اوراق خرید.
مدت‌زمان بازپرداخت وام زوجین خانه‌اولی‌ها 12 سال و نرخ سود آن 22.5 درصد است. بنابراین به نظر می‌رسد این وام با نیاز زوج‌های جوان بسیار فاصله دارد و می‌توان گفت، این وام به هیچ عنوان مقرون‌به‌صرفه نیست. با این اوصاف، با مبلغ دریافتی این وام چند متر می‌توان در تهران خانه خرید؟
سود وام مسکن زوجین 50 درصد است!
طبق آخرین اطلاعات موجود، متوسط قیمت هر متر مسکن در تهران بر اساس آخرین گزارش منتشرشده از سوی بانک مرکزی، حدود 88 میلیون و 500 هزار تومان است. این بدان معناست که مبلغ وام دریافتی تنها 9 برابر میانگین قیمت هر متر مسکن است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد با سقف دریافتی این وام، حتی نمی‌توان 10 متر خانه خرید! این در حالی است که طبق بررسی‌های میدانی، متوسط قیمت هر متر مسکن در ماه جاری، از 100 میلیون تومان عبور کرده و این بدان معناست که با وام 800 میلیون تومانی مسکن زوجین، تنها می‌توان هشت متر خانه خرید!
نکته عجیب آنجاست که همان ابتدای دریافت وام، بانک 22.5 درصد از مبلغ وام را در قالب اوراق حق تقدم از زوجین دریافت می‌کند. بازپرداخت و میزان اقساط دریافتی این وام نیز از درآمد بسیاری از زوجین فراتر است و حتی میزان بهره آن با توجه به مدت‌زمان بازپرداخت 12ساله، از 50 درصد عبور می‌کند.
به عبارتی مجموع رقم وام و سود آن دو میلیارد و 322 میلیون و 313 هزار تومان می‌شود که یک میلیارد و 519 میلیون و 853 هزار تومان آن سود است.
به این ترتیب این وام نه‌تنها هیچ کمکی به زوج‌های جوان متقاضی مسکن نمی‌کند، بلکه باری بر دوش آنها اضافه و شرایط را برای زوجین سخت‌تر می‌کند.
