خُشک، خالی، خوزستان...
خوزستان با وجود منابع آبی فراوان از جمله رودخانه‌ها و سدهای بیشماری که بر روی این رودخانه‌ها قرار دارد، در حال حاضر با بحران خشکسالی مواجه است. بحرانی که خوزستان را خشک‌تر از همیشه به حال خود رها کرده است تا روز به روز شاهد ریزگرد، مهاجرت، مرگ نخلستان‌ها و... باشد.
بحرانی که اکنون در حوضه آب، حیات را در بسیاری از بخش‌های کشور و به ویژه خوزستان به خطر انداخته و آژیر خطر را برای مردم و مسئولان به صدا در آورده، نشانه‌ای از نبود مدیریت صحیح در منابع آبی است. تصمیمات نادرست و جزیره‌ای که نتیجه آن دشوار شدن شرایط زندگی در مناطق درگیر با خشکسالی، تنش آبی و مرگِ حیات است.
هرگونه فعالیت اجرایی در بحث انتقال آب فاقد وجاهت قانونی است
شبیب جویجری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به آثار مخرب و فاجعه بار بودن طرح‌های انتقال آب، اظهار کرد: با انتقال آب خوزستان به شدت مخالف هستیم و هرگونه فعالیت اجرایی و عملیاتی در این خصوص فاقد وجاهت قانونی است.
وی با اشاره به پیامدهای خشکسالی در خوزستان و مهاجرت از استان افزود: اجرای طرح‌های انتقال آب پیامدها و تبعات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی برای منطقه همراه دارد و از این رو خواستار توقف کامل تمام طرح‌های غیرعلمی و غیرکارشناسی انتقال آب از سرشاخه‌های کارون هستیم.
جویجری ادامه داد: خشکسالی چند سال اخیر به شدت آورد رودخانه در حوضه آبخیز کارون بزرگ را کم و دبی کارون بزرگ را کاهش داده است و از این رو هرگونه سدسازی یا انتقال آب وضعیت موجود را به مراتب بدتر می‌کند.
وی افزود: این اقدامات به معیشت مردم به خصوص شهرهای پایین دست که اکثرا به کشاورزی مشغول هستند آسیب جدی وارد کرده و خواهد کرد و قطعا ادامه چنین مسایلی پیامدهای مختلفی از جمله مهاجرت از استان خوزستان به دیگر استان‌های کشور را به دنبال خواهد داشت.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه خواستار تخصیص منابع اعتباری در حوزه تامین آب پایدار در خوزستان هستیم، گفت: تسریع در روند اجرای پروژه‌های آب رسانی از جمله خط آبرسانی غدیر و تامین آب شرب سالم روستاهای استان از مسایلی است که باید برای حل مشکلاتی آبی در خوزستان مورد توجه قرار گیرد.
در سال‌های اخیر بیشتر شهرستان‌های خوزستان به طور جدی درگیر بحران آب شده‌اند. این بحران در حالی زندگی را برای مردم خوزستان سخت کرده که همراه شدن آن با پدیده ریزگردها زمینه‌ای برای خالی شدن استان از سکنه شده است و رفته رفته می‌تواند پیامدهای ناخوشایند دیگری نیز به همراه داشته باشد.
کمبود بارندگی در خوزستان و تنش در حوضه‌های آبی باعث شده شرایط تامین آب شرب مورد نیاز مردم و همچنین آب کشاورزی، صنایع و دیگر بخش‌ها سخت شود و مردم و مسئولان با چالشی جدی در بحث آب مواجه شوند، چالشی که به نظر می‌رسد برای حل آن زمان از دست رفته و برای علاج بخشی آن باید چیزی شبیه معجزه اتفاق بیافتد.
مهاجرت‌های خوزستان ناشی از تنش‌های آبی و ریزگردها است
همچنین سیدکریم حسینی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: اگر مدیریت منابع آبی به درستی انجام شود و اصلاح الگوی کشت به عنوان یک دستور در خوزستان اجرایی شود، با همین منابع آبی اندکی که در اختیار داریم می‌توان شرایط را کنترل کرد.
وی افزود: اگر برنامه‌ای برای مهمترین و تنهاترین منبع درآمدی مردم خوزستان که کشاورزی و دامداری است وجود نداشته باشد و شرایط تامین آب مورد نیاز آن‌ها به شکلی باشد که آن‌ها نتواند معاش کنند، قطعا زمینه برای مهاجرت روستاییان به حاشیه شهرهای بزرگ فراهم خواهد شد.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی گفت: همچنین اگر نتوان شرایط تامین نیازهای آبی در خوزستان را به شکلی رقم زد که مردم در شهرها نیز با مشکل تامین آب مواجه باشند، قطعا این مهاجرت‌ها ادامه‌دار خواهد بود و مردم از خوزستان به دیگر استان‌های کشور مهاجرت خواهند کرد.
حسینی با اشاره به اینکه خوزستان شدیدا با تنش آبی درگیر است، عنوان کرد: مهاجرت‌های درون استانی و برون استانی در خوزستان ناشی از تنش‌های آبی و مسائل زیست محیطی از جمله ریزگردها است و باید این مساله مورد توجه جدی مسئولان کشور قرار بگیرد.
تنش آبی در خوزستان زندگی مردم، کشاورزان، دامداران، صنعتگران و... را با خطر جدی مواجه کرده است. این مساله به جایی خواهد رسید که مردم به ویژه در تابستان پیش رو در بسیاری از مناطق استان با کمبود جدی آب شرب و کاهش کیفیت مواجه شوند. همچنین این شرایط کمبود آب باعث خواهد شد تا بسیاری از کشت‌ها، نخلستان‌های خوزستان، دام‌ها و... تشنه بمانند و از بین بروند.
مواجهه با محدودیت در کشت محصولات آب‌بر در خوزستان
در این خصوص خدارحم امیری زاده رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان به ایسنا، گفت: با توجه به وضعیتی که در استان خوزستان وجود دارد در تابستان سال آینده قطعا کشت محصولات پرآب‌بر مانند برنج ممنوعیت کلی در سراسر استان خواهند داشت.
وی افزود: اگر بارندگی‌ها در بالادست مناسب نباشد و سدهای استان آبگیری نشوند، احتمال مواجهه با محدودیت در کشت محصولاتی که میزان آب‌بری آن‌ها حتی کمتر از برنج است نیز وجود دارد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان با بیان اینکه با توجه به وضعیت خشکسالی، کشت محصولات کم‌آب‌بر در دستور کار قرار دارد، گفت: قطعا الگوی کشتی با محوریت کشت‌های کم مصرف برنامه‌ریزی و تدوین خواهد شد تا کشاورزان استان بتوانند متناسب با این شرایط در استان کشت داشته باشند.
امیری زاده عنوان کرد: کشت‌های تابستانه باید به سمت محصولات کم مصرف مانند حبوبات، برخی از سبزی و صیفی‌جات، کنجد و ذرت علوفه‌ای سوق پیدا کند. با توجه به شرایط خشکسالی باید به سمتی برویم که در تابستان به جای محصولات پرآب‌بر، محصولات کم آب‌بر کشت شوند.
همه حوضه‌های آبریز خوزستان با بحران شدید و تنش آبی مواجه هستند
همچنین علی شریفی مدیر برنامه‌ریزی مخازن سدها و رودخانه‌های سازمان آب و برق خوزستان در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: در حال حاضر همه حوضه‌های آبریز در خوزستان با بحران شدید و تنش آبی مواجه هستند که در این میان حوضه کرخه با وضعیت بدتری نسبت به سایر حوضه ها مواجه است.
وی افزود: امسال میزان بارش‌ها در خوزستان در مقایسه با وضعیت نرمال 37درصد کاهش یافته و همین کاهش بارش‌ها در استان‌های بالادستی خوزستان نیز وجود داشته است که در نتیجه منجر به کاهش آورد رودخانه و خالی بودن مخازن سدهای استان شده است.
مدیر برنامه‌ریزی مخازن سدها و رودخانه‌های سازمان آب و برق خوزستان گفت: استمرار عدم بارندگی در خوزستان و حوضه‌های آبریز باعث شده تا شاهد تشدید خشکسالی در خوزستان باشیم.
شریفی با بیان اینکه امسال میزان آورد مخازن سدها در خوزستان در مقایسه با وضعیت نرمال 35درصد کاهش داشته است، گفت: تنش آبی در همه حوضه‌های آبریز خوزستان به شدت احساس می‌شود. این تنش در برخی از حوضه‌ها با شدت بیشتری است و در برخی از حوضه‌ها شدت آن کمتر است.
خشکسالی خوزستان تمام شدنی نیست و با یکسال بارش جبران نمی‌شود
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر فقط 26درصد از مخازن سدهای خوزستان آبدار هستند، افزود: در شرایط نرمال باید در این فصل حدود 70 درصد از مخازن سدها آبدار باشد اما به دلیل خشکسالی و شرایط بارش‌ها وضعیت بسیار شکننده است.
مدیر برنامه‌ریزی مخازن سدها و رودخانه‌های سازمان آب و برق خوزستان گفت: استمرار خشکسالی و تنش آبی در سال‌های آینده باعث به خطر افتادن پایداری تامین آب شرب در خوزستان می‌شود. همچنین این مساله رو بر روی کیفیت آب شرب نیز اثرگذار است.
وی با بیان اینکه خشکسالی‌ها در خوزستان تمام شدنی نیست و نباید انتظار داشته باشیم با یکسال بارش نرمال، سال‌ها خشکسالی در خوزستان جبران شود، ادامه داد: تامین آب مورد نیاز کشاورزی، صنایع و دیگر بخش‌ها در خوزستان نیز با ادامه داشتن روند خشکسالی و کاهش بارش در سال‌های آینده بسیار سخت و دشوار خواهد بود و از این رو توجه به الگوی کشت، افزایش راندمان مصرف آب، صرفه‌جویی و... باید در دستور کار قرار بگیرد.
بحران آب در خوزستان حیات و معاش را برای بسیاری از مردم دشوار کرده است تا آنجا که بسیاری از مردم استان یا به فکر مهاجرت از خوزستان هستند یا مهاجرت کرده‌اند. اگر شرایط آبی در سال‌های آینده نیز به همین شکل پیش رود و عده‌ای نیز برای آب خوزستان افکار ترسناکشان را پیاده سازی کنند، خوزستان خُشکستانی خواهد شد که دیگر محل زندگی انسان‌ها نیست.
گزارش: شایان حاجی‌نجف - ایسنا خوزستان
