رهاشدن ده‌ها هکتار اراضی صیفی‌جات در پایاب سد سبلان
پای درددل کشاورزان که می‌نشینید متوجه می‌شوید اجرا نشدن الگوی کشت چه آسیبی به امنیت غذایی کشور وارد می‌کند، وقتی که کشاورزان منطقه‌ای نظیر پایین دست سد سبلان، محصولات صیفی خود را به دلیل هزینه سنگین برداشت و قیمتِ کم خرید، حتی برداشت هم نمی‌کنند تا به تدریج در سرمای اردبیل بپوسد و باز به خاک تبدیل شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، دولت طرح «الگوی کشت» را از سال زراعی جدید مهر امسال آغاز کرده است اما وزارت جهاد کشاورزی پیش شرط‌هایی را همان ابتدای کار اعلام کرد که همکاری دیگر وزارتخانه‌ها و تامین اعتبار از ضروریت آن است؛ طرح «اعمال عوارض صادراتی برای محصولات آب بر» هم که از سوی وزارت جهاد کشاورزی سال گذشته اجرا شد مخالفانی داشت که نهایتا با رای دیوان عدالت اداری ممنوعیت صادرات این محصولات لغو شد و دیوان آن را مغایر با قانون دانست، اما گرفتن عوارض از صادرات محصولات آب بر همچنان برقرار است.
اجرای این دو طرح می تواند مشکلات اضافه کاشت محصولات آب بر، رها شدن محصولات صیفی، تنظیم بازار این محصولات را برطرف کند.
در این باره یکی از نمونه های مناسب قابل بررسی، اراضی کشاوری استان اردبیل است، رها کردن محصولات صیفی در استان اردبیل یک بار دیگر لزوم اجرای هرچه زودتر «طرح الگوی کشت» و اجرای دقیق‌تر «اعمال عوارض صادراتی برای محصولات آب بر» را روشن‌تر می‌کند.
* گرفتاری جدید کشت محصولات آب بر / ده‌ها هکتار محصول رها شدند
مشاهدات خبرنگار فارس که به استان اردبیل و شهرستان مشگین‌شهر سفر کرده بود، حاکی است ده‌ها هکتار زمین هندوانه، خربزه، گوجه فرنگی، کدو حلوایی و غیره که همگی محصولات آب‌بر هستند، در بخش ارشق منطقه مشگین شهر رها شده است دلیل آنها نبود بازار مناسب است یعنی قیمت های پایین موجب شده است برداشت این محصولات برای کشاورز صرفه اقتصادی نداشته باشد.
مشاهدات خبرنگار فارس از این منطقه حاکی است تا چشم کار می‌کند هندوانه و خربزه در زمین‌های صاف روی زمین مانده است و سرمای این فصل اردبیل هم بر تن آنها خورده که دیگر قابل استفاده نیستند. کشاورزان منطقه کدوهای حلوایی که مقاوم‌تر هستند را به امید اینکه قیمت بهتر شود برداشت و در کنار زمین تل انبار کرده‌اند و روی آن را با نایلون پوشانده‌اند تا از سرما در امان باشد، در بسیاری از مناطق این بخش، کپه‌هایی از کدو تلنبار شده است که روی دست کشاورز مانده و مشتری ندارد کشاورز هم با ناامیدی چشم انتظار نشسته است.
نکته جالب اینکه این اراضی از پارسال به مدد سد سبلان که بالادست رودخانه قره سو احداث شده است، امکان کشت یافته‌اند، میلیاردها تومان هزینه سد شده و آب با ده‌ها کیلومتر لوله‌های بزرگ به این منطقه هدایت شده است تا با کشت این زمین‌ها به درآمد منطقه و امنیت غذایی کشور کمک شود اما نهایتا همه سرمایه ها اینگونه هدر می رود.
* برخی محصولات کشاورزی را به نصف قیمت تمام‌شده هم نمی‌خرند
جمشید اصغری، یکی از کشاورزان مشگین‌شهری که در اطراف زمین زراعی خود برِ آفتاب نشسته است، در این‌باره می‌گوید: کدو را کیلویی 2 هزار تومان می‌خرند اما برای منِ کشاورز خیلی بیشتر تمام شده است، اگر بفروشیم در واقع ضرر کرده‌ایم، حالا منتظر هستیم شاید بازار بهتر شود، البته کدو تا دو ماه پس از برداشت در انبار می‌ماند، اما پس از آن خراب می‌شود.
اصغری که علاوه بر کدو سه هکتار هندوانه هم کاشته است، گفت: هندوانه‌ها را اصلا برداشت نکرده‌ام زیرا پول کارگر را باید از جیب می‌دادم و فروش آن درواقع برای من ضرر داشت.
به گفته این کشاورز، بسیاری از کشاورزان در پایین دست سد سبلان در منطقه ارشق، زمین را هکتاری 15 میلیون تومان اجاره کرده‌اند اما خیلی از اینها می‌گفتند پول اجاره را هم در نمی‌آورند.
*کشاورز پول اجاره را هم در نمی آورد
حجت حسنی، یکی دیگر از کشاورزان منطقه، به خبرنگار فارس گفت: 9 هکتار زمین اجاره کردم و همه را کدو حلوایی کاشتم، علاوه بر پول اجاره که برای هر هکتار 10 تا 15 میلیون تومان است، فقط 50 میلیون تومان هزینه کارگر داده‌ام، تا الان هر کیلو کدو حلوایی برایم 5 هزار تومان تمام شده است اما اکنون کیلویی 2 هزار تومان می‌خرند.
خبرنگار فارس برای بررسی بیشتر موضوع به اداره کشاورزی مشگین شهر در 40 کیلومتری منطقه رفت و با مسئولان این اداره صحبت کرد.
* در شهرستان‌ها خبری از الگوی کشت نیست
یکی از کارشناسان مشاور زراعی اداره کشاورزی مشگین‌شهر در پاسخ به سئوال خبرنگار فارس که اکنون چه الگوی کشتی برای این منطقه در نظر گرفته اید؟ گفت: دولت تاکیدش روی محصولات اساسی مانند گندم و دانه‌های روغنی است و ما هم به آنها گفته‌ایم که این محصولات را بکارند.
وی در این باره که چگونه کشاورزان را مجاب می‌کنید که طبق الگویی که شما می‌گویید بکارند؟ و اگر نکاشتند چه کار می کنید، اظهار بی اطلاعی کرد.
صحبت خبرنگار فارس با این کارشناس نشان می‌داد که جزئیات الگوی کشت که مهر امسال توسط وزارت جهاد کشاورزی اعلام شده است، در این منطقه اجرا نمی شود. سؤالاتی نظیر اینکه چه مشوق هایی به کشاورزان برای کشت دارند، اگر کشاورز آن محصول سفارش‌شده را نکارد چه می شود، یا اینکه محصول را به چه قیمتی خواهند خرید، همه بی‌پاسخ ماند.
* نقش مهم سد سبلان در تامین آب اراضی کشاورزی منطقه
به گزارش فارس سد سبلان، بزرگترین سد مشگین شهر است که در شمال شرقی این شهرستان و در شرق روستای ارباب کندی و نزدیکی روستای گبه بیگلو روی رودخانه قره سو قرار گرفته است. این سد نقش بسیار مهمی را در تامین آب اراضی اطراف ایفا می کند.
سد سبلان که در سال 1385 آبگیری شده و بالغ بر 6 هزار میلیارد ریال برای احداث آن هزینه شده است، با گنجایش 105 میلیون متر مکعب، آب مورد نیاز 86 روستا را تأمین کرده و قابلیت آبیاری 15 هزار هکتار از اراضی پایاب را دارا است، ارتفاع سد 85 متر بوده و مجری آن شرکت آب منطقه ای استان است.
سد سبلان در 40 کیلومتری مشگین شهر واقع شده است و دسترسی به آن از جاده اصلی مشگین‌شهر اردبیل و جاده فرعی بین روستاهای ارجق و ارباب کندی میسر است.
* الگوی کشت در پایین دست سدها رعایت نمی‌شود / حفظ امنیت غذایی کشور با رعایت الگوی کشت
هنوز این سوال وجود دارد که چرا سدی که با این همه مشقت و هزینه ساخته شده است، به درستی از آن استفاده نمی‌شود، از سوی دیگر کشاورزان بی‌توجه به الگوی کشت، محصولاتی می‌کارند که دور ریخته می‌شود و اینها همه یعنی هدر دادن سرمایه و آب کشور، از سوی دیگر سوختن سرمایه کشاورز و فرسایش خاک از دیگر مواردی است که اگر توجه نشود، مکن است امنیت غذایی کشور را تهدید کند.
«طرح الگوی کشت» حدود 50 سال روی میز دولتی‌ها خاک خورده بود اما امروز دولت سیزدهم همت به اجرای آن دارد، حتما ضرورت دارد این طرح فرا وزارتخانه‌ای با قدرت از سال جدید زراعی آغاز شود و سایر نهادها هم که در این طرح تعریف شده است، از جمله وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه و غیره هم باید به کمک اجرای دقیق این طرح بیاید.
از سوی دیگر اجرای الگوی کشت موجب می‌شود اعمال عوارض بر محصولات آب‌بر که این روزها موافقان آن بر مخالفانش می‌چربد، دقیق‌تر اجرا شود تا بدین ترتیب روند کشت از صیفی‌جات به سمت محصولات اساسی هدایت شود و اینگونه سرمایه کشور هدر نرود.
