درخواست دوست داران میراث فرهنگی ابرکوه از ضرغامی

فعالان میراث فرهنگی در نامه ای به وزیر میراث فرهنگی درخواست کردند تا دستور تهیه طرح ساماندهی کوشک عزت آباد ابرکوه و اجرای نقشه محدوده عرصه و ضوابط این اثر صادر شود.

به گزارش خبرنگار مهر، دوست داران میراث فرهنگی و فعالان گردشگری شهرستان ابرکوه با توجه به اتفاقات اخیر در عرصه کوشک تاریخی عزت آباد نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی نوشتند. در این نامه آمده: ابرکوهِ یزد با بیش از پانصد اثر تاریخی، طبیعی و میراث فرهنگی ناملموس که مشهورترین آنها سرو کهنسال چهار هزار و پانصد ساله، بادگیر خانه آقازاده، مناره‌های مسجد نظامیه، مسجد جامع، مقبره زیبای عزیزالدین نسفی، گنبد عالی و ده‌ها قلعه، کوشک، خندق، دستکند، خانه‌های سنتی و به ویژه بافت تاریخی آنکه همگی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده اند.

متأسفانه طی سال‌های اخیر این بافت ارزشمند و برخی از آثار این شهرستان توسط عده‌ای قلیل با انگیزه‌های شخصی، منفعت طلبانه به صورت آشکار و پنهان مورد تعرض، دخل و تصرف قرار گرفته است. از جمله آثار تاریخی در این شهرستان که عرصه و حریم آن مورد تعرض و دخل و تصرف کاملاً غیرقانونی واقع شده است بنای زیبا و تاریخی «کوشک عزت آباد» ابرکوه است.

کوشک عزت آباد ابرکوهِ یزد در تاریخ 28 شهریور 1386 به شماره 22759 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. عرصه این بنای مهم طی شش سال اخیر در مقاطع مختلف و به بهانه احداث خیابان و بلوار و به دستور برخی از مسؤولین وقت و بعضی از مسئولین فعلی شهرستان و استان مورد تعرض واقع شد.

حتی بخشی از حصار آن توسط معدود عوامل خودسر تخریب شد اما با اعتراض و پیگیری‌های مستمر و دلسوزانه علاقه مندان و دوستداران میراث فرهنگی از جای جای ایران، عملیات تکمیلی غیر قانونی احداث بلوار، آن هم وسط عرصه اثر ثبتِ ملی شده متوقف شد که پس از پیگیری‌های متوالی و طولانی این عزیزان، طی نامه‌های جداگانه از سوی معاونت میراث فرهنگی کشور سه موضوع به مدیر کل وقت دفتر ریاست و همچنین به مدیران استان و شهرستان (نماینده محترم مردم ابرکوه در مجلس شورای اسلامی، استانداری یزد، اداره کل میراث استان یزد، اداره میراث شهرستان و شهرداری ابرکوه) مبنی بر اجرای موارد ذیل ارسال شد:

الف: تغییر مسیر خیابان احداث شده به خارج از عرصه کوشک با ارائه طرح و تصویب نهایی توسط وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی.

ب: تهیه طرح مرمت و احیا و ساماندهی کوشک عزت آباد و بازسازی دیوار حصار و باروی تخریب شده و اعاده به وضعیت اولیه در راستای احیای اثر تاریخی

ج: اخذ تعهد از اداره آب و فاضلاب مبنی بر عدم انجام هر گونه عملیات اجرایی بعدی در خصوص ادامه کانال کشی و اریه طرح جایگزین شبکه فاضلاب در خارج از عرصه اثر فرهنگی و تاریخی.

(نامه به مدیرکل وقت حوزه ریاست وزارتخانه میراث فرهنگی در ارتباط با درخواست نماینده محترم مردم در مجلس با شماره 25235/983500 مورخ 22 تیرماه 1398

هرچند در پی توقف عملیات، افراد ذینفع و عاملین اصلی تخریب تمام تلاششان را کردند تا طرح مد نظرشان که کاملاً بر خلاف قواعد و قوانین حفظ و احیای میراث فرهنگی است ادامه پیدا کند اما خوشبختانه با حضور و بازدید به موقع وزیر محترم پیشین وزارتخانه دستور تهیه نقشه محدوده عرصه، حریم و ضوابط حفاظتی و معماری کوشک زیبای عزت آباد صادر شد و پس از ماه‌ها بررسی توسط کارشناسان، صاحب نظران و متخصصین، نقشه مربوطه تهیه و در کمیته تعیین عرصه و حریم مطرح شد و به تصویب رسید و طی نامه‌ای با شماره 30619/992100 مورخ 02/12/1399 از سوی وزیر محترم پیشین به استانداری یزد ابلاغ شد.

دو ماه بعد از ابلاغیه به دلیل اینکه هیچ اقدام عملی از سوی شهرداری ابرکوه، اداره میراث شهرستان و اداره کل میراث فرهنگی استان یزد انجام نمی‌شود، مدیرکل دفتر ثبت آثار نامه‌ای مبنی بر پیگیری، پیرو ابلاغ محدوده عرصه و ضوابط حفاظتی کوشک عزت آباد به مدیرکل میراث استان یزد ارسال و صراحتاً به بند دهم ضوابط ابلاغی عرصه اشاره می‌کند که «خیابان ایجاد شده که از عرصه تاریخی عبور می‌کند باید به صورت کامل جمع آوری شده و حصار کوشک عین به عین بازسازی شود»

یک ماه و نیم بعد از نامه پیگیری مدیرکل دفتر ثبت آثار به استان، متأسفانه باز هم هیچ اقدام عملی صورت نمی‌گیرد لذا جمعی از دوستداران میراث فرهنگی مجدداً درخواست خود را طی نامه‌ای به شماره 5740/14001 مورخ 17/03/1400 به مدیرکل بافت‌ها و بناها ارسال کرده و خواهان پیگیری اجرای مفاد نقشه محدوده عرصه و حریم و ضوابط حفاظتی کوشک شدند و پس از پیگیری‌های متعدد از اداره کل مذکور توأم با پیگیری کارشناسان محترم اداره کل بافت‌ها و بناها از میراث فرهنگی استان یزد، پاسخی که در نهایت به مطالبه به حق دوستداران میراث فرهنگی داده می‌شود این است که «با توجه به اینکه اثر دارای مالک خصوص است در صورت تمایل مالک به مشارکت در مرمت دیوار باغ کوشک، وزارتخانه کمک کند».

این در حالی است که طبق بند پنجم قانون حفظ آثار ملی: «اشخاصی که مالک یا متصرف مالی باشند که در فهرست آثار ملی ثبت شده باشد می‌توانند حق مالکیت یا تصرف خود را حفظ کنند ولیکن نباید دولت را از اقداماتی که برای حفاظت آثار ملی لازم می‌داند ممانعت نمایند در صورتی که عملیات دولت برای حفاظت مستلزم مخارجی شود دولت از مالک عوض نخواهد نمود و اقدامات مزبور مالکیت مالک را متزلزل نخواهد کرد»

ما دوستداران و حامیان میراث فرهنگی و شهر تاریخی ابرکوه، همراه و همدل با مردم با صفا، میراث دوست و سخت کوش این شهر کویری محروم از امکانات مدرن شهری اما مزین به آثار تاریخی، فرهنگی و دارای ظرفیت گردشگری بسیار زیاد، ضمن دعوت از جنابعالی برای تشریف فرمایی به این دیار باستانی، تقاضا داریم علی رغم اهمال، کم کاری و کوتاهی عامدانه و گاهاً غیرعامدانه، تعداد انگشت شماری از مسؤولین وقت و احیاناً برخی از مسئولین فعلی، کوشک زیبا و تاریخی عزت آباد ابرکوه را شخصاً نجات دهید و دستور تهیه طرح ساماندهی کوشک و اجرای نقشه محدوده عرصه و ضوابط اثر مذکور که پس از انتظاری چند ساله آماده شد و بیش از دو سال از تصویب و یک سال و نیم از ابلاغ آن می‌گذرد را صادر کنید.