خطر زمین لرزه بیخ گوش تهرانی‌ها / نسخه قرارگاه ایمنی برای کاهش خطر زمین‌لرزه چیست؟
خطر زمین لرزه در تهران توسط کارشناسان طی سال‌های اخیر هشدار داده شده است. ساختمان‌های ناایمن و تعداد گسل‌های فعال بر میزان این خطر افزوده است.
به گزارش مشرق، بر اساس آمار ژئو فیزیک ایران، روزانه حدود 2 تا 3 بار در تهران و اطراف آن زلزله‌ای کوچک رخ می‌دهد همچنین مدیریت بحران شهرداری اعلام کرده بر اساس شتابنگارهایی است که نصب کرده‌ایم آمار زمین لرزه‌ها اندک نیست البته بعضی از زلزله‌ها به قدری کوچک است که حتی مردم هم آن را حس نمی‌کنند و برخی هم به صورتی است که شهروندان آن را حس می‌کنند. کارشناسان می گویند با این که ابر شهر تهران روی گسل‌های متعددی واقع شده است، اما برنامه عملیاتی تقابل و واکنش اضطراری زلزله در این شهر که 1397 مصوب و ابلاغ شده به درستی اجرا نشده است.
تهران از لحاظ مقابله با زلزله در شرایط مناسبی نیست
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران روز گذشته در صحن امروز شورای شهر گفت: تهران از لحاظ زلزله در شرایط مناسبی نیست، باید آنچه را که می‌سازیم مقاوم باشد و این وظیفه همه ما و نه تنها یک بخش یا سازمان است که سازه‌هایی مقاوم بسازیم.
وی افزود: متأسفانه بسیاری از ساختمان‌ها را می‌بینیم که قبل از ساخت فرو می‌ریزند و برخی گمان می کنند ساخت یک اسکلت کافی است.
به گفته چمران باید زلزله در تهران را جدی بگیریم چراکه چندین گسل مهم در تهران داریم که متأسفانه بر روی این گسل‌ها نیز ساختمان‌های بلند مرتبه ساخته شده است و این ساختمان‌ها توان مقابله با زلزله در تهران را ندارند.
موضوع زلزله تهران روی میز اعضای قرارگاه ایمنی
علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره این موضوع گفت: قرارگاه ایمنی شهر تهران مدتی است که راه اندازی شده و موضوعات مختلف مانند زلزله، فرونشست، ایمنی ساختمان ها و... در این قرارگاه مورد توجه قرار گرفته است.
وی بیان داشت: نمی‌توان زلزله را قبل از وقوع پیش‌بینی کرد زلزله را تنها کمتر از یک دقیقه قبل از وقوع آن و با استفاده از موج‌های اولیه می‌توان پیش‌بینی کرد. در این چند ثانیه مردم نمی‌توانند کاری کنند اما ما می‌توانیم شرایطی را فراهم کنیم که بطور اتوماتیک جریان گاز، حرکت قطارهای مترو و... متوقف شده و در ایستگاه‌های آتش نشانی باز شود.
وی با اشاره به اقدام اخیر شهرداری تهران مبنی بر تشکیل قرارگاه ایمنی شهر تهران متشکل از 9 کمیته ایمنی در مدیریت شهری تصریح کرد: موضوعات ایمنی شهر تهران در این قرارگاه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و تمهیدات لازم از جمله شناسایی و ایمن سازی گودهای پرخطر و ارتقای ایمنی سایر موارد اتخاذ خواهد شد.
نصیری با اشاره به اینکه بر اساس الگوهای جهانی مدیریت بحران، مدیریت حادثه در سطح محله از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، افزود: حوادث کوچک در سطح محله باید از سوی مدیریت بحران محله رفع و رجوع شود و به سطح ملی رسیدن هر حادثه ای نشانه تحقق نیافتن اهداف مدیریت بحران است.
نصیری با بیان اینکه ما حوادث طبیعی داریم، اما بحران طبیعی نداریم، گفت: بحران‌ها همگی انسان ساز است. زلزله 7 ریشتری در جایی که رخ می‌دهد، اگر مردم آگاه باشند، ساخت و سازها اصولی باشد، زیرساخت‌ها آماده باشد و... زلزله می‌آید و نهایتا یکی دو نفر آن هم در پی استرس فوت می‌کنند. اما در جایی دیگر همان زلزله با همان شدت رخ می‌دهد و می‌بینیم 20 تا 30 هزار کشته داریم. این نشان می‌دهد که اگر مخاطره‌ای تبدیل به بحران می‌شود قطعا نقش انسان در آن وجود دارد.
موضوع ایمنی پایه و اساس است / توجه به ایمن سازی در جلسات قرارگاه
شهردار تهران هم درباره ایمنی پایتخت در برابر حوادثه مختلف اظهارداشت: موضوع ایمنی پایه و اساس است. نقش شهرداری به اندازه ای گسترده و کلان است که همگی ما باید با مسئولیت پذیری بالا وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهیم.
وی افزود: موضوع قرارگاه ایمنی با توجه به شرایط و حادثه پیش آماده در آبادان حساسیت ویژه پیدا کرده است و باید به این نکته اشاره کرد متاسفانه هر از چند گاهی حوادثی رخ می دهد که ما را از غفلت در حوزه ایمنی خارج می کند.
زاکانی بیان داشت: ریزش ساختمان در آبادان حادثه تلخی بود که موجب تاسف و تاثر شد که در این حادثه بیش از 40 نفر جان خود را از دست دادند و باید بدانیم حوادث در هر نقطه ای از کشور تلخ است و پیشگیری های لازم جهت جلوگیری از بروز آن باید انجام شود.
وی گفت: ساختمان ها و گودهای پر خطر و نا ایمن، زمین لرزه، بافت ناپایدار شهری و حمل از جمله موضوعاتی است که در حوزه ایمنی باید مورد توجه قرار بگیرند. در این شرایط انتظار این است دست به دست هم داده شود و ما نیز موضوعات پیشگیرانه را نصب العین خود قرار دهیم.
زاکانی افزود: امیدواریم با برگزاری جلسات منظم قرارگاه ایمنی بتوانیم ناظر به اصلاح میراث موجود در حوزه ناایمنی گام برداریم.
شهردار تهران در این باره می‌گوید: مدیریت بحران در تهران به دلیل حادثه خیز بودن به دقت بالایی نیاز دارد و جانشینی شهرداری تهران در ستاد بحران کشور برای ارتقاء سطح خدمات، پیشگیری و مواجهه با بحران یک فرصت است.
آموزش شهروندان ضرورتی انکارناپذیر است
زاکانی ادامه داد: درخواست من این است تکالیف ما در حوزه مدیریت بحران احصا شود و تکالیف خود را انجام دهیم و در این زمینه از ظرفیت همه مردم استفاده کنیم. برای حرکت در این مسیر ایجاد شبکه‌ای از مردم در جهت آموزش ضرورتی انکارناپذیر است.
زاکانی با تاکید بر اینکه باید نگاه به داخل شهرداری و امکانات آن داشته باشیم گفت: در این میان البته بخشی دیگر از مسئولیت‌ها ناظر به دیگر دستگاه‌هاست تا بتوانیم از این طریق و با ایجاد پیوستگی در مدیریت بحران موفق باشیم. نقطه آغاز را می‌توان شهرداری تهران قرار داد که بتوانیم با لکه گذاری به سمت ایجاد بافتی جدید برویم که برای شهر نه تنها زیان ندارد بلکه آورده نیز دارد.
برنامه ملی کاهش خطر
به گفته احمد صادقی، عضو شورای شهر تهران هم در این زمینه گفت: با ابلاغ قانون جدید مدیریت بحران در سال 98 مصوب مجلس شورای اسلامی و ابلاغی رئیس‌جمهور تحول بزرگی در امر قانونگذاری رقم خورد؛ اسناد بسیار مهمی تهیه و تنظیم شد و به تصویب هیئت وزیران و ستاد ملی مدیریت بحران رسید.
وی گفت: سازمان مدیریت بحران کشور با یک کار جهادی هوشمندانه و با استفاده از ظرفیت نخبگان و متخصصین و با محوریت پژوهشگاه سوانح طبیعی سند راهبردی ملی مدیریت بحران کشور، برنامه ملی کاهش خطر، اطلس ملی مخاطرات طبیعی، برنامه ملی آمادگی و پاسخ، برنامه ملی بازسازی و بازتوانی و ده‌ها آیین نامه اجرایی را تهیه و در مراجع مربوطه تصویب و ابلاغ کرده است.
صادقی بیان کرد: این کارهای بسیار ارزشمند از ابتدایی‌ترین کارهاست و اقدامات بسیار زیادی برای ادامه این کار ارزشمند باید صورت گیرد که با عرض تاسف شاهد کند شدن کار و یا توقف آن و یا درگیر و دار تعویض دولت و به تعویق افتادن آن در کمیسیون‌های دولت شده است که از وزیر کشور درخواست دارم این موضوع را پیگیری کنند.
صادقی افزود: همچنین لایحه برنامه عملیاتی تقابل و واکنش اضطراری زلزله در شهر تهران که در سال 1397 مصوب و ابلاغ شده، همچنان فاقد برنامه‌عملیاتی بوده و بی نتیجه مانده است.
انتشار شایعات توسط افراد سودجو
محسن غفوری آشتیانی استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله درباره خطر زلزله در تهران و احتمال وقوع آن اظهار کرد: زلزله تهران از شایعه تا واقعیت، 180 درجه فاصله دارد. گاهی شایعاتی توسط افراد سودجو پخش و از طرفی واقعیت‌ها هم توسط اساتید و متخصصان بیان می‌شوند.
وی با بیان اینکه مسأله زلزله تهران، یک واقعیت است افزود: تنها وجود گسل مهم نیست، بلکه مسائل مختلف مانند پتانسیل گسل ها، نوع خاک و رفتار گسل‌ها تأثیرگذار هستند.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت: مردم نگران گسل هستند، در صورتی که باید نگران خطرات ناشی از آن باشند.
شاهین فتحی مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان تهران گفت: مخاطرات شناخته‌شده برای شهر تهران به حدی است که باید خواب را برای مسئولان در این حوزه حرام کند!
وی به بیان برخی از مناطق متأثر از زلزله در تهران پرداخت و گفت: در تهران مناطق مختلفی در سال‌های قبل تحت اثر زلزله بودند و خسارات داشتند. ری در سال‌های پیش از میلاد و در سال‌های 743، 855، 864 و 958 لرزش‌های شدیدی داشته که 7.7 ریشتر هم برای آن ثبت شده است. در دماوند هم چنین لرزه‌هایی ثبت شده است؛ دماوند در سال 1665 با شدت 6.5 ریشتر، در سال 1815 با شدت 6.5 ریشتر و در سال 1830 نیز با شدت 7.1 ریشتر لرزیده است. در سال‌های 2017 و 2020 هم ما شاهد زلزله‌های دماوند و ملارد بودیم که این دو زلزله در تهران احساس شد، اما خرابی آن‌چنانی نداشت. این می‌تواند به‌عنوان یک زنگ خطر باشد و هرکدام از این زلزله‌ها می‌توانست شهر را با بحران روبه‌رو کند.
در بحث تعداد زلزله‌ها در رنکینگ سوم هستیم
وی با اشاره به زلزله‌ها در ایران عنوان کرد: بررسی زلزله‌ها از سال 1900 تا 2016 نشان می‌دهد کشور ما هم از نظر تعداد زلزله‌ها و هم از نظر کشته‌ها و زخمی‌ها رتبه بالایی دارد؛ به‌طوری که در بحث تعداد زلزله‌ها در رنکینگ سوم هستیم و در تعداد کشته‌ها نیز در رنکینگ ششم قرار داریم که این نشان می‌دهد هم در نقشه خطر هستیم و هم آسیب‌پذیریم و زلزله باعث خسارات مالی شدید و ازدست‌دادن هم‌وطنان عزیزمان شده است.
آمادگی لازم در برابر زلزله چقدر است؟
همچنین منوچهر قرشی استاد پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی کشور گفت: اینکه کدام گسل باعث زلزله می‌شود مهم نیست، مهم آمادگی داشتن و نحوه برخورد با زلزله است که ما آمادگی لازم را در برابر زلزله نداریم.
به نظر می‌رسد شهر تهران هنوز به عنوان پایتخت کشور آمادگی چندانی برای وقوع یک زمین لرزه بزرگ یا حتی نسبتاً بزرگ را نداشته باشد بسیاری از ساختمان‌ها در تهران ناایمن هستند. شهرداری تهران در حال شناسایی ساختمان‌ها و ایمنی آنها است اما بسیاری از ساخت و سازها بر روی گسل‌ها صورت گرفته و باید برای آن فکری کرد و حالا باید دید تصمیم گیری و برنامه‌ها در قرارگاه ایمنی در مورد این حادثه چگونه خواهد بود؟
منبع: فارس