دانش‌بنیان‌ها چگونه به فناوری "تأسیس بانک جنین از گاوهای ممتاز" رسیده‌اند؟ + تصاویر

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، بالا بودن هزینه‌های هر واحد شیر و گوشت یکی از چالش‌های دائمی تولیدکنندگان در صنعت دامپروری بوده و این در حالی است که کشورهای پیشرفته در دهه‌های اخیر، با استفاده از فناوری "تکثیر گاوهای ممتاز با تکنیک تولید آزمایشگاهی جنین" موفق به کاهش 20 تا 30 درصدی هزینه‌های تولید شده‌اند.

با همین چشم‌انداز، شرکت دانش‌بنیان سینا فناوران ماندگار برای نخستین بار در کشور اقدام به تأسیس بانک جنین از گاوهای ممتاز نژادهای شیری (جرزی)، دو منظوره (سیمنتال) و گوشتی (شاروله، لیموزین و آکیتن) با هدف ارتقای بهره‌وری تولیدات دامی کشور کرده است.

افتخارات این شرکت دانش‌بنیان برای کشور شامل مواردی است که به شرح ذیل است:

• تولید نخستین بره حاصل از لقاح خارجی رحمی در کشور و جنین‌های شبیه‌سازی شده
• تنها شرکت دانش‌بنیان "تولید جنین از گاوهای ممتاز با استفاده از تکنیک ovum pick up
• اخذ نخستین و تنها پروانه بهره‌برداری تحت عنوان "مرکز تولید آزمایشگاهی جنین گاو"
• انعقاد قرارداد فروش با هولدینگ‌های بزرگ دامپروری کشور وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، آستان قدس رضوی،‌کوثر (بنیاد شهید) و گاوداری‌های بخش خصوصی
• تولید گوساله نر ممتاز مولد اسپرم و فروش آن به ایستگاه‌های تولید اسپرم
• راه‌اندازی بانک جنین گاوهای برتر از 5 نژاد، برای نخستین بار در کشور

جاذبه‌های اقتصادی نژادهای شیری

نژاد جرزی، ملکه نژادها

• درصد چربی شیر بالاتر (5-6%) در مقایسه با هلشتاین (حدود %3.2)
• علی‌رقم تولید مقادیر کمتر شیر در نژاد جرزی (25-30 کیلوگرم روزانه) نسبت به نژاد هلشتاین (40-35 کیلوگرم) به علت قیمت فروش بالاتر شیر این نژاد، درآمد دامدار از محل فروش شیر، بیشتر از هلشتاین است.
• کمتر بودن هزینه‌های نگهداری دام در نژاد جرزی (25-20%) نسبت به هلشتاین به دلیل کوچکتر بودن جثه این نژاد
• یکی از مهمترین دلایل محبوبیت این نژاد علی‌رغم شیر کمتر نسبت به هلشتاین، ماندگاری بسیار عالی در گله (6-5 زایمان) است.
• بلوغ زودتر نسبت به هلشتاین (12-11 ماهگی) و باروری بالاتر نسبت به هلشتاین (10-5 درصد بیشتر)
• کمتر بودن هزینه‌های دامپزشکی (%30) نژاد جرزی به خصوص هزینه‌های ورم پستان (پستان کوچکتر) و لنگش (وزن کمتر حیوان) نسبت به هلشتاین
• حساسیت نسبت به استرس گرمایی بسیار کمتر از هلشتاین است.

جاذبه‌های اقتصادی نژاد‌های دو منظوره

نژادهای سیمنتال و مونبیلیارد

• کمیت (%20 کمتر از هلشتاین) و کیفیت شیر (%25 بیشتر از هلشتاین) این نژاد با هلشتاین قابل مقایسه است.
• وزن‌گیری بالاتر این نژاد نسبت به هلشتاین (1.6-1.4 کیلوگرم روزانه) و بازده بالاتر لاشه، %15 درآمد بیشتری را نصیب دامدار می‌کند.
• پایین‌تر بودن هزینه‌های دامپزشکی و نگهداری حیوان تا حدود %10 نسبت به هلشتاین
• پایین‌تر بودن نسبی حساسیت این نژاد به کمیت و کیفیت جیره دریافتی در مقایسه با هلشتاین
• حساسیت نسبت به استرس گرمایی بسیار کمتر از هلشتاین است.
• از مهمترین دلایل محبوبیت این نژاد مقاومت در برابر بیماری‌ها و ماندگاری درگله بیشتر (حدود 6-5 زایمان) نسبت به هلشتاین است.
• مدت زمان قرار گرفتن در وضعیت بالانس منفی انرژی در اوج شیردهی نسبت به هلشتاین کمتر است.

گاو نژاد سمینتال

جاذبه‌های اقتصادی نژادهای گوشتی

نژادهای شاروله، لیموزین و آکتین

• با توجه به ضریب تبدیل غذایی مناسب این نژادها نسبت به نژاد هلشتاین، درآمد دامدار نسبت به پرواربندی هلشتاین، حدود %20 بیشتر خواهد بود.
• وزن گوساله‌های نر نژادهای مذکور در سن 16 ماهگی (حدود 800 کیلوگرم) بسیار بالاتر از گوساله نر هلشتاین در همین سن است (حدود 550 کیلوگرم) و این در حالی است که هزینه خوراک نژادهای گوشتی مشابه هلشتاین است.
• بازده لاشه مناسب‌تر (%65) نسبت به هلشتاین (%50)

گاو نژاد لیموزین

تکثیر نژادهای ممتاز بومی با هدف ابقا و اصلاح نژاد

نژاد سیستانی

• بهترین نژاد گوشتی داخلی با افزایش وزن روزانه 1.2 کیلوگرم در شرایط آب و هوایی گرم که هیچکدام از نژادهای گوشتی خارجی قادر به افزایش وزن به این میزان در این شرایط نیستند.
• حدود %60 بازده لاشه گاو سیستانی در قیاس با بازده %50 لاشه در هلشتاین
• تولید شیر با %7 چربی

گاو نژاد سیستانی

نژاد سرابی

• مقاوم نسبت به تغییرات محیطی و دارای خصوصیات شیری گوشتی
• کم توقعی نسبت به جیره مصرفی و مقاومت در مقابل بیماری‌ها
• آسان بودن نگهداری آن در شرایط روستایی و باروری بالا

گاو نژاد سرابی

مزایای انتقال جنین‌های آزمایشگاهی

تولید آزمایشگاهی جنین با استفاده از روش ovum pick up در جهان روز به روز در حال افزایش است (تولید ماهانه 60000 جنین توسط شرکت برزیلی IVB). مهمترین مزایای استفاده از جنین‌های مذکور به شرح ذیل است:

• دستیابی به گله اصلاح شده با خلوص %100 در همان نسل اول
• تولید حدود 15 تا 20 گوساله در سال، از هر یک از گاوها / تلیسه‌های برتر گله
• کاهش %30-20 هزینه‌های تولید با تکثیر حیوانات ممتاز گله
• تهیه مولد از نژادهای دارای شاخص‌های اقتصادی مطلوب به هزینه اندک

خدمات ارائه شده در این شرکت دانش‌بنیان

مشارکت در تولید گوساله ممتاز

در این مدل همکاری، این شرکت دانش‌بنیان اقدام به انتقال جنین از نژادهای ممتاز مورد توافق طرفین به گاوهای گیرنده متعلق به دامدار نموده، لیکن پس از تولید گوساله‌ها و رسیدن به سن مطلوب، گوساله‌ها بین طرفین با درصد مورد توافق تقسیم می‌شود.

تعیین جنسیت جنین

در این مرکز از سه روش رایج استفاده از "PCR"، "FISH" و "اسپرم تعیین جنسیت‌شده" جهت تولید جنین با جنسیت دلخواه استفاده می‌شود. در دو روش اول، باید بدین منظور، نمونه‌گیری از جنین در مراحل اولیه قبل از انتقال جنین صورت پذیرد.

انتقال جنین

در حال حاضر در این مرکز امکان ارائه خدمات انتقال جنین‌های تولیدشده در شرایط آزمایشگاه (OPU/IVP) به گاوهای گیرنده در سراسر کشور وجود دارد. میزان آبستنی پس از انتقال جنین‌های غیرمنجمد %60-40 و در جنین‌های منجمد %50-30 است.

استفاده از جنین چه مشکلی را حل می‌کند؟

کوتاه‌مدت

با توجه به قیمت حدود 3-2 برابری تلیسه‌های با خصوصیات برتر ژنتیکی (بخصوص در نژادهای جرزی و سیمنتال)، استفاده از جنین گاوهای برتر، در دسترس‌ترین و ارزان‌ترین راه جهت دستیابی به گله خالص این نژادها است.

میان‌مدت

با افزایش تعداد دام‌های ممتاز نسبت به دام‌های قبلی موجود درآمد به هزینه گله تغییرات مثبت چشمگیری خواهد داشت:

• کاهش تدریجی هزینه‌های تولید (شامل هزینه‌های نگهداری، بیماری و...) در گله تا 25 درصد
• بالاتر بودن حدود 3 برابری طول عمر اقتصادی نژادهای غیرهلشتاین نسبت به نژاد هلشتاین
• کمتر بودن حساسیت‌های این نژادها (تغییر جیره، بیماری‌ها، باروری‌ها و...) نسبت به نژاد هلشتاین

بلند مدت

• صرفه‌جویی در مصرف نهاده‌های دامی و میزان واردات آنها با توجه به راندمان بالاتر نژادهای ممتاز
• امکان خودکفایی در زمینه تولید کره و گوشت با توجه به تکثیر نژادهای مرتبط با تولید این دو محصول
• جلوگیری از خروج ارز جهت واردات گوساله‌های مذکور

دلایل گیرایی مطلوب جنین‌های این مجموعه

• استفاده از دستورالعمل غذایی مناسب در گاوداری مشتریان
• ارائه دستورالعمل کاهش استرس در گاوهای گیرنده
• تولید جنین‌های باکیفیت با استفاده از به‌روزترین روش‌های تولید آزمایشگاهی جنین
• استفاده از روش‌های روز انجماد
• استفاده از افراد با تجربه جهت انتقال جنین

فرایند تولید جنین ممتاز در این مرکز نیز به شرح ذیل است:

• استحصال سونوگرافیک تخمک (opu: ovum pick up) از گاوهای ممتاز و انتقال تخمک‌ها به آزمایشگاه جهت انجام فرایند بلوغ آزمایشگاه (IVM)
• افزودن اسپرم‌های تعیین جنسیت‌شده به قطرات حاوی تخمک‌های بالغ و ماندن اسپرم‌ها در مجاورت تخمک‌ها جهت لقاح آزمایشگاهی (IVF)
• کشت جنین‌های حاصله به مدت 8-7 روز در شرایط آزمایشگاهی (IVC)
• انجماد جنین‌های حاصله در مرحله بلاستوسیست