جای خالی کارنامه‌های عملیاتی گردان‌ها در قاب تصویر

سردار حسن حسن‌زاده گفت: مطالعه کتاب‌های کارنامه عملیاتی نشان می‌دهد که هر بخش از این آثار می‌تواند مبنای ساخت یک فیلم مستند یا سینمایی ارزشمند باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، آیین رونمایی از کتاب «ما که خندان می‌رویم»، کارنامه عملیاتی گردان مالک‌اشتر، با حضور سردار حسن حسن‌زاده، محمد ناصری، نصرت‌الله اکبری فرماندهان گردان مالک اشتر و گلعلی بابایی نویسنده اثر، روز چهارشنبه 23 مهرماه 1404 در حسینیه فاطمه‌الزهرا (س) و در سالن شهید رشادی، با حضور جمعی از پیشکسوتان گردان مالک‌اشتر از لشکر 27 محمد رسول‌الله (ص) برگزار شد.

سردار حسن حسن‌زاده، فرمانده سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران بزرگ، در این آیین رونمایی با قدردانی از تلاش‌های پیشکسوتان عرصه دفاع مقدس و فعالان حوزه نشر آثار مرتبط با آن گفت: برکت فعالیت‌های فرهنگی و مستندسازی تاریخ دفاع مقدس، حاصل همت بزرگانی همچون سردار کوثری، شهید بزرگوار حسین همدانی و جمعی از عزیزان است که هر یک سهم ارزشمندی در حفظ و انتقال این میراث ایفا کرده‌اند. همچنین باید از استاد گلعلی بابایی، دکتر شکری، مازیار حاتمی و سایر پژوهشگران و نویسندگان این عرصه یاد کنم که با تلاش خستگی‌ناپذیر خود زمینه تداوم جریان ثبت تاریخ شفاهی رزمندگان را فراهم کردند. وی با اشاره به جایگاه نشر 27 بعثت در میان مجموعه‌های فرهنگی کشور افزود: امروز نشر 27 بعثت، به مدیریت جواد کلاته عربی، یکی از مهم‌ترین و موفق‌ترین انتشارات در میان نهادهای نظامی و غیرنظامی کشور است. تاکنون بیش از 200 عنوان کتاب در این انتشارات منتشر شده و برخی از این آثار به چاپ‌های دهم و پانزدهم نیز رسیده‌اند که نشان از استقبال مخاطبان دارد. این آثار شامل زندگی‌نامه شهدا، خاطرات شفاهی فرماندهان و رزمندگان و نیز مجموعه‌هایی در حوزه کودک و نوجوان است که برگرفته از فداکاری‌ها و ایثارگری‌های رزمندگان لشکر 27 محمد رسول‌الله (ص) است. فرمانده سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران بزرگ در ادامه، به مجموعه کتاب‌های کارنامه عملیاتی لشکر 27 محمد رسول‌الله (ص) اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در این حوزه، تدوین و انتشار مجموعه کارنامه عملیاتی لشکر 27 است که تاکنون شش جلد از آن با همت سردار گلعلی بابایی منتشر شده است. نخستین جلد این مجموعه با عنوان همپای صاعقه مورد توجه مقام معظم رهبری قرار گرفت و ایشان در تقریظ خود بر این کتاب فرمودند که چنین اثری می‌تواند الهام‌بخش صدها فیلم‌نامه و تولید رسانه‌ای باشد. وی با تأکید بر اهمیت استمرار این جریان افزود: تجربه موفق لشکر 27 در تدوین کارنامه‌های عملیاتی موجب شد در سطح نیروهای مسلح موضوع «یگان‌نویسی» به‌عنوان یکی از گونه‌های ادبیات دفاع مقدس مطرح و مورد حمایت قرار گیرد. تاکنون شش جلد از کارنامه عملیاتی لشکر منتشر شده و مراحل تدوین چند جلد دیگر نیز در دست انجام است. حسن‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود از نقش شهید محقق یاد کرد و گفت: شهید محقق از جمله فرماندهانی بود که تقریباً تمام کتاب‌های مرتبط با عملکرد عملیاتی لشکر را مطالعه و تأیید می‌کرد. بسیاری از آثار شاخص با دقت نظر و اصلاحات او به چاپ رسید. امروز نیز اگر بتوانیم این مسیر را ادامه دهیم، در آینده مجموعه‌ای جامع و ماندگار از عملکرد لشکر 27 محمد رسول‌الله (ص) در تاریخ کشور ثبت خواهد شد. او با اشاره به حجم گسترده فعالیت‌های این لشکر در دوران دفاع مقدس اظهار داشت: در زمان جنگ، لشکر 27 حدود 40 گردان و واحد فعال داشت و در عملیات‌های متعددی، چه آفندی و چه پدافندی، حضور مؤثر داشت. در صورتی که بتوانیم کارنامه عملیاتی تمام گردان‌ها و واحدها را تکمیل کنیم، گنجینه‌ای ارزشمند از رشادت‌ها و سلحشوری‌های رزمندگان این لشکر در اختیار تاریخ قرار خواهد گرفت. سردار حسن‌زاده ادامه داد: مطالعه کتاب‌های کارنامه عملیاتی نشان می‌دهد که هر بخش از این آثار می‌تواند مبنای ساخت یک فیلم مستند یا سینمایی ارزشمند باشد. برای نمونه، هنگام مطالعه بخشی از کتاب ما که خندان می‌رویم نوشته آقای بابایی، احساس کردم که ظرفیت تولید چند فیلم کوتاه و بلند در دل همین روایت‌ها وجود دارد. این آثار باید حفظ و منتقل شوند، زیرا در آینده الهام‌بخش تولیدات فرهنگی و هنری بسیاری خواهند بود. وی سپس به روند انتشار سایر کارنامه‌های عملیاتی گردان‌های لشکر اشاره کرد و گفت: کارنامه عملیاتی گردان حمزه پیش‌تر منتشر شده و اکنون کارنامه گردان مالک نیز تا سال 1364 در قالب همین کتاب رونمایی می‌شود. همچنین کارنامه گردان شهادت مراحل پایانی خود را طی کرده و به‌زودی مراسم رونمایی آن برگزار خواهد شد. بخش عمده کار گردان سلمان نیز انجام شده و کارنامه گردان مخابرات پس از چند مرحله بررسی آماده انتشار است. فرمانده سپاه محمد رسول‌الله (ص) در ادامه تأکید کرد: ضرورت ندارد نگارش یک کتاب سال‌ها به طول بینجامد. آنچه منتشر می‌شود باید مستند و دقیق باشد، اما در چاپ‌های بعدی می‌توان جزئیات تکمیلی را افزود. مهم آن است که روایت‌های صحیح و قابل اعتماد به‌موقع در اختیار مردم و پژوهشگران قرار گیرد. وی با بیان اینکه مجموعه کارنامه‌های فعلی تنها نیمی از گردان‌های لشکر را پوشش می‌دهد، گفت: اگر تمام این آثار تکمیل و منتشر شوند، باز هم حدود 50 درصد از گردان‌ها باقی می‌ماند. مقام معظم رهبری در تأکید خود بر کتاب همپای صاعقه فرمودند که این مسیر باید صد برابر گسترش یابد. در ابتدا تصور این‌که چنین رشدی ممکن باشد دشوار به نظر می‌رسید، اما امروز با تجربه دفاع 12 روزه و حضور مجدد ملت ایران در میدان مقاومت، این ظرفیت به‌طور واقعی فراهم شده است. سردار حسن‌زاده افزود: در جریان دفاع 12 روزه، دشمنان صهیونیستی و آمریکایی با تهاجم مستقیم علیه کشورمان روبه‌رو شدند و ملت ایران بار دیگر با اقتدار از آرمان‌های خود دفاع کرد. در این میان، تهران بیشترین سهم را در تقدیم شهدا داشت؛ از میان بیش از هزار شهید این نبرد، بیش از شش‌صد نفر از استان تهران بودند. این تجربه باعث شد نسل جدید نیز معنای مقاومت، ایثار و فداکاری را از نزدیک درک کند. وی با اشاره به ضرورت ثبت سریع خاطرات و مستندات این دوران تأکید کرد: در دفاع مقدس هشت‌ساله، گاهی در ثبت برخی رویدادها تأخیر داشتیم و بخشی از خاطرات ارزشمند فرماندهانی چون شهید محقق از دست رفت. امروز باید با سرعت و دقت بیشتری عمل کنیم تا این سرمایه‌ها ثبت و منتقل شوند. سردار حسن‌زاده در پایان سخنان خود گفت: وظیفه ماست که روایت‌های مکتوب و مستند از دوران دفاع مقدس را به نسل‌های امروز و آینده منتقل کنیم. هر کتاب، هر خاطره و هر کارنامه عملیاتی، بخشی از تاریخ معاصر این سرزمین است. این آثار نه‌تنها برای جامعه امروز، بلکه برای آیندگان منبعی الهام‌بخش خواهند بود. کارنامه عملیاتی گردان مالک‌اشتر به‌صورت مستند تدوین شده است نصرت‌الله اکبری، یکی از فرماندهان گردان مالک‌اشتر، در این نشست گفت: از سال 1386 اقدام به جمع‌آوری خاطرات رزمندگان گردان کردیم و با حضور بسیاری از فرماندهان و رزمندگان، جلسات ثبت خاطرات در منزل خودمان برگزار شد. در این جلسات، عملیات‌های مختلف مانند بیت‌المقدس، فتح‌المبین، عملیات‌های مقدماتی، والفجر 1 و عملیات مسلم، زین‌العابدین تا والفجر 4 مرور و خاطرات آن‌ها ثبت شد. وی با اشاره به نحوه مستندسازی افزود: دوربین‌های فیلمبرداری و نوار ضبط در تمامی جلسات حاضر بود و مداح اهل بیت، محمدرضا طاهری، همراه ما بود. رزمندگان خاطرات خود را تعریف می‌کردند و تمامی روایت‌ها به صورت تصویری و نوشتاری ثبت شد. این مجموعه مستند، شامل پیاده‌سازی عملیات‌ها روی نقشه و ثبت دقیق جزئیات آن‌هاست و به دست آقای گلعلی بابایی رسیده است. اکبری ادامه داد: در این فرآیند، حدود 20 تا 30 نفر در هر جلسه حضور داشتند و خاطرات حتی در محل کار رزمندگان نیز ضبط شد. هدف ما ایجاد یک مستند کامل و بدون اشتباه بود تا تاریخ عملیات‌ها به شکل دقیق حفظ شود. اکنون تمامی عملیات‌ها تا پایان جنگ به صورت مستند ثبت و پیاده شده و زحمات بچه‌ها در این مسیر بسیار قابل تقدیر است. این کتاب، هویت مستقل و خواندنی خاطرات گردان مالک‌اشتر را ارائه می‌کند محمد ناصری، کارشناس کتاب «ما که خندان می‌رویم»، درباره تألیفات گلعلی بابایی گفت: آثار آقای بابایی دارای دو وجه برجسته است؛ نخست پژوهش همه‌جانبه، گسترده و عمیق که در تمامی آثارش مشهود است و دوم، زبانی روان و دلنشین که نتیجه ممارست و تجربه او در نوشتن است. این دو ویژگی باعث می‌شود آثارش همزمان علمی و جذاب برای مخاطب باشد. وی با اشاره به تجربه پیشین بابایی در نوشتن تاریخ لشکر 27 محمد رسول‌الله (ص) افزود: کتاب‌هایی مانند همپای صاعقه از آثار مهم اوست، اما کاری که در ما که خندان می‌رویم انجام داده، به مراتب دشوارتر است. او با خیل عظیمی از اطلاعات پراکنده و متنوع، از زمان‌ها، مکان‌ها و افراد مختلف، توانسته این دانه‌های پراکنده را به رشته‌ای منسجم و خواندنی تبدیل کند که هم برای رزمندگان پیشین و هم برای مخاطبان امروز قابل فهم و تأثیرگذار است. ناصری ادامه داد: بسیاری از پژوهشگران در مواجهه با حجم گسترده اطلاعات گم می‌شوند، اما بابایی با دقت و عنایت ویژه، خاطرات و اسناد گردان مالک را دسته‌بندی کرده و آن‌ها را در قالبی ارائه کرده که هویت مستقل و قابل ارائه‌ای برای کتاب ایجاد شده است. این اثر نه تنها برای رزمندگان پیشین، بلکه برای مخاطبان عمومی و علاقه‌مندان به تاریخ دفاع مقدس نیز قابل استفاده و اثرگذار است. وی در پایان گفت: کتاب ما که خندان می‌رویم نمونه‌ای از تلفیق پژوهش دقیق و روایت روان است و نشان می‌دهد چگونه می‌توان خاطرات پراکنده رزمندگان را به اثری منسجم، خواندنی و ماندگار تبدیل کرد. ثبت خاطرات شهدای گردان مالک‌اشتر فرصتی مغتنم برای تاریخ دفاع مقدس است گلعلی بابایی، نویسنده کتاب «ما که خندان می‌رویم» در آیین رونمایی این اثر، درباره روند نگارش و روایت خاطرات فرماندهان گردان مالک‌اشتر توضیح داد و با اشاره به شهید قاسم دهقان گفت: شهید دهقان پیش از انقلاب در گارد جاویدان و ارتش سنتو خدمت می‌کرد و تیرانداز برتر آن ارتش بود. در جریان حوادث 17 شهریور، وقتی به او دستور داده شد به مردم شلیک کند، از اجرای فرمان سرپیچی کرد و به همین دلیل دستگیر شد. همراه با دو نفر دیگر که یکی از آنها به شهادت رسید، به اعدام محکوم شد، اما در نهایت نجات یافت و پس از انقلاب، به فرماندهی در گردان‌ها رسید. وی با اشاره به حضور شهید دهقان در عملیات‌های مقدماتی، والفجر یک و دیگر مأموریت‌ها گفت: بعد از مجروحیت شدید، او وارد حوزه هنری شد و با شهید آوینی در روایت فتح همکاری می‌کرد. پس از والفجر یک، بسیاری از فرماندهان لشکر خالی شده بودند و شهید دهقان با همراهی دیگر رزمندگان، گردان مالک‌اشتر را دوباره سازماندهی کرد. این گردان در عملیات والفجر چهار و خیبر فعال بود و در جریان عملیات خیبر، پیکر شهید کارور، فرمانده گردان، یافت نشد. بابایی در ادامه توضیح داد: پس از این اتفاق، حاج نصرت اکبری فرمانده گردان شد و روند فعالیت گردان ادامه یافت. تلاش‌ها و فعالیت‌های این افراد پشتوانه اصلی کتاب ما که خندان می‌رویم است. بدون حمایت پیشکسوتانی مانند سردار کوثری و شهید حسن محقق، انجام این کار ممکن نبود. این کتاب نتیجه سال‌ها تلاش و جمع‌آوری خاطرات است و نه تنها روایت‌های گردان، بلکه تجربه‌های عملیاتی و انسانی رزمندگان را در بر می‌گیرد. وی درباره روند جمع‌آوری خاطرات گفت: «تیم تحقیق و نگارش کتاب، از سال‌ها پیش کار خود را آغاز کرده بود. این گروه، خاطرات فرماندهان و رزمندگان را ثبت کردند و علاوه بر مستندسازی، عکس‌ها، فیلم‌ها و اسناد مربوطه را جمع‌آوری کردند. آقای جواد کلاته به عنوان مدیرعامل موسسه نشر 27 بعثت و تیم تحقیقاتی، از جمله آقای مجید محمدی، خانم زهرا کار و آقای لطفی در جمع‌آوری، پیگیری و ویرایش مطالب نقش داشتند. بابایی افزود: در این کتاب، خاطرات رزمندگان گردان مالک‌اشتر با تمام جزئیات ثبت شده است. عملیات‌هایی مانند مقدماتی، بیت‌المقدس، فتح‌المبین، والفجر یک تا والفجر چهار و خیبر، به شکل مستند و تصویری ضبط و جمع‌آوری شده است. هدف این بود که نه تنها یک روایت تاریخی دقیق ارائه شود، بلکه خواننده بتواند تجربه و فضاهای مختلف جنگ را حس کند. وی تأکید کرد: حمایت سردار حسن زاده و سایر فرماندهان و مسئولان واحدها، فرصتی مغتنم برای تکمیل کارنامه عملیاتی گردان فراهم کرده است. هدف این است که روایت‌ها و خاطرات گردان مالک‌اشتر، با تمام جزئیات و دقت، برای نسل‌های آینده حفظ شود و ماندگار باقی بماند. او در بخش دیگری از سخنان خود به همکاری با موسسه نشر 27 بعثت اشاره کرد و گفت: این کتاب نتیجه همکاری جمعی است؛ از مصاحبه‌ها، جمع‌آوری اسناد و عکس‌ها گرفته تا ویرایش نهایی، همه مراحل با دقت انجام شده است. این کتاب، نه تنها تاریخ شفاهی و عملیاتی گردان را ثبت می‌کند، بلکه ارزش‌های انسانی و اخلاقی رزمندگان را نیز بازتاب می‌دهد. بابایی در پایان گفت: کارنامه گردان مالک‌اشتر، شامل تمامی عملیات‌ها و روایت‌های رزمندگان، با حمایت پیشکسوتان و تیم تحقیقاتی تهیه شده است. امید است این کتاب، هم به عنوان یک اثر پژوهشی و تاریخی و هم به عنوان اثری خواندنی و ماندگار، در دسترس علاقه‌مندان و نسل‌های آینده قرار گیرد.