ثبت «برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران» در یونسکو
تهران - ایرنا - «برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران» به عنوان هفدهمین اثر ناملموس ایران در فهرست جهانی کمیته حفاظت از میراث ناملموس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، عصر روز پنجشنبه (25 آذر 1400) در چهارمین روز شانزدهمین نشست کمیته جهانی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که در مقر یونسکو در پاریس و به صورت آنلاین برگزار شد، پرونده برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران مورد بررسی قرار گرفت و به عنوان هفدهمین اثر میراث ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
شانزدهمین جلسه کمیته جهانی حافظت از میراث فرهنگی ناملموس که در مقر سازمان یونسکو در پاریس برگزار می‌شود، از 13 دسامبر (22 آذر) آغاز شده و تا 18 دسامبر 2021 (27 آذرماه) ادامه دارد. این دور از نشست کمیته جهانی حافظت از میراث فرهنگی ناملموس به دلیل شیوع سویه جدید ویروس کرونا (اومیکرون) برای سایر اعضا در سراسر جهان به صورت آنلاین برگزار می‌شود و پانچی نیلام مگاسوات (Punchi Nilame Meegaswatte)، دبیرکل کمیسیون ملی سریلانکا در یونسکو، ریاست این گردهمایی سالانه را بر عهده دارد.
در این دور 18 گزارش در مورد میراث ناملموس در خطر، 28 گزارش در مورد پیاده‌سازی کنوانسیون 2003، یک گزارش از سوی دولت‌های غیر عضو در مورد وضعیت کنونی عناصر ثبت‌شده در فهرست معرف میراث ناملموس، 6 نامزد در فهرست محافظت فوری، 48 نامزد در فهرست معرف، پنج طرح برای ثبت برنامه‌های خوب پاسداری، یک درخواست برای کمک بین‌المللی، 46 درخواست استوارنامه از سوی سازمان‌های مردم نهاد، و 66 گزارش فعالیت از سوی این سازمان ها مورد بررسی قرار گرفت.
برنامه ملی محافظت از هنر سنتی خوشنویسی در ایران طرح ایران برای ثبت برنامه‌های خوب پاسداری است که با شماره ارجاع 1716 در این جلسه بررسی و در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد. ثبت خوشنویسی ایران در برنامه‌های خوب پاسداری یونسکو به این معناست که هم میراث ناملموس موردنظر به جهانیان معرفی خواهد شد و هم پاسداری خوبی از آن صورت خواهد گرفت.
این اولین بار است که ایران در فهرست برنامه‌های خوب پاسداری یونسکو برای محافظت از میراث ناملموس، پرونده‌ای را به ثبت می‌رساند. بخش پژوهشی و تدوین پرونده هنر خوشنویسی با عنوان «فعالیت‌های پاسدارانه از هنر خوشنویسی ایران» در قالب یک پرونده مستقل و ملی در پژوهشکده هنرهای سنتی با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد و انجمن خوشنویسی ایران آماده‌سازی شد به صورتی که سایر کشورها هم بتوانند از اقدامات و برنامه‌های پاسدارانه ایران برای حفظ خوشنویسی خودشان الگوبرداری و استفاده کنند.
آثار ناملموس ایران که جهانی شده‌اند
آیین باستانی و کهن نوروز و ردیف‌های موسیقی سنتی ایران در سال 2009 (1388)، آئین پهلوانی و زورخانه‌ای، هنر نمایشی آئینی تعزیه، مهارت فرش‌بافی کاشان، مهارت فرش‌بافی فارس و موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی در سال 2010 (1389)، دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی در خلیج فارس و نقالی، قصه‌گویی اجرایی ایرانی در سال 2011 (1390)، آئین قالی‌شویان مشهد اردهال در سال 2012 (1391)، فرهنگ پخت نان لواش و آئین نوروز (با تکمیل پرونده) برای دومین بار در سال 2016 (1395)، هنر ساختن و نواختن کمانچه، چوگان، بازی سوار بر اسب همراه با روایت‌گری و موسیقی در سال 2017-(1396) و ساختن و نواختن دو تار ایرانی در سال 2019- (1398) و هنر نگارگری (مینیاتور) و آیین زیارت کلیسای تادئوس مقدس 2020 (1399) شانزده اثری هستند که تاکنون در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده‌اند و اکنون با ثبت برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران 2021 (1400)، ایران در این فهرست جهانی دارای هفده اثر ثبت شده است.
میراث‌فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی مانند: آیین‌ها، هنرها، ترانه‌ها، آواها و نواها، موسیقی‌ها، رویدادها، مهارت‌ها و توانمندی‌هایی گفته می‌شود که در میان مردم و یا یک قوم در یک منطقه خاص جغرافیایی مرسوم بوده و با گذشت زمان، نسل‌به‌نسل و سینه‌به‌سینه به عنوان گنجینه‌ای ارزشمند به دوران معاصر یک ملت به ارث می‌رسد و همچنان به عنوان یک عنصر و ارزش فرهنگی توسط مردم ترویج، حفاظت و پاسداری می‌شود.
آثار و بناهای تاریخی و باستانی، تولیدات هنرهای سنتی، چشم‌اندازهای طبیعی، بخشی از دارایی‌های فرهنگی، در گروه آثار و محصولات فرهنگی ملموس قرار دارند، که یا در قالب یک محوطه باستانی ثبت و حفاظت می شوند، یا برای نگهداری به عنوان اموال فرهنگی در موزه ها قرار دارند. اما آثار فرهنگی ناملموس شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که اگر چه قابلیت ثبت و ضبط دارند، اما قابلیت ذخیره در یک محل فیزیکی مانند موزه را ندارند و به واسطه ویژگی‌های ذاتی و خاص خود، قابل انتقال، تکرار و تجربه‌کردن هستند.
*س_برچسب‌ها_س*
