حبیب ایل‌بیگی: فیلم‌های ملتهبی در جشنواره فجر امسال حضور دارند
تهران - ایرنا - معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی با بیان آنکه هیچ‌کس از جشنواره خنثی خوشش نمی‌آید، گفت: فیلم‌ها و آثار ملتهبی در جشنواره امسال حضور دارند و این آثار در حقیقت همان فیلم‌هایی هستند که لازم است نمایش داده شوند.
به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، قرار گرفتن در آستانه چهلمین جشنواره فیلم فجر این روزها بیش‌از هر رخدادی اتمسفر سینمای کشور را به خود اختصاص داده‌است.
در همین راستا برای آشنایی هرچه بیشتر با تغییرات صورت‌گرفته در نگرش‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خروجی فعالیت اعضای شوراهای اقماری این معاونت که ماحصل آن را در قالب فیلم‌های پذیرفته‌شده در چهلمین جشنواره فیلم فجر شاهد خواهیم بود با حبیب ایل‌بیگی معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی به گفت وگو نشستیم.
میانگین عملکرد معاونت نظارت و ارشیابی با وجود فشار کار حداکثری به روز است
با تغییر ریاست سازمان سینمایی شاهد تغییر در معاونت‌ها و مدیران شوراهای اقماری و زیرمجموعه سازمان بودیم. پیش از ورود به جزییات بحث؛ برای آغاز گفت‌وگو درباره تغییرات صورت‌گرفته در معاونت نظارت و ارزشیابی و شوراهای تابعه آن در دوران جدید ریاست سازمان سینمایی، همچنین سیاست‌ها و رویکردهای جدید آن بگویید.
معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در محورهایی چون شورای پروانه ساخت، پروانه نمایش، مؤسسات و همچنین ارزشیابی هنرمندان که مجموع اینها پنج شورا را در سه اداره‌کل راهبری می‌کند تشکیل می‌شود. در دوره جدید اغلب اعضای شوراها تغییر کردند و اعضای جدید با سیاست‌های فرهنگی دولت جدید مشغول به کار شدند.
بعد از یکی، دو ماه وقفه که شاهد تغییرات در اعضای شوراها و تطبیق دیدگاه‌ها اعضای جدید بودیم، شوراها کار خود را به شکل مستمر آغاز کرده‌اند و امروز که با شما گفت‌وگو می‌کنم می‌توانم بگویم که در حوزه تقریباً به‌روز هستیم. تعداد پرونده‌های باقیمانده بسیار کمی داریم و طبق برنامه هر هفته سه پرونده ساخت را بررسی و دنبال می‌کنیم.
در حوزه نمایش نیز اوضاع بر همین منوال است با این پیش فرض که البته با توجه به آنکه بعد از دو سال وقفه و باز و بسته شدن ممتد سالن‌ها، به یک‌باره سینماها فعالیت خود را آغاز کردند، خوشبختانه اکران بار دیگر رونق گرفت، مردم دوباره به سینماها آمدند و فروش فیلم‌ها خوب شد با شرایط متفاوتی مواجه هستیم. با وجود سختی‌های آن دوران که حتی شاهد تعدیل نیروی برخی از سینماداران کشور بودیم و امید کمی به بازگشایی سالن‌های سینمایی وجود داشت، خوشبختانه سینماها بازگشایی شد و همین خود خبری خوب برای اهالی این هنر است.
بر همین اساس با فیلم‌های زیادی مواجه هستیم که از سال 1398 و 1399 باقیمانده و متقاضی نمایش هستند و در حوزه پروانه نمایش نسبتاً روزهای پرفشاری را اعضای شورای پروانه نمایش در حال سپری کردن هستند. به ویژه آنکه در این مقطع سال مانند همیشه باید آثاری که به جشنواره فیلم فجر راه پیدا می‌کنند را بررسی کنیم که این خود کار شورا را نیز مضاعف می‌کند.
اما با همکاری اعضای شورا و برگزاری چندین جلسه فوق‌العاده به نوعی تلاش کردیم هم بحث فیلم‌های متقاضی اکران را پاسخگو باشیم و هم بررسی فیلم‌های متقاضی حضور در جشنواره را در دستور کار داشته باشیم. با وجود تمام اینها بر اساس برنامه‌ریزی فیلم‌های جشنواره به‌موقع بازبینی و نتایج آن نیز بر اساس برنامه اعلام شد
دو آئین‌نامه مصوب هیات وزیران در حال بازنگری و روزآمد شدن هستند
آئین‌نامه‌های پروانه فیلم‌سازی و پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی به عنوان دو آئین‌نامه مصوب هیات وزیران از مهمترین آئین‌نامه‌های شوراهای زیر مجموعه معاونت نظارت و ارزشیبای است. در دوره جدید فعالیت سازمان سینمایی این آئین‌نامه‌ها مورد بازنگری قرار می‌گیرد یا خواهد گرفت؟
مبحث مهم بعدی با توجه به نیازهایی که در این دوره جدید ریاست سازمان سینمایی و نیازهای فرهنگی موجود در آن وجود دارد و همچنین تصمیماتی که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی گرفته شده آن است که مقرر شده نسبت‌به بازنگری آئین‌نامه‌های مورد پرسش شما اقدام کنیم.
می‌دانید که ما در سازمان سینمایی در حوزه نظارت و ارزشیابی دو آئین‌نامه داریم که مصوب هیات وزیران هستند. آئین‌نامه پروانه فیلم‌سازی و آئین‌نامه پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی و غیر سینمایی؛ هر دو این آئین‌نامه‌ها با توجه به شرایط جدید در حال بازنگری هستند تا بتوان آنها را با توجه به نیازهای جدید و تحولات رخ داده به روز رسانی کرد. این آئین‌نامه‌ها آخرین بار سال 1382 مورد بازنگری قرار گرفت و اکنون زمان روزآمد کردن آنهاست
برای تحقق این مهم کار کارشناسی زیادی همراه با روزها و ساعات بسیار زیادی با حضور ریاست سازمان سینمایی، مدیران، معاونان مشاوران مدیران کل سپری شده، هنوز در حال برگزاری جلسات آن هستیم و امیدواریم که نتیجه آن بتواند به‌زودی بعد از بررسی‌هایی که در سازمان انجام می‌شود ابتدا در وزارت فرهنگ و ارشاد از نظر حقوقی مورد بررسی نهایی قرار گیرد و سپس به هیات دولت ارجاع شود تا در هیات دولت بتواند آئین‌نامه‌ها برای اجرا مصوب شود. ضمن آنکه دستورالعمل‌های زیادی در شوراها وجود دارد که آنها نیز باید بازنگری شود. اقدامات تمامی این موارد به موازات بررسی آئین‌نامه‌ها صورت‌گرفته و مراتب درحال بازنگری و انجام است. توجه و تمرکز ما در این دوره در معاونت ارزشیابی و نظارت بر محتوا استوار است.
انتقال سمفا به موسسه سینماشهر گامی در جهت تخصصی شدن معاونت‌ها
گام بعدی به تخصصی شدن فعالیت شوراها مربوط است. در آخرین جلسه شورای معاونان سازمان سینمایی به این مهم ورود کردیم. بخش‌هایی که شاید در ادارات‌کل ما وجود دارد که باید در معاونت دیگر قرار گیرند. این انتقال‌ها باید انجام شود.
به عنوان مثال بحث سمفا (سامانه مدیریت فروش و اکران سینما) و انتقال آن به مؤسسه سینماشهر در همین راستا انجام شد تا حوزه‌های تخصصی بتوانند در معاونت مربوط خود به شکل تخصصی مورد توجه قرار گیرند.
بحث حمایت از اکران و نمایش فیلم‌ها آن‌جا انجام شود، همچنین بحث سالن‌های سینما و حمایت از ساخت آنها و تمامیت حوزه اکران کاملاً در حوزه سینماشهر قرار می‌گیرد، این‌گونه است که می‌توانیم نگاه تخصصی را در ادارات‌کل مان جاری کنیم تا هر معاونت اقدامات خود را در حوزه تخصصی خود پیگیری کرده و به انجام رساند.
جدیت اعضای شورا برای قدرت صیانت بیشتر از فیلم‌ها
در بررسی فیلم‌های جشنواره و صدور پروانه نمایش، فعالیت شورا بر چه محورهایی استوار بود؟ به ویژه اینکه بسیاری از این آثار پروانه ساخت خود را در دوران پیشین ریاست سازمان سینمایی دریافت کرده بودند.
می‌توان گفت که تقریباً کار بر روی روال است ولی خب در این میان نباید از رویکرد شوراها که رویکردی تعاملی با رعایت و دقت بیشتری در بررسی آثار بود به سادکی گذشت. لازم است گفته شود اعضای شورا در دوران جدید فعالیت معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی با جدیت بیشتری آثار را بررسی می‌کنند. بحث‌های فراوانی برای هر اثر سینمایی و مجوزهایی که صادر می‌شود صورت می‌گیرد تا بتوانیم از مجوزها با تمام قدرت صیانت کرده و با مشکلات کمتری بعد از آماده شدن فیلم‌ها مواجه باشیم. به نظرم عمده‌ترین فعالیتی که در حوزه معاونت و ارزشیابی و نظارت انجام می‌شود فعالیت شوراهاست.
سرلوحه فعالیت شورای پروانه نمایش، پایبندی به قانون در کنار انعطاف لازم
کمی بیشتر بر جشنواره فیلم فجر متمرکز شویم. قطعا این رخداد نه‌تنها در کشور ما که در منطقه نیز جزو رویدادهای شناخته‌شده و قابل رصد توسط هنرمندان، جامعه منتقدان و اهالی سینمای کشورهای همسایه و حتی جهان است. شائبه‌ها و صحبت‌های مختلفی در محفل‌های خصوصی میان گفت‌وگوی کارگردانان بیرون می‌آید و شنیده می‌شود! از همان سخنان به طرح این پرسش می‌رسم که صادقانه بگویید صدور پروانه نمایش در دوره جدید معاونت نظارت و ارزشیابی سختگیرانه‌تر شده است؟ حتی پروانه‌های نمایش موقت که برای جشنواره فیلم فجر امسال صادر شده است؟ بعد از جشنواره امسال باز هم شاهد فیلم‌هایی خواهیم بود که برای اکران عمومی نتوانند مجوز دریافت کنند یا خیر؟
شورای پروانه نمایش طبق قوانین و مقررات و آنچه در آئین‌نامه‌ها ذکر و بر آنها تاکید شده فعالیت می‌کند. قانون صریح، شفاف و در عین حال ساده است. هر فیلمی که با آئین‌نامه‌ها و مقررات تطابق داشته باشد پروانه می‌گیرد و مشکلی برای آن وجود ندارد و پُرواضح است که اگر با آئین‌نامه‌ها، بندهایی که در آئین‌نامه‌ها و مقررات آن وجود دارد تطبیق نداشته باشد این می‌تواند برای صدور پروانه نمایش مشکل ایجاد کند.
امسال زمان آغاز فعالیت شورای پروانه نمایش تقریباً با بررسی فیلم‌های جشنواره هم‌زمان شد. اولین مسئله‌ای که روز اول فعالیت شورا به دوستان و همکارانم گفتم توجه به این نکته بود که در مسیر فعالیت‌شان حتما به قوانین پای‌بند باشند و آن را رعایت کنند. البته انعطاف لازم را داشته باشند
می‌دانید که مرجع تصمیم‌گیری برای نمایش یک فیلم در سینماهای کشور چه جشنواره و چه خارج از جشنواره، شورای پروانه نمایش است. قانون این اجازه را به آنها داده که در دیدن فیلم‌ها به استناد بندهای آئین‌نامه اگر مغایرتی وجود داشت از نمایش فیلم جلوگیری به عمل آورد و یا اجازه نمایش فیلم‌ها را صادر کند.
تلاش بر این شد که امسال انجام این مهم با انعطاف بالایی صورت گیرد. به گونه‌ای که حتی اگر لازم بود اصلاحی که به رفع مشکل فیلم و در نهایت نمایش آن در جشنواره منتج شود به سرعت به تهیه‌کننده اعلام شود تا این اتفاق افتاده در نهایت شاهد اکران فیلم در جشنواره باشیم. این هم اتفاق جدیدی نیست و من نیز پیش از این در شورای پروانه نمایش و معاونت نظارت و ارزشیابی بودم و در تمامی جشنواره‌ها این روند قانونی طی شده است.
امسال نیز مانند ادوار قبل این اتفاق‌افتاده. البته شاید یک فیلم بوده که از سوی شورا اجازه نمایش برای جشنواره پیدا نکرده و این هم اعلام شده و شورا ابائی از بیان و رسانه‌ای کردن آن نداشته است.
فیلم‌هایی که در جشنواره امسال حضور دارند، آثار ملتهبی هستند
این التزام و تاکید شما به همکاران‌تان در شورای پروانه نمایش با دوگانه «پایبندی به قانون» و «انعطاف لازم» در نهایت به جشنواره‌ای با حضور فیلم‌هایی یک دست منتج خواهد شد یا تنوع موضوعی، محتوایی و ژانری را در جشنواره چهلم فیلم فجر شاهد خواهیم بود؟
با قدرت اعلام می‌کنم فیلم‌هایی که در جشنواره امسال حضور دارند، فیلم‌ها و آثار ملتهبی هستند. شورا ریسک کرده و مجوز نمایش آنها را صادر کرده تا در جشنواره باشند. چون به دلایل متعددی این آثار در حقیقت همان فیلم‌هایی هستند که لازم است نمایش داده شوند.
البته هیچ‌کس از جشنواره‌ای خنثی خوشش نمی‌آید. فیلم سینمایی باید مساله و دغدغه داشته باشد و آنها را مطرح کند اما در عین حال باید امیدبخش نیز باشد. اگر اثری درباره موضوعی اجتماعی صحبت می‌کند، فقط و فقط آسیب‌ها را نگویند و راهکار را نیز بازتاب دهد. خوشبختانه در جشنواره امسال فیلم‌های مختلفی حاضر هستند که داری این ویژگی هستند
شاید اکران این آثار و طرح مسائل آنها موردپسند عده‌ای قرار نگیرد ولی لازم است! ما کم‌کم در سینما بیاموزیم حتی اگر قصد اصلاح نیز داریم باید طی یک فرایند آن را مطرح کنیم. با جنگ نمی‌توان به اهداف خود برسیم. با سد کردن، متوقف کردن این اتفاق نخواهد افتاد.
هرچند بالاخره این فیلم‌ها توسط افراد معتمد دولت در دوره گذشته و با رویکردی متفاوت مراحل خود را طی کردند و مجوز ساخت گرفته‌اند. شاید الان خیلی از آنها موردپسند این شورا نباشد؛ ولی حداکثر تعامل برای صدور مجوز نمایش با اعضای شورا انجام شده تا بتوانیم آثار متنوع و جذابی را در این دوره از جشنواره از میان فیلم‌هایی که هیات انتخاب برگزیده‌اند شاهد باشیم. این تنوع و جذابیت در آثار جشنواره چهلم دیده می‌شود.
نباید فراموش کنیم که جشنواره فیلم فجر انقلاب اسلامی است و حتماً آن توجه باید به شکل کلی هم در هیأت انتخاب و هم در شورای پروانه نمایش رعایت شود. این باعث خوشحالی‌ست که جشنواره فیلم فجر برای سینماگران مهم است و خانواده سینمای کشور علاقه‌مند است که آثارشان در جشنواره فیلم فجر به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد هنری و سینمایی که در کشورمان برگزار می‌شود حاضر باشد.
سینمای ایران با فیلم‌سازان جدید و کاربلد خوشبخت و زنده است
جوانان و اهمیت توجه به آنها به عنوان طلایه‌داران ایران فردا هم در منویات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب مورد تاکید قرار گرفته و هم یکی از بن‌مایه‌های شعاری و فعالیت‌های دولت سیزدهم که بارها و بارها از سوی رییس جمهور و دولتمردان آن گفته شده است به شمار می‌رود. جشنواره چهلم فیلم فجر که به نوعی دروازه ورود هنر سینمای ایران به گام دوم انقلاب با رویکرد فرهنگی است در حوزه حضور جوانان از چه ظرفیتی برخوردار است؟ بعد از دو سال متفاوت کرونایی، در پذیرش آثار، جوانان فیلم اولی را پشت صف اهالی باسابقه و شناخته شده سینمای ایران قرار ندادید؟
همه ما اهل سینما این روزها را روزهای عاشقانه‌ای می‌دانیم. روزهایی که می‌رویم برای دیدن و لذت بردن از آثار جدید سینما و سینماگران کشورمان! امسال نیز این نوید داده می‌شود که چندین فیلم اولی خوب در سینمای کشورمان ظهور می‌کنند. فکر می‌کنم تا زمانی که سینمای ایران هر سال با فیلم‌سازان جدید و کاربلد مواجه می‌شود خوشبخت و زنده است و حیات و بقای متعالی آن تضمین شده است.
جشنواره فیلم فجر از آن رخدادهایی است که محل بروز و ظهور جوانانی است که با حضور در این رویداد شناخته و مطرح می‌شوند. البته خوب است که وفادار باشند!
بسیاری از جوانان نویسنده، کارگردان، بازیگر و عوامل فنی خوب و کاربلد هر ساله در آوردگاه جشنواره فیلم فجر به جامعه سینمایی کشورمان معرفی می‌شوند و این جشنواره چنین ظرفیت عظیمی را داراست. فکر می‌کنم اگر جشنواره فیلم فجر وجود نداشت انگیزه‌های خیلی از سینماگران ما کاهش پیدا می‌کرد.
استقبال از این جشن بزرگ، دیده شدن، حضور همه اقشار جامعه برای تماشای فیلم‌ها در ایام دهه فجر امکان بسیار خوبی را برای سینماگران ما ایجاد کرده که جشنی را برگزار کنند و تازه‌های هنری و سینمایی‌شان را به نمایش بگذارند.
خیلی از سینماگران جوان و فیلم اولی با حضور در جشنواره یک‌شبه ره صدساله می‌روند. شاهدیم در این سال‌ها کسانی که فیلم‌های اول خود را با قدرت و پختگی تولید کرده‌اند اما موفق نشدند به جشنواره راه پیدا کنند، گویی هنوز وارد سینما نشده‌اند. نمونه‌های متعددی وجود دارد. به سبب همه این امکانات و ظرفیت‌ها که جشنواره در اختیار جوانان می‌گذارد خوب است که اتفاقاً سینماگران جوان ما نیز این قدردانی را نسبت‌به جشنواره فیلم فجر و امکان بسیار خوبی که برای آنها فراهم کرده است داشته باشند.
جشنواره چهلم فیلم فجر عرصه بسیار سختی برای حضور جامعه سینمایی ایران بود. این سختی برای حضور در این رقابت تنها مختص فیلم اولی‌ها نبود و فیلم‌سازان پیش‌کسوت نیز در سختی این رقابت برای حضور سهیم بودند. امسال نیز مانند هر دوره نسل‌های مختلف سینمایی در این رخداد حضور دارند، از پیشکسوت‌های سینما و نسل دوم تا نسل سوم و نسل چهارم که چند فیلم اولی این نسل‌ها را نمایندگی می‌کنند که با وجود سن و سال جوان اما کاربلد بودن و نوعی پختگی در آثارشان دیده می‌شود. آثار نیز تنوع خوبی دارند و فکر می‌کنم مورد استقبال مردم قرار خواهد گرفت.
خوشبختانه جشنواره روی نظم و ترتیب خاصی در حال پیشروی است. سختگیری‌هایی که دبیرخانه جشنواره برای رسیدن فیلم‌ها و معرفی آنها انجام داده خود موید آن است که ان‌شاءالله در ایام جشنواره نیز بدون تغییر در برنامه اکران فیلم‌ها، شاهد برگزاری جشنواره‌ای کیفی، جذاب و رقابتی خواهیم بود.