دلارزدایی از افسانه تا واقعیت / کشورهای اروپایی هم به دنبال حذف دلار هستند
یک استاد دانشگاه با بیان این که دلارزدایی در اقتصاد جهان به یک واقعیت تبدیل شده است گفت: تنها کشورهایی که مشمول تحریم‌های آمریکا شده‌اند، به‌دنبال دلارزدایی نبوده حتی برخی کشورهای اروپایی نیز تلاش دارند دلار را از اقتصادشان حذف کنند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ این روزها در مطبوعات و رسانه‌های دنیا، کلمه دلارزدایی به‌وفور دیده‌می‌شود. دلارزدایی، تلاش‌های عامدانه برای کاهش و یا حذف دلار آمریکا از اقتصاد یک کشور، منطقه و یا جهان است. در این رابطه ادعاهایی مطرح شده اما هیچگاه به صورت علمی و شفاف تبیین نشده است در این رابطه با مصطفی شریفی استاد دانشگاه همدان گفت وگو کردیم؛
** پایان سیطره دلار نیازمند همکاری تعدادی از کشورهای مهم و تأثیرگذار جهان
وی با ابراز اینکه دلارزدایی در شرایطی که پایه بسیاری از اقتصادهای منطقه‌ای بر اساس اتکا به ارز واسط دلار شکل گرفته و پی‌ریزی شده‌است، کاری بی‌نهایت پیچیده و سخت است گفت: این امر نیازمند همکاری تعدادی از کشورهای مهم و تأثیرگذار جهان برای ضربه زدن به اقتصاد ایالات متحده است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه دلار ایالات متحده نقش بسیار مهمی در تجارت بین‌الملل، امور مالی کشورها و سیستم‌های مالی و بازارهای جهانی داشته گفت: دولت ایالات متحده همواره تلاش کرده است تا از ارز ملی خود به‌عنوان اهرم و ابزاری مهم در جنگ اقتصادی علیه کشورها استفاده کند.
وی افزود: با توجه به همین مسئله و تعدادی دیدگاه دیگر که معتقدند دلار باید به‌عنوان ارز واسط در اقتصاد جهانی کنار گذاشته شود، در سال‌های اخیر تلاش‌ها برای دلارزدایی در عرصه جهانی افزایش یافته است.
شریفی با انتقاد از نوع پرداخت رسانه‌ای به مسئله دلارزدایی افزود: نوع برخورد رسانه‌ها با این مفهوم بسیار ابتدایی و در برخی موارد حتی از سوی کارشناسان اقتصادی نیز ناشی از هیجانات سیاسی است و پشتوانه کارشناسی قوی ای ندارد.
این کارشناس اقتصادی افزود: با توجه به اینکه پیش از این نیز مفاهیم دیگری از این دست مانند «افول آمریکا» و یا «نظم جدید جهانی» با برخی از اظهارات کارشناسی ضعیف، به‌خوبی نمایان نشده و بعضاً تبیین آنها با اشتباهاتی نیز همراه بوده است، بهتر است در موضوع دلارزدایی به محورهایی پرداخته شود که از نظر کارشناسی قطعیت بیشتری در خصوص آن وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه اولین مسأله در تبیین مسئله دلارزدایی در جهان توجه به تاریخچه و سابقه این موضوع است گفت: بررسی این مسئله بدون پرداختن به تاریخ و چگونگی تبدیل شدن دلار به‌عنوان ارز واسط در معاملات و تجارت بین المللی میسر نیست. بنابراین پرداختن به تاریخچه چگونگی تبدیل دلار به ارز مرجع بین المللی و حالا افول آن در جایگاه معاملات بین المللی مسئله‌ای مهم است.
شریفی افزود: پرداخت دقیق و علمی به تعریف دلارزدایی نیز حائز اهمیت است. زیرا در بسیاری از رسانه‌ها تعریف درستی از این روند وجود ندارد و گمان می‌شود که مسئله دلارزدایی، نه یک‌روند، بلکه یک اتفاق است که در عرض چند روز و یا چند ماه قابل رخ دادن است.
این کارشناس اقتصادی مسأله دیگر قابل اهمیت را پرداختن به مسئله چگونگی تبدیل شدن دلار به یک سلاح در دست ایالات متحده برای تحت فشار گذاشتن آنها نیز عنوان کرد و افزود: دلارزدایی برای چندین سال است که توسط کشورهای بزرگ و قدرتمندی مانند چین، برزیل، هندوستان، تعداد زیادی از کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا و روسیه در حال انجام شدن است.
وی با ضروری دانستن بررسی استراتژی‌ها و راهکارهای این کشورها در خصوص دلارزدایی افزود: پرداختن به تجربیات گذشته چالش‌هایی که بر سر دلارزدایی برای جامعه جهانی و کشورهای مختلف وجود دارد و اقداماتی که آمریکا در مقابل این حرکات انجام می‌دهد را روشن می کند.
شریفی افزود: بررسی ضرر و زیانی که ایالات متحده به‌احتمال‌زیاد از این روند می‌بیند و چالش‌هایی که با آن مواجه خواهد شد و نیز نقش و تأثیر دلار زدایی بر روند تغییر نظم جهانی و افول آمریکا می تواند از جمله جذابیت‌های این مسأله باشد که قابل بررسی است.
این کارشناس اقتصادی با تصریح بر اینکه تنها کشورهایی که مشمول تحریم‌های ایالات متحده شده‌اند، به‌دنبال دلارزدایی نبوده و با ارائه شدن رمز ارزها و ارزهای دیجیتال، حتی برخی کشورهای اروپایی نیز تلاش دارند به‌سمت استفاده از آنها رفته و دلار را از سیستم اقتصادی‌شان حذف کنند گفت: نقش فناوری و به‌خصوص مسئله ارزهای دیجیتال و مبادلات اقتصادی مبتنی بر ارزهای غیر دلار در افزایش سرعت دلارزدایی در جهان بسیار قابل اهیمت است.
وی افزود: حتی اگر مسأله تحریم نیز برای کشور در میان نبود کشورمان بایستی برای عقب نماندن از رویکرد جدید تجارت جهانی مبتنی بر ارزهای دیجیتال ورود جدی انجام می داد.