خدمات پرستاری در پیچ‌وخم دیوان سالاری اداری / گزارش‌نویسی یا مراقبت از بیمار
مشهد - ایرنا - پرستاران به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام بهداشت و درمان نقش ویژه‌ای در بهبود وضعیت سلامت و تقویت روحیه بیمار دارند که افزایش حجم دیوان سالاری اداری و برخی گزارش‌نویسی‌ها می‌تواند بر کیفیت کار پرستاران تاثیر منفی بگذارد.
به گزارش ایرنا، توانایی مراقبت از بیماران مضطرب و نگران و جلب اعتماد آنان برای ایجاد فضایی آرامش‌بخش، نیازمند ویژگی‌های حرفه‌ای و شخصیتی است که پیچیدگی و دشواری حرفه پرستاری را دوچندان می‌کند.
بیمار از لحاظ روحی، نیازمند مراقبت و توجه شخصی است که بتواند به او اعتماد کرده و او را از لحاظ فکری و روحی آرام کند و پرستار به خاطر اینکه بیشترین تماس مستقیم را با بیمار دارد نقشی حیاتی در این بخش ایفا می‌کند، اما رشته نامرئی بروکراسی اداری بر دست‌وپای این فرشتگان سفیدپوش مانعی شده است که آنان را از رسیدگی هرچه بهتر به بیماران بازمی‌دارد.
مدیر اداره پرستاری دانشکده علوم‌پزشکی نیشابور گفت: از لحاظ روانی حضور پرستار در کنار بیمار و آگاهی بخشی به او درباره روند درمانی، تاثیر بسیار زیادی در روند بهبود وی دارد و در نوبت‌هایی که تعداد بیماران و حجم کاری کمتر است امکان ارتباط مستقیم پرستاران با بیماران بیشتر می‌شود، فرد ارائه دهنده خدمت در گروه پیراپزشکی و پزشکی باید در کنار بیمار و در ارتباط مستقیم با بیمار باشد اما بخش زیادی از زمان پرستار صرف کارهای غیرمستقیم مربوط به بیمار می‌شود و هنوز زیرساخت‌هایی که منجر به کاهش این زمان شود ایجاد نشده است.
علی اصغر شوریابی افزود: حجم کاری پرستاران به 2 بخش ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با بیمار تقسیم می‌شود و بخش دوم شامل گزارش‌نویسی، ثبت اطلاعات آزمایش‌های بیمار در سیستم و هماهنگی برای امور مشاوره و غیره است.
وی با اشاره به اینکه سخت‌ترین گزارش برای یک پرستار گزارش‌های مربوط به از دست رفتن جان یک انسان است که سال‌ها در ذهن پرستار باقی می‌ماند، اظهار کرد: هر پرستار به طور میانگین هفت تا هشت مریض را تحت مراقبت دارد و باید برای هرکدام گزارشی جداگانه از روند ارائه خدمات و اتفاقات احتمالی در طول شیفت بنویسد، بیشتر آزمایش‌ها در نوبت های عصر و شب انجام می‌شود که آنها هم باید ثبت شود، یعنی بخشی از گزارش پرستار به صورت کتبی نوشته می‌شود و بخشی هم باید ثبت سامانه شود.
افزایش 20 درصدی شکایت از کارکنان درمان
مدیر بخش پرستاری بیمارستان 22 بهمن نیشابور گفت: در چند سال اخیر شکایت از کارکنان درمان حدود 20 درصد افزایش یافته است و در برابر این شکایت تنها چیزی که پرستار می‌تواند با استناد به آن از خود دفاع کند گزارش‌های مکتوب نوبت است و بر این اساس پزشک و پرستار باید همه چیز را مکتوب کنند تا در صورت شکایت بتوانند از عملکرد خود دفاع کنند.
علی‌اکبر سوگندی گفت: بعید می‌دانم در هیچ کجای دنیا به این شیوه عمل شود، هم اینک مدت‌زمانی که پرستار باید صرف نوشتن گزارش کند بسیار بیشتر شده است و این بروکراسی اداری وضعیتی را به وجود آورده که پرستار مجبور است بیش از 50 درصد وقتش را صرف نوشتن گزارش و ثبت درخواست‌ها در سامانه اچ آی اِس کند.
وی افزود: پرونده‌های پزشکی حکم سند قانونی را دارد و در محاکم قضایی هم مستندات مکتوب مورد استناد قرار می‌گیرد و براساس دستورالعمل‌ها و قوانین توانبخشی هم تصریح شده که همه چیز باید مکتوب شود.
سوگندی ادامه داد: علاوه بر اینها و از همه آزاردهنده‌تر قوانین بیمه‌ای است، با اینکه لوازم مصرفی در سامانه ثبت شده و به تایید داروخانه هم می رسد، اما بیمه تاکید دارد همه چیز باید با جزییات ذکر شود که این منطقی نیست و رعایت و ثبت همه این موارد به صورت مکتوب، بخش زیادی از وقت پرستار را، که باید صرف توجه و رسیدگی به بیمار شود، تلف می‌کند و دوگانگی بین برخی دستورالعمل‌های وزارتخانه و سازمان‌های بیمه‌ای هم مزید بر علت شده است.
وی گفت: هم اکنون آن‌چه که دست‌وپا گیر شده قوانین اعتباربخشی و مهم‌تر از آن قوانین بیمه‌ای است و گزارش پرستاری یکی از مهم‌ترین مستنداتی است که به آن رجوع می‌کنند، در گزارش بسیاری از جزییات غیرضرور باید ذکر شود تا مورد قبول بیمه قرار گیرد وگرنه شامل کسورات محسوب شده و بیمه آنرا پرداخت نمی‌کند.
بیش از نصف وقت پرستار صرف نوشتن گزارش می‌شود
یکی از ماماهای بیمارستان حکیم نیشابور نیز که در بخش پرستاری خدمت می کند، گفت: به طور میانگین نصف بیشتر وقت پرستاران در هر نوبت کاری صرف نوشتن گزارش می‌شود، که بار روانی گزارش‌نویسی به خصوص در مورد بیماران بدحال بسیار زیاد است به طوری که من پس از پایان هر نوبت کاری همچنان ذهنم درگیر آن است چون با کوچک‌ترین اشتباه در کم و یا زیاد نوشتن یک کلمه، امکان دارد دچار مشکل شوم.
فاطمه اکبرزاده گفت: تعداد بیمارانی که هر پرستار باید پوشش بدهد بیش از حد استاندارد جهانی است و پرستار در بخش اورژانس ممکن است تا 20 بیمار را پوشش بدهد و گاهی اوقات این شلوغی حجم کار برای پرستار طاقت‌فرسا می‌شود.
وی ادامه داد: ارائه خدمات مستقیم به هر بیمار بسته به وخامت حال وی متفاوت است اما بیمار علاوه بر رسیدگی‌های جسمی، نیازمند ارتباط کلامی برای بهبود وضعیت روحی و روانی است و حضور پرستار در کنار بیمار در این زمینه بسیار موثر است و حضور او بر بالین بیمار برای او امیدبخش و دلگرم کننده است.
مدیر اداره پرستاری دانشکده علوم پزشکی نیشابور گفت: اولویت پرستار ارائه دارو و آموزش‌های اولیه و پس از آن ثبت گزارش است که زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد و ارتباط با بیمار در درجه بعدی اهمیت قرار می‌گیرد.
علی‌اصغر شوریابی اظهار کرد: پرستاران موظفند به هر بیمار در زمان پذیرش و ترخیص آموزش‌های اولیه را درباره نحوه استفاده از داروهای مورد نیاز و مواردی که باید رعایت شود، ارائه کنند و هرسال کلاس‌های ارتباط بین فردی برای پرستاران برگزار می شود تا این ارتباط بین پرستار و بیمار تقویت شود و هر ماه به طور تصادفی 20 درصد از بیماران ترخیص شده از بیمارستان انتخاب شده و با آنان تماس گرفته می شود و نظرشان درباره نحوه ارائه خدمات و میزان رضایتشان ارزیابی می‌شود.
وی افزود: در بخش عادی بیمارستان هر پرستار هشت بیمار را پوشش می‌دهد و این تعداد در بیمارستان 22 بهمن نیشابور برای هر پرستار به طور میانگین 6 تا هفت بیمار است و با این حجم بروکراسی اداری، حجم گزارش‌هایی که هر پرستار باید بنویسد بسیار زیاد است در صورتی‌که تا چند سال پیش حجم این مکتوبات بسیار کمتر بود، اما امروز حجم زمانی که صرف نوشتن گزارش و ثبت آن در سامانه می‌شود، چندین برابر شده است.
شوریابی خاطرنشان کرد: قرار بود گزارش‌نویسی در سراسر کشور به صورت الکترونیک درآید و دستورالعمل آن نیز آمد که البته آن هم مشکلات خاص خود را دارد به عنوان مثال برای هر پرستار باید یک سامانه کامپیوتر تهیه شود ولی فضای کافی برای این تعداد سیستم در بیمارستان وجود ندارد و زیرساخت آن هم‌فراهم نشده است.
وی گفت: هنوز هیچ ابلاغ رسمی در خصوص الکترونیکی کردن گزارش‌های پرستاران صورت نگرفته و این طرح تنها در برخی از بیمارستان‌های کرمانشاه به صورت آزمایشی در حال اجراست.
مدیر بخش پرستاری بیمارستان 22 بهمن نیشابور اظهار کرد: هم اکنون حدود 450 نفر پرستار در بیمارستان 22 بهمن و حدود 300 پرستار در بیمارستان حکیم نیشابور مشغول به کار هستند و در این زمینه با کمبود پرستار مواجه هستیم.
سوگندی گفت: راهکارهای مختلفی مانند گزارش الکترونیک، تغییر و تعدیل قوانین بیمه‌ای و کاهش بیماران تحت نظر هر پرستار وجود دارد و اگر نمی‌توانیم از حجم این بروکراسی اداری و کارهای زائد آن بکاهیم، دست‌کم باید شمار بیماران زیر پوشش هر پرستار را کم کنیم که البته برای اجرای این راهکار نیازمند نیروی انسانی بیشتری هستیم.
نظام درمانی باید بیمارمحور باشد
متخصص بیهوشی و نماینده هیات امنا در بیمارستان قمر بنی هاشم نیشابور گفت: نظام درمانی باید بیمارمحور باشد و نحوه پذیرش و ارائه خدمات را به نحوی ساماندهی کند که بیشترین مراقبت و رسیدگی به بیمار انجام شود در غیر این صورت پرستار هرچقدر هم تلاش کند، نخواهد توانست به نحو مطلوب ارائه خدمات کند.
دکتر رضا غرویان اظهار کرد: قوه قضاییه هنوز ارائه گزارش را بر روی سی‌دی قبول نمی‌کند و باید به صورت مکتوب باشد به طوری‌که امروز بایگانی‌های بیمارستانی به حد اشباع رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: حدود 10 سال از اجباری شدن گزارش‌نویسی برای پرستاران می‌گذرد و با توجه به اینکه گزارش‌نویسی حدود 80 درصد وقت و توان پرستاران را می‌گیرد و باید برای آن راه‌کاری پیدا کرد، بحث الکترونیکی شدن گزارش‌نویسی از سوی وزیر پیشین بهداشت و درمان مطرح شده بود.
وی گفت: مواردی بوده است که پرستاری به صرف ننوشتن یک مورد در گزارش خود، با اینکه رسیدگی و خدمات مورد انتظار را به تمامی انجام داده بوده، محکوم شده است و این خود اشکالی است که از قوه قضاییه و هیات بدوی نظام‌پزشکی شروع می‌شود و باید برای آن چاره ای اندیشید.
پرستاران به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام بهداشت‌ودرمان مسوولیت ارائه مراقبت های بهداشتی به بیماران را برعهده داشته و حلقه واسط بین بیمار و پزشک هستند و تمام‌جنبه‌های سلامت بیمار را اعم از روحی و روانی باید تحت نظر آنان باشد.
جلب اعتماد و اطمینان بیمار از سوی پرستار می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی در روند درمان بیمار داشته باشد و در این فرآیند بروکراسی اداری و قوانین دست‌وپا گیر که مانع ارتباط هرچه بیشتر پرستار و بیمار است، باید برچیده شود.
ایجاد زیرساخت‌های لازم برای الکترونیکی کردن گزارش‌نویسی پرستاران و افزایش تعداد پرستاران، مهم‌ترین راهکارهای لازم برای افزایش مدت زمانی است که پرستار می‌تواند به طور مستقیم بر بالین بیمار حضور داشته باشد و این امر باید مورد توجه مدیران و مسوولان نظام بهداشت و درمان قرار گیرد. مرکز شهرستان 400 هزار نفری نیشابور در 127 کیلومتری غرب مشهد قرار دارد.