حواشی "روغن" از تکان جهانی تا میلیون‌ها یورو واردات پوچ!

به گزارش ایسنا، حدود چهار سال از ورود ارز 4200 تومانی به چرخه تجاری ایران گذشته و هنوز هم ادامه و یا توقف آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. لیست واردات با این ارز با وجود اینکه هر بار محدودتر از قبل شده ولی همچنان هفت قلم را در خود جای داده است که گرچه ظاهرا تعداد چشمگیری نیست ولی حجم و هزینه سرسام‌آوری دارد.

ذرت، روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و گندم به همراه بخشی از دارو و تجهیزات پزشکی از اقلام وارداتی با ارز ترجیحی است؛ کالاهایی که بخش عمده آن شامل ذرت، جو و کنجاله سویا به نهاده‌های تولید و به نوعی خوراک دام و طیور اختصاص دارد و دو قلم قابل توجه دیگر مربوط به روغن است.

اخیرا انجمن وارد کنندگان روغن نباتی با اشاره به جریان جنگ روسیه و اوکراین و با توجه به واردات روغن از این دو کشور گفته که "این اتفاق موجب شده تا قیمت جهانی روغن آفتابگردان به شدت بالا رود، حمل و نقل کالا نیز به سختی صورت گیرد و تامین آن هم دشوار شود."

افزایش 185 تا 231 درصدی هزینه واردات روغن

این اعلام اگرچه در مورد اوضاع این روزها بوده ولی افزایش قیمت روغن در بازارهای جهانی از مدت‌ها قبل وجود داشته و اکنون تشدید شده است که در آمار تجارت خارجی نیز به وضوح دیده می‌شود؛ به‌طوری که در 9 ماهه امسال میزان واردات هفت قلم کالای اساسی با ارز 4200 تومانی، 20 میلیون تن به ارزش 11.1. میلیارد دلار ثبت شده است که بعد از ذرت، این گروه روغن بوده که حجم بیشتر واردات را به خود اختصاص داده و بیش از 3.3 میلیارد دلار بوده است.

در این دوره 1.5 میلیون تن به ارزش بیش از دو میلیارد دلار روغن خوراکی وارد شده که 102 درصد در وزن و 231 درصد در ارزش افزایش دارد و نشان می‌دهد در کنار افزایش وزنی، رشد سنگین قیمت روغن در بازار جهانی نیز رقم خورده است. همچنین 1.9 میلیون تن به ارزش 1.3 میلیارد دلار دانه‌های روغنی وارد شده که نسبت به 9 ماهه پارسال هشت درصد در وزن و 47 درصد در ارزش افزایش داشته است.

گزارش 10 ماهه، بازهم این روند افزایش قیمت در کنار رشد واردات را تائید می‌کند؛ به گونه‌ای که در این مدت حدود 24 میلیون تن به ارزش 13.6 میلیارد کالاهای اساسی با ارز ترجیحی وارد شده که سهم گروه روغن به بیش از چهار میلیارد دلار می‌رسد. از این میزان 2.2 میلیون تن به ارزش بیش از 1.5 میلیارد دلار دانه‌های روغنی است که رشد 10 درصدی در وزن و 47 درصدی در ارزش دارد. همچنین بیش از 1.8 میلیون تن به ارزش 2.5 میلیارد دلار مربوط به روغن خوراکی بوده که 81 درصد در وزن و 185 درصدی در ارزش افزایش داشته است.

مراجع رسمی تائید می کند که کالای وارداتی با ارز 4200 در صدر تورم بود

با وجود واردات گسترده روغن و دانه‌های روغنی، بازار داخلی آن از سال گذشته درگیر نوسان بود و در مقطعی برای دریافت روغن صف تشکیل می‌شد، حتی گزارش مرکز آمار ایران نشان داده بود که این کالا برای چندین ماه در صدر تورم قرار داشته و تا 140 درصد هم گران شده است، این روایتی عجیب از جریان کالایی بود که تامین ارز آن با نرخ ارزان 4200 تومان انجام می‌شد، حتی چندی پیش میرکاظمی - رئیس سازمان برنامه و بودجه - در اظهارات خود که اشاره‌ای به وضعیت پرداخت ارز ترجیحی و کم اثر بودن آن در قیمت کالاها داشت، گفته بود گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که اقلام مرتبط با ارز 4200 تومانی اغلب با تورم بالایی مواجه بوده‌اند.

16 میلیون یورو ارز رفت ولی روغنی در کار نبود!

اما این تمام ماجرای روغن نیست و باید به آن گزارش تخلفات صورت گرفته ناشی از رانت و فساد ارز ترحیحی در واردات این کالا و یا ورود دستگاه قضایی برای ترخیص را هم اضافه کرد.

در همین رابطه چند ماه پیش بود که پرونده تخلف ارزی یک شرکت واردکننده روغن از سوی مراجع نظارتی مورد پیگیری قرار گرفت، اعلام ارونقی - معاون پیشین گمرک ایران - از این حکایت داشت که در سال گذشته، یک شرکت معتبر با وجود اینکه برای واردات روغن ثبت سفارش دریافت کرده و برای آن هشت تا 16 میلیون یورو تامین ارز با نرخ 4200 تومانی انجام شده است، هیچ روغنی وارد نکرده و در حالی که در جریان رفع تعهد ارزی بوده است با ورود مراجع نظارتی روند متوقف شده است. بر این اساس واردکننده روغن با توجه به رانت سنگین ارز 4200 تومانی با سواستفاده از فضای موجود نسبت به دریافت ارزی اقدام کرده که در مقابل آن واردات روغن صورت نگرفته است.

تمامی این جریان ها در حالی اتفاق افتاده که معمولا ورود روغن به گمرک و بنادر با مشکل خاصی مواجه نیست و در اغلب گزارش ها در مورد موجودی کالاهای اساسی بین چند صد و یا میلیون تن از روغن خام و انواع دانه‌های روغنی موجود است ولی در مواردی با تاخیر در تامین ارز و یا موانعی مواجه شده و بخشی از کالا در گمرک و یا روی شناورها باقی می‌ماند.

انتهای پیام