دورکاری در قرنطینه؛ آزمون جهانی برای راهکاری پایدار
تهران - ایرنا - همزمان با شیوع جهانی ویروس کرونا و توصیه سازمان‌های جهانی و کشوری برای کاهش تماس های اجتماعی، دورکاری که تاکنون گزینه‌ای مهجور در روابط کارمند و کارفرما بود، اکنون تبدیل به راهکاری ناگزیر شده که در آزمونی جهانی محک خواهد خورد.
دورکاری، یا به عبارت بهتر "کار از خانه"، گرچه از هفتمین دهه قرن بیستم مطرح شد ولی به کارگیری جهانی و فراگیر آن با تاخت و تاز ویروس کرونا همزمان شده است. اکنون دورکاری و چه بسا ساعتها نشستن پشت میز رایانه راهکاری است که گرچه برای رعایت شرایط قرنطینه گریزی از آن نیست ولی در دل بحران کرونا تبدیل به راهکاری راهگشا و موجب آسودگی خاطر شده است.
شرکت پژوهشی آمریکایی آی دی سی 14 سال پیش پیش بینی کرده بود که دورکاری در آینده رونق گیرد. نظرسنجی هشت سال پیش خبرگزاری رویترز نشان می داد که 20 درصد کارمندان به طور معمول دورکاری کرده و دورکاری 10 درصد کارکنان، روزمره است. بدیهی است که در شرایط کنونی این آمار بسیار بیشتر بوده و بحران کنونی، نقطه عطفی در دورکاری باشد.
مزایای دورکاری
به طور کلی مزایای دورکاری را می توان در 3 دسته اقتصادی، فردی و محیط زیستی دسته بندی کرد.
عموما کارمندان کار در خانه را ترجیح می دهند. نتایج یک نظرسنجی جدید از کارمندان آمریکایی نشان می دهد که 51 درصد آنان دورکاری را ترجیح می دهند. از سوی دیگر، کارمندانی که به نحوی از معلولیت رنج می برند، بازنشستگان، سالمندان و ساکنین مناطق دورافتاده نیز از این امکان استقبال کرده و در نتیجه نرخ بیکاری کاهش می یابد.
کارفرمایان نیز با کاهش کارمندان حاضر در محل کار از کاهش هزینه های مرتبط مانند تلفن و برق بهره مند خواهند شد و دیگر هر کارمند هزینه های خود را متقبل می شود. کاهش فضای کاری نیز از دیگر مزایای دورکاری برای کارفرما به شمار می رود. به عنوان مثال شرکتی که با 100 کارمند مجبور به تهیه فضایی به مساحت 10,000 متر مربع بود، اکنون و در صورت دورکاری نیمی از کارمندانش می تواند هزینه بسیار کمتری به فضای کار اختصاص دهد.
دورکاری کارفرمایان را قادر می سازد تا منابع انسانی خود را بی واهمه از هزینه های آن گسترش داده و جلوی شیوع بیماری ها در محل کار را بگیرند یعنی همان هدفی که هم اکنون در مبارزه با کرونا پیگیری می شود. موسسه آمریکایی "شبکه پژوهش دورکاری" در سال 2012 تخمین زده بود که دورکاری هر کارمند برای کارفرمای آن 20 هزار دلار صرفه جویی در پی دارد.
لیستر کیت پژوهشگر آمریکایی در سال 2009 برآورد کرده بود که اگر 40 درصد نیروی کار این کشور دورکاری کنند، در واردات 280 میلیون بشکه نفت صرفه جویی می شود. در سال 2014 نیز اعلام شد که دورکاری می تواند موجب کاهش سالانه 3 میلیارد پوند هزینه های کارفرمایان و کارمندان انگلیسی شود.
کار در خانه ترافیک را نه تنها کاهش داده بلکه موجب احیاء زمانی می شود که کارمندان برای عزیمت به محل کار خود تلف می کنند. کاهش تصادف های رانندگی و فشار بر زیرساختهای حمل و نقل گرچه از نتایج دورکاری اجباری ناشی از شیوع کرونا به حساب می آیند ولی در غیاب این ویروس نیز چنین مزیتی را عاید جامعه می کنند. در واقع دورکاری با کاهش ارتباطات فردی غیرضروری موجب کاهش احتمال شیوع بیماری ها و هزینه های مترتب بر آنها می شود.
کاهش مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانه ای و آسیب کمتر بر محیط زیست را نیز می توان در زمره فوائد دورکاری به شمار آورد.
معایب و کاستی ها
با این حال دورکاری در کنار مزایای فراوان خود معایب و کاستی هایی نیز دارد.
برخی از کارمندان برای افزایش انگیزه و بهره وری نیاز به حضور مدیر و فعالیت در محل کار دارند. از سوی دیگر اگر دورکاری مانع از کار گروهی شده و کارمندان در به کارگیری مهارت های مختلف خود محدود شوند، رغبت آنان به کارشان کاهش می یابد. گرچه گفته می شود که برخی از کارکنان در محل کار حواسشان پرت مسائل دیگر شده و از توجه به وظائف محوله باز می مانند، ولی حواس پرتی های دورکاری به مراتب بیشتر بوده و سر و کله زدن با خانواده و یا همسایگان بخش عمده آن را تشکیل می دهند.
فقدان امکانات دیجیتال و ارتباطی نیز می تواند سدی بر دورکاری بوده و کارمندان بدون رایانه و تلفن نتوانند وظائف خود را انجام دهند.
بر اساس مقاله سال 2008 نشریه "روانشناسی کاربردی"، دورکاری می تواند به روابط کاری میان کارمندان آسیب زند به خصوص اگر برخی از کارمندان دورکاری نکنند. کارمندان حاضر در اداره ممکن است به دیگر همکاران خود حسادت ورزیده و موقعیت کاری خود را غیر منصفانه بدانند.
کارفرمایان نیز دغدغه های خاص خود را دارند و تحقیقات نشان داده که یک سوم مدیران مایلند تا زیردستانشان در دیدشان باشند تا به اصطلاح خیالشان راحت باشد. بر اساس نتیجه یک پژوهش از میان 1 هزار و 300 مدیر از 71 کشور، پاسخگویان معتقدند دورکاران احتمال ترفیع کمتری دارند.
به هر حال شیوع بیماری کووید 19 قرنطینه ای را بر جوامع تحمیل کرده که از درون آن می توان دورکاری را در مقیاسی بسیار وسیع محک زد و از آموخته های این دوره برای ترسیم راهکاری بهینه بهره برد.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*
