رفتار متفاوت بورس
درحالی‌که بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند رشد بورس از هفته دوم مهرماه موقتی خواهد بود، اما این اتفاق رخ نداد. اکنون شاخص کل فراتر از کانال 3میلیون واحد قرار دارد و روند اخیر بازار سهام سناریویی متفاوت از تحولات تالار شیشه‌ای را ارائه می‌دهد.
افزایش قیمت‌ها و رشد نماگرهای سهامی همچنان ادامه‌دار است. بررسی عملکرد بازار سهام نشان می‌دهد با عبور شاخص کل از مرز روانی و مهم 3میلیون واحد، تمام ریزش شاخص اصلی بازار بعد از دوران پسا‌جنگ جبران شده است. آخرین بار و در هجدهم خرداد ماه امسال، شاخص کل بورس در ارقام بیش از 3میلیون واحد قرار داشت و در معاملات روز یکشنبه طلسم 75 روزه شاخص برای لمس دوباره کانال 3میلیونی شکست. نماگر اصلی بازار سهام مجددا توانست مرز روانی 3میلیون واحدی را فتح کند. با ورود پرقدرت شاخص کل به کانال 3میلیون واحدی، امیدها در بازار سهام برای رسیدن دوباره شاخص کل بورس به قله تاریخی تجربه‌شده در 28 اردیبهشت امسال (محدوده 3میلیون و 252 هزار واحد) احیا شده است. با رسیدن شاخص کل به سطح 3میلیون و 42 هزار واحد، بازدهی بورس از کف 2میلیون و 395 هزار واحدی تجربه‌شده در 8 شهریور به 27 درصد رسید.
معاملات از لنز آمار
در معاملات دیروز بورس تهران، شاخص کل با رشد 0.8 درصدی همراه شد و به سطح 3میلیون و 42 هزار واحد رسید. نماگر هم‌وزن نیز 1.17 درصد افزایش ارتفاع را تجربه کرد و به محدوده 870 هزار واحدی رسید. شاخص کل فرابورس هم 0.92 درصد صعود را تجربه کرد. در معاملات روز دوشنبه، 104میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار شد. ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز برای هفتمین روز متوالی به سطوح بیش از 10 هزار میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات خرد برای اولین‌بار از 11تیر امسال از مرز 17 همت عبور کرد. انتظار می‌رود طی روزهای آینده با ورود صنایع جامانده به صحنه نمایش بازار، روند افزایشی نماگرها ادامه داشته باشد. هرچند برخی اظهارات حاکی از آن است که اصلاح موقت نیز سناریویی است که می‌تواند محتمل باشد.
سبقت کوچک‌ترها
روز دوشنبه، بورس تهران شاهد انتقال جریان تقاضا به سمت نمادهایی بود که ارزش بازار کمتری داشتند. با عقب‌نشینی شاخص اصلی از رشد بیش از یک درصدی خود در معاملات دیروز، نمادهای کوچک جان گرفتند. بررسی برخی از متغیرهای تابلوخوانی، دریچه امید را برای ادامه روند افزایشی باز گذاشته است. ارزش معاملات خرد طی دادوستدهای سومین روز هفته، با افزایش چشم‌گیر نسبت به روزهای قبل به 17.7همت رسید تا دوباره رکورد این تب‌سنج آماری بازار از 11 تیرماه امسال شکسته شود. همچنین با وجود نوسان جریان نقدینگی حقیقی‌ها در بازار، بازگشایی نماد وساپا در مثبت 33درصد تابلو، سبب شد تا پول‌های جدیدی به گردونه بازار سهام وارد شود.
در نهایت بورس تهران با میزبانی تنها 113میلیارد تومان به دوشنبه پرنوسان خود پایان داد. تغییر پارادایم بازار به سمت نمادهای متوسط و کوچک موجب شد تا صنایعی نظیر دارویی‌ها، بیمه و نیروگاهی مد نظر حقیقی‌ها قرار گیرند. با این حال، استقبال از صندوق‌های اهرمی، این ETFهای پرحاشیه بازار را صدرنشین ورود پول حقیقی کرد. بانکی‌ها و خودرویی‌ها نیز به عنوان لیدرهای سنتی بازار نقش پررنگی را در مثبت نگه‌داشتن جو کلی بازار ایفا کردند. دلار در بازار آزاد که در معاملات یکشنبه شب در سطح 111 هزار و 900 تومان کار خود را به اتمام رسانده بود؛ در معاملات دوشنبه در سطح 112 هزار و 600 تومان کار خود را آغاز کرد و در ادامه شاخص ارزی این کانال را از دست داد و به نیمه نخست کانال 111هزار تومان عقب‌نشینی کرد. در بازار فیزیکی طلا و سکه نیز قیمت هر گرم طلای 18 عیار به کانال 10میلیون و 900 هزار تومان رسید و سکه امامی هم در کانال 113میلیون تومان مورد معامله قرار گرفت.
صعود ادامه دارد؟
بورس تهران از ابتدای هفته با قدرتی قابل‌توجه ظاهر شده است. گردش روان نقدینگی و کاهش عرضه‌ها در روزهای اخیر از مهم‌ترین نکات معاملات بازار سرمایه محسوب می‌شود که نشان‌دهنده قدرت تقاضا در سطوح فعلی شاخص است. بازار سهام طی هفته‌های اخیر با ورود پول جدید روبه‌رو بوده که از محدوده کف 2.3میلیون واحدی شاخص کل آغاز شد و توانست رشد قابل‌توجهی را رقم بزند. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که این جریان پول در مرحله نخست بیشتر متوجه سهم‌های بزرگ و شاخص‌ساز بوده است؛ به‌گونه‌ای که فاصله رشد شاخص کل با شاخص هم‌وزن به حدود دو برابر رسیده است.
درحالی‌که شاخص کل از ابتدای حرکت اخیر حدود 26 درصد رشد داشته، شاخص هم‌وزن تنها 13 درصد افزایش را ثبت کرده است. با این حال، در معاملات دیروز نشانه‌هایی روشن از چرخش پول به سمت سهام کوچک‌تر و جا مانده مشاهده شد؛ موضوعی که می‌تواند تعادل بیشتری را در کلیت بازار رقم بزند. در همین رابطه امیرحسین جنانی، کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: در هفته‌ای که گذشت، بازار سهام شاهد تقابل معناداری میان عرضه و تقاضا بود. هرچند جریان اصلی نقدینگی تمایلی به هیجانی شدن و عبور از مقاومت‌های فنی نداشت، اما در عین حال حاضر به رها کردن بازار نیز نبود. عدم صدور سیگنال فروش‌های قطعی در کنار حضور فعال خریداران بزرگ، مانع از شکل‌گیری موج اصلاحی شد و کنترل کلی بازار همچنان در اختیار پول‌های قدرتمند باقی ماند. در عمق معاملات، ردپای حمایت‌های هدفمند و نامرئی کاملا مشهود است؛ به نظر می‌رسد دست‌های قدرتمندی در پسِ پرده همچنان مشغول حمایت از نمادهای شاخص‌ساز و صنایع حساس هستند. این حمایت‌ها، هرچند مانع افت قابل‌توجه شاخص شده‌اند، اما موجب شکل‌گیری نوسانات کم‌عمق و فرسایشی در بدنه بازار نیز شده‌اند. به گفته این کارشناس، قدرت خرید حقیقی‌ها و نقدینگی موثر بازار بیش از آنکه در سطح عمومی سهام توزیع شده باشد، به شکل معناداری بر صندوق‌های اهرمی و گروه پالایشی متمرکز است. این تمرکز می‌تواند نشانه‌ای از رشد کم‌کیفیت و ناپایدار تقاضا باشد؛ چراکه ورود پول هوشمند و سرمایه پایدار به سایر صنایع هنوز مشهود نیست.
در حال حاضر، تردید خریداران ناشی از عدم اطمینان به منبع اصلی این نقدینگی است؛ اینکه آیا شاهد ورود سرمایه خرد و حقیقیِ پایدار هستیم یا تزریق هدفمند منابع برای حفظ شاخص و ایجاد جو روانی مثبت. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه تا زمانی که جریان فعال نقدینگی در محدوده 6.5 همت باقی بماند و حمایت‌های پنهان بازارساز تداوم داشته باشد، روند مثبت با وجود نوسانات کوتاه‌مدت، ادامه‌دار خواهد بود، اظهار کرد: پایداری روند صعودی منوط به گسترش این جریان نقدینگی از سهام شاخص‌ساز به سایر گروه‌ها و سهام کوچک‌تر است. به نظر می‌رسد با اصلاح حجم مبنا در سهام کوچک، به‌تدریج مسیر حرکت پول به سمت سهام کوچک و جامانده تغییر کند؛ موضوعی که می‌تواند بخشی از جاماندگی این گروه از شاخص‌سازها را جبران کند. در صورت تحقق این جابه‌جایی پول، بازار وارد مرحله‌ای از تعادل و رشد هم‌زمان سهام کوچک و بزرگ خواهد شد؛ اما در غیر این صورت، رشد فعلی صرفا یک نوسان مقطعی در سهام بزرگ‌تر تلقی می‌شود و از پایداری لازم برخوردار نخواهد بود.
امیرحسین جنانی در پایان گفت: در اغلب بازارهای جهانی نیز الگوی مشابهی مشاهده می‌شود. در آغاز دوره‌های صعودی، سهام کوچک‌تر به دلیل پتانسیل رشد بالاتر و عمق کمتر، زودتر وارد فاز رشد می‌شوند و پس از تثبیت اعتماد عمومی، سهام بزرگ‌تر و شاخص‌ساز وارد روند صعودی می‌شوند. بر همین اساس، پایداری رشد بازار سرمایه ایران نیز زمانی تایید می‌شود که روند صعودی به صورت هماهنگ در کلیت بازار و با مشارکت هم‌زمان سهام کوچک، متوسط و بزرگ شکل گیرد؛ در غیر این صورت، رشد فعلی احتمالا بیشتر ماهیت نمایشی و حمایتی دارد تا بنیادی و پایدار.//