روایتی از مد اسلامی در روسیه / حضور یک بانوی ایرانی در صنعت مد روس‌ها

خبرگزاری فارس 1398/12/07 - 11:08 مشاهده در مرجع

به گزارش خبرنگار فرهنگ عمومی خبرگزاری فارس، طبق اعلام سایت اطلاعات تجاریMarket Line امروزه حجم کلی بازار پوشاک جهانی حدود 1.4 تریلیون دلار و برابر با 2% تولید ناخالص داخلی جهان است. طبق پیش بینی‌ها بازار پوشاک در آینده‌ای نزدیک 4 تا 5 درصد در سال رشد خواهد داشت.

در میان مناطق کلان، منطقه آسیا و اقیانوسیه 37%، آمریکای شمالی 23% و اروپا با 23% در این بازار سهیم هستند، لازم به ذکر است که پیشرو کشورهای آسیایی چین محسوب می‌شود.

صنعت تولید و فروش پارچه، لباس و کفش در تمامی زمان‌ها تحت تأثیر روندهای مختلف قرارگرفته است. امروزه خریداران نسبت به کیفیت و هزینه محصول بسیار حساب شده عمل می‌کنند و با استقبال یا عدم استقبال خود، توانایی حمایت یا تغییر مارک‌ها، فروشگاه‌ها و... را دارند، اما به طور کلی 3 عامل مشخص می‌کند امروزه مصرف کنندگان در این حوزه چه اجناسی را خریداری می‌کنند: (1)

1 رکود درآمد خریدار

2 اشباع بازار با ورود بازیگران جدید

3 نوآوری‌های جدید و تغییر نسل

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی صنایع نساجی روسیه روند کاهش فعالیت‌های خود را آغاز کرد. این دوران مصادف با مشکلات اقتصادی بسیاری بود که از زمان فروپاشی شوروی دو چندان شده و به روسیه تازه شکل گرفته، منتقل شده بود.

دلایل اصلی رکود اقتصادی شامل هجوم گسترده کالاهای وارداتی ارزان به کشور، از بین رفتن کانال‌های تهیه مواد اولیه که در درون کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق حضور داشتند و همچنین نبود طراحان مد جهانی در آن زمان است.

این روند نقش منفی را در وابستگی بیشتر روسیه به کالاهای وارداتی ایجاد کرد. به‌طور مثال بحران اقتصادی 1998 و 2008 بر وضعیت صنعت کشور تاثیر منفی گذاشت. اما توانست خیلی سریع بهبود یابد.

بحران اقتصادی 2014 - 2015 نیز بر وضعیت صنعت پوشاک و لباس تأثیر منفی داشت، در سال 2016 رشد فعال آن آغاز شد که از دلایل آن می‌توان به ارزان‌تر بودن تولید در داخل کشور و اجرای برنامه‌های جایگزین اشاره کرد. با این حال در سال 2017 این روند مجددا شروع به کند شدن کرد، اما در سال 2018 پویایی چند جهته در بخش‌های اصلی صنعت مشاهده شد. (2)

جدول شاخص‌های تولید در بین سال‌های 2015 2018

عوامل موثر در صنعت مد و لباس روسیه

از زمان اتحاد جماهیر شوروری آنچه که به کشور وارد می‌شد، اساس مد را شکل می‌داد. بعد از فروپاشی شوروی هم اوضاع تغییر چندانی نکرد. صنعت طراحی مد و لباس روسیه به خودی خود رضایت بخش نیست، بیشتر تجهیزات قدیمی شده‌اند (بیش از 50%)، ورود تجهیزات جدید هم تنها با واردات امکان‌پذیر است.

با نگاهی عمیق‌تر به این مسأله مشخص می‌شود که مشکل اصلی صنایع سبک روسیه کمبود میزان سرمایه‌گذاری در این بخش است. به گفته تولیدکنندگان، وجوه سرمایه‌گذاری شده، فقط برای حفظ سطح تکنولوژی موجود کافی هستند، تولید تجهیزات صنعتی در روسیه عملا متوقف شده است و لوازم تولید، وارداتی هستند که به طور معمول هزینه بالایی دارند. لازم به ذکر است که با وجود مشکلات مالی ذکر شده، در سال 2017 2018 تعدادی از پروژه‌های فناوری در زمینه صنایع سبک روسیه راه‌اندازی شد.

تصویر زیر حجم سرمایه‌گذاری‌های بخش صنایع سبک روسیه را نشان می‌دهد. (براساس میلیارد روبل)

تضعیف شدید روبل، افزایش تورم و هزینه‌ها، کاهش تقاضای مصرف کننده در سال 2014 - 2015 در بازار پوشاک روسیه تأثیر بسیار منفی داشته است. در سال 2015 خرده‌فروشی نسبت به سال قبل 7% کاهش داشت و به 2.27هزار میلیارد روبل رسید. اما در سال 2016 - 2017 پویایی مثبت از سر گرفته شد، نرخ رشد در این سال‌ها از 3/1 به 6/2 درصد رسید. رتبه‌های 2018 متفاوت است، برخی منابع اعلام کرده اند رکود وجود داشته است و برخی دیگر افزایش 8/1 درصدی را اعلام کرده‌اند.

از دیگر مشکلات این صنعت میزان بالای کالاهای تقلبی است، از جمله کالاهای وارداتی سیاه و کالاهای غیرقانونی ساخته شده در فدراسیون روسیه، همچنین حدود یک سوم از کالاهایی که در روسیه تولید و وارد می‌شوند، به صورت غیرقانونی فروخته می‌شوند.

کالاهایی که در طرح‌های خاکستری و سیاه هستند، از کشورهای مستقل مشترک المنافع و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به روسیه وارد می‌شوند. چنین کالاهایی در بازارها، فروشگاه‌های کوچک، شبکه‌های اجتماعی و مکان‌های تجاری خیابانی به فروش می‌رسند.

جعل کالاها نیز می‌تواند از طریق شرکت‌های تجاری قانونی با قیمت اصلی صورت گیرد. طبق تحقیقات موسسه حقوقی Brand Monitor حدود 86% از روس‌ها از خرید کالاهای تقلبی استقبال می‌کنند و 75% از ایشان حتی برای خرید کادو از این کالاها استفاده می‌کنند.

با وجود در دسترس بودن تولیدات داخلی، اکثر کفش‌ها و لباس‌هایی که به عنوان مد جدید وارد روسیه می‌شوند، برای کاهش هزینه عمدتا در جنوب شرقی آسیا تولید می‌شوند، علاوه بر این برخی از شرکت‌ها حتی دفاتر تولید خود را به این کشورها منتقل می‌کنند. (3)

نمونه‌ای از برندهای روسی که در خارج از کشور تولید می‌شوند

واردات پوشاک و کفش به روسیه طی سال‌های 2014 - 2018 (اعداد به میلیارد روبل) (4)

رنگ زرد: پوشاک رنگ طوسی: کفش

کشورهای اصلی تأمین کننده کالاهای مد روز در فدراسیون روسیه از سال 2014 تا 2018. (میلیارد روبل) (5)

واردات لباس

بحران‌های اقتصادی اخیر روسیه به نوعی انگیزه‌ای برای توسعه صنعت پوشاک روسیه بوده است. پس از پایین آمدن ارزش روبل در سال 2014 واردات کالا از خارج از کشور برای بازیگران این صنعت سودآور نبود و با وجود تحریم‌های جدید علیه روسیه به نوعی این کار غیر ممکن می‌کرد، در این حین تولید کالاهای روسی رشد کرد. اکنون روی کالاها نشان «ساخته‌شده در روسیه» درج می‌شود که در حال تبدیل شدن به یک فرآیند رقابتی برای شرکت‌ها، طراحان و فروشندگان است، همچنین میزان صادرات نیز افزایش یافت.

از طرفی محدودیت‌های واردات باعث تضعیف موقعیت بازیکنان خارجی شد و در مقابل موقعیت خوبی را برای سرمایه‌گذارانی که به این حوزه علاقه‌مند بودند، ایجاد کرد. در نهایت نیز صنایع جدید داخلی ایجاد شد که از جمله عوامل تسهیل‌کننده این شرایط را می‌توان یارانه‌های دولت برای شرکت‌های صنعتی و وام‌های بانکی نام برد.

صادرات پوشاک و کفش از روسیه به سایر کشورها در سال‌های 2014 2018 (اعداد به میلیارد روبل) (6)

رنگ زرد: پوشاک رنگ طوسی: کفش

به ترتیب سه کشور قزاقستان، بلاروس و اوکراین وارد کنندگان اصلی لباس و کفش روسیه در سال 2018بودند. (اعداد بر حسب میلیارد روبل) (7)

اما همان طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، با توجه به تغییرات مثبت در بخش صادرات، همچنان میزان کالاهای وارداتی بسیار زیاد است. (80% محصولات کل بازار).

تجارت آنلاین

امروزه به دلیل ورود فناوری و تکنولوژی‌های جدید، خرید و فروش اجناس و عرضه آن‌ها بسیار آسان‌تر و سریع‌تر شده است. در این میان می‌توان به سرویس خدمات بین‌المللی مدیریت اسناد الکترونیکی (عمومی و تجاری) به نام e com اشاره کرد. افزایش سهم e com در صنعت نساجی به عنوان کانال قدرتمندی برای فروش محصولات در خارج از کشور عمل می‌کند.

همچنین انتقال صنعت نساجی به سکوی e com ابزارهای قدرتمندی را برای هر بخش از صنعت فراهم می‌کند. گردش مالی e com در این بخش تا پایان سال 2017 به 130 میلیارد روبل رسیده است که این رقم به‌طور پیوسته در حال رشد است. (8) طبق محاسبات مؤسسه مرکز توسعه بازار مد روسیه در آینده نزدیک ممکن است رشد 2% داشته باشد که علت آن را می‌توان تجارت آنلاین معرفی کرد.

اکنون در روسیه علیرغم کاهش قدرت خرید مردم، تجارت آنلاین به خوبی انجام می‌شود و فعالانه در حال توسعه است (در سال 2018: 20%+)، با این وجود سرعت رشد آن تا حدودی کند شده است که دلیل اصلی آن پایین بودن درآمد افراد جامعه محسوب می‌شود. شکل زیر پویایی بازار تجارت آنلاین را در سایت‌های روسی در بین سال‌های 2010 2018 نشان می‌دهد. (9)

رنگ زرد: فروش کالاهای داخلی رنگ طوسی: فروش کالاهای وارداتی خط نارنجی: حجم کلی فروش آنلاین

طبق برآورد کمپانی‌های اینترنتی، در سال 2017 سهم فروش آنلاین کالاهای مد روز (لباس و کفش) 180 میلیارد روبل و به تعبیری 27% بوده است. اما در مقابل خرید پوشاک و کفش از فروشگاه‌های آنلاین خارجی 38% بوده است که دلیل اصلی خرید از این دسته فروشگاه‌ها، قیمت مناسب و تقلبی نبودن اجناس عنوان شده است.

حجم خرید پوشاک و کفش از فروشگاه‌های آنلاین خارجی

حجم خرید پوشاک و کفش از فروشگاه‌های آنلاین داخلی

نکته قابل توجه پویایی مثبت خرده‌فروشی‌های صادراتی آنلاین روسیه است. طبق آمارData insight صادرات آنلاین روسیه در این حوزه در سال 2018، 9/46 میلیارد روبل بوده است که افزایش 47 درصدی نسبت به سال 2017 داشته است. مقصد اصلی این صادرات فروشگاه‌های آنلاین روسی ابتدا به کشورهای مستقل مشترک المنافع و سپس اروپا و دیگر کشورها است.

برای بهبود و حفظ شرایط بازار پوشاک و مد روسیه، ایجاد یک بخش خلاق و پایدار با حمایت‌های چند میلیارد دلاری دولت نیاز است، از جمله ایجاد شرایط با تسهیلات بهتر مانند اعطای وام‌های بانکی، ایجاد کارخانه‌های هوشمند و تخصصی که برای این منظور یک سند جدید نیز تحت عنوان «استراتژی توسعه آسان صنعت مد روسیه تا سال 2025» تهیه شده است.

از جمله اقدامات دیگر دولت روسیه طرح گسترش یک بازار مد پیشرفته (از نظر فناوری) به نام Fation net است که در سال 2017 توسط آژانس ابتکارات راهبردی اتاق مد ملی روسیه مطرح شد. این پروژه به عنوان معرفی تکنولوژی جدید صنعت مد روسیه به عنوان یک ابتکار ملی در برنامه‌های فناوری جهانی مطرح خواهد شد که به گفته متخصصان روسی پیش‌بینی می‌شود تا سال 2035 روسیه رهبری این طرح را بر عهده خواهد گرفت، همچنین پیش‌بینی شده است که تا سال 2035 رشد بازار مد روسیه به 208 تریلیون دلار خواهد رسید که در نتیجه افزایش صادرات در این حوزه را نیز به دنبال خواهد داشت. (10)

بررسی تولیدات پوشاک بانوان و کودکان

توزیع مصرف‌کنندگان در آمارهای داده شده طی سال‌های اخیر به ندرت تغییر می‌کند. خانم‌ها به طور معمول نیمی از مصرف‌کنندگان پوشاک را تشکیل می‌دهند، اما آقایان بسیار کمتر نسبت به مد و طرح‌های جدید علاقه نشان می‌دهند و تنها 20 تا 25% از حجم کلی مصرف را تشکیل می‌دهند.

تصویر زیر ساختار مصرف لباس و کفش را در سال 2019 نشان می‌دهد. (11)

آبی کم‌رنگ: پوشاک بانوان طوسی کم‌رنگ: پوشاک آقایان

به مدت 3 سال از سال 2015 2017 کاهش پیوسته تولیدات این بخش مشاهده می‌شود، تجزیه و تحلیل بازار پوشاک بانوان نشان می‌دهد که طی این سال‌ها کاهش 2 برابری واحد تولید از 36هزار به 16هزار از عوامل اصلی کاهش تولید این بخش است. همراه با سطح افت تولید، واردات اجناس نیز به همان میزان کاهش یافته است. کانال‌های اصلی فروش پوشاک بانوان در سال 2018 را فروشگاه‌ها آنلاین و مراکز خرید تشکیل داده‌اند. (12)

نتایج بررسی بازار پوشاک کودکان، ثبات را در این بخش نشان می‌دهد، اگر در این مجموعه رکودی هم مشاهده شود، تکان شدیدی را در پی نخواهد داشت. بازار مصرف پوشاک نوزادان به موازات تولید به طور پیوسته در حال رشد است. تنها در طی چهار سال، تا سال 2016 این بخش موفق به فروش 270 میلیارد روبل شده است، در طول سال 2017 افزایش شاخص‌ها به طور متوسط 2 3 درصد ادامه داشته که سطح انتظارات را برای سال 2018 به سطح 287 میلیارد روبل رساند. (13)

نمودار فروش لباس‌های کودکان (2013 2019)

مد اسلامی در روسیه

همان طور که صنعت مد در جهان به سرعت در حال پیشرفت است، در روند مد پوشاک مسلمانان نیز پیشرفت‌هایی مشاهده می‌شود. طبق تحقیقات صورت گرفته در بخش اقتصاد اسلامی، مسلمانان تا سال 2021، 368 میلیارد دلار برای پوشاک اسلامی هزینه خواهند کرد. همین امر موجب شد تا طراحان و متخصصان صنعت مد با کنجکاوی به فرهنگ و نوع پوشش مسلمانان بنگرند و تلاش کنند تا بتوانند با تغییر در روند طراحی‌های خود مخاطبان مسلمان را هم با خود همراه سازند. (14)

طبق اعلام شرکت جهانی Salaam Gateway بازار پوشاک مسلمانان در سال 2015 بالغ بر 244 میلیارد دلار فروش داشته است که روسیه از نظر تعداد خریداران بالقوه با داشتن بیست میلیون مسلمان در بین 10 کشور نخست قرار دارد. (15)

به دلیل شرایط خاصی که در زمان اتحاد جماهیر شوروی حاکم بود و ممنوعیت پوشش لباس‌هایی که به نوعی وابستگی دینی را نشان می‌داد، بعد از فروپاشی درک مردم به خصوص طراحان از فرهنگ و پوشش مسلمانان بسیار اندک بود. (16)

در حال حاضر بخش پوشاک اسلامی در روسیه، بخشی جوان اما فعال و در حال توسعه است، با توجه به اینکه امروزه در روسیه تقاضای پوشاک اسلامی بیش از عرضه آن است، تلاش می‌شود تا فروشگاه‌های تخصصی پوشاک اسلامی در کیفیت‌های بالا و در دسترس شهرهایی که متقاضی بیشتری دارند ایجاد شود. (17)

باید توجه داشت که در روسیه مسلمانان بزرگ‌ترین گروهی هستند که لباس‌های ظاهریشان با قوانین دینی آن‌ها در ارتباط مستقیم است و به دلیل افزایش جمعیت روز افزون مسلمانان، بازار پوشاک اسلامی هم رو به رشد است.

طبق گفته دیلیارا صدریوا (18) (رئیس دفتر نمایندگی اتاق بین‌المللی مد و طراحی اسلامی در روسیه)، امروزه نوعی انقلاب در این صنعت به وقوع پیوسته است، ده‌ها مارک مختلف در روسیه آغاز به کار کرده‌اند، اما بازار پوشاک اسلامی در روسیه تا حدودی ناهمگن است. زیرا سلیقه و انتخاب خریداران در مناطق مختلف روسیه متفاوت است، به طور مثال بانوان مسلمان منطقه ولگا و تاتارستان تزیینات گلدار و رنگ‌های روشن را می‌پسندند، اما بانوان چچنی و داغستانی از پارچه‌های تیره‌تر و مجلل خوششان می‌آید. (19)

در همین راستا آمینا بیدژوا، متخصص مدیریت معنوی مسلمانان مسکو اظهار داشت: برای زنان مسلمان دشوار است که با لباس‌های موجود در بازار سازگاری پیدا کنند. اکنون خانم آمینا و همکارانشان در حال تلاش برای ایجاد یک نام تجاری مخصوص زنان مسلمان هستند. اما طبق گفته ایشان متأسفانه تعداد طراحان مد روسیه در این زمینه بسیار محدود است و همین امر ادامه این فعالیت را با مشکلاتی رو به رو ساخته است.

در بخش زیر به تعدادی از مارک‌های روسی که در حوزه پوشاک اسلامی فعالیت می‌کنند، پرداخته می‌شود:

نخستین مارک پوشاک اسلامی در روسیه Irada نام دارد. فروشگاهی در مرکز مسکو که به نوعی یک انقلاب کوچک در این حوزه به شمار می‌رفت، زیرا تا قبل از افتتاح این فروشگاه خرده‌فروشی‌های پوشاک اسلامی بانوان در مرکز خرید دوبروکا (20) انجام می‌شد و این انتظار نمی‌رفت که چنین فروشگاهی در مرکز مسکو موفق به فعالیت شود.

مارک بلاکاریما (21) نیز از سال 2012 فعالیت خود را آغاز کرد و دارای هشت فروشگاه در مسکو، نالچیک، کازان و سایر شهر‌های روسیه است وهمچنین توانایی ارسال محصولات خود را به سراسر کشور دارد. چندی پیش نیز بنیان‌گذار این برند سرپرست (22) IFDC را بر عهده گرفت (شورای اسلامی مد و طراحی) که فعالیت اصلی آن‌ها توسعه و ترویج مد اسلامی است. اما از جمله مشکلات طراحی این برند که باعث شده استقبال خوبی از آن صورت نگیرد، نگاه اروپایی و پی نبردن به متن و روح اسلام است که صرفا با تغییراتی در الگوهای اروپایی لباس‌های اسلامی طراحی می‌کنند.

یکی دیگر از مارک‌های موفق داخلی (YAND (23 نام دارد که همان طور که از نامش پیدا است، لباس‌هایی را شامل می‌شود که زنان مسلمان برای نمازهای خود می‌توانند از آن استفاده کنند، اما به دلیل آنکه هزینه این گونه لباس‌ها بسیار بالا است، تنها عده خاصی توانایی خریداری از این برند را دارند. متوسط هزینه لباس‌های نماز این مارک پنجاه هزار روبل است. (24)

نمونه‌ای از طراحی لباس نماز برند YAND

مارک‌های چچنی هم در حال حاضر مجبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به خانه مد Firdaws و Aset اشاره کرد که تلاش می‌کنند در بازه‌های زمانی مختلف نمایشگاه‌های بزرگی را برای مجوعه طراحی‌ها و لباس‌های اسلامی خود ترتیب دهند که نه تنها مورد استقبال بانوان مسلمان بود، بلکه مورد توجه سایر اقشار جامعه نیز بوده است.

یکی دیگر از مارک‌های بسیار محبوب بخش مد مسلمانان روسیه Golovkova است که توسط ساشا گلوفکووا (25) مشهورترین وبلاگ نویس با حجاب مسلمان روسی تأسیس گردید. او سبک جدیدی را برای دختران جوان مسلمان ارائه کرد. ست کوله‌پشتی، روسری، کفش ورزشی (به صورت ترکیبی)؛ نخستین بار بود که چنین طرح‌هایی در روسیه ارائه می‌شد. (26)

نمونه‌ای از طرح‌های برند Golovkova

Wandi (زن و اسلام) نام شرکتی است که به طور مشخص در حوزه پوشاک اسلامی فعالیت می‌کند. این شرکت تلاش می‌کند تا مخاطبان مسلمان را با تمام برندهای اسلامی که در روسیه فعالیت می‌کنند، آشنا کند. به طور مثال بسیاری از مارک‌های بین‌المللی از قبیل H&M, Marks&Spencer Dolce&Gabbana, Armani, Valentino را که طرح‌های اسلامی هم ارائه می‌دهند، از طریق این شرکت به مخاطبان معرفی می‌شوند.

به دلیل استقبال و جمعیت مسلمانان روسیه از این شرکت، در کمتر از یک سال شرکت Wandi موفق شد، نمایندگی‌های متعددی را ایجاد کند تا درخواست‌های روز افزون مسلمانان روسیه را پاسخ دهد. یکی دیگر از فعالیت‌های این شرکت متحد کردن تمام برندهای پوشاک اسلامی به منظور برگزاری نمایشگاه‌های بزرگ پوشاک اسلامی در مسکو است. که هم اکنون موفق شده است 120 شرکت کننده از 40کشور جهان مانند: استرالیا، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، جمهوری آذربایجان، قطر، گرجستان، تاجیکستان، قزاقستان، مراکش، انگلیس و... را شرکت دهد. (27)

از دیگر فعالان حوزه پوشاک اسلامی خانم ساحره رحمانی است که اصالتا ایرانی هست و در مسکو زندگی می‌کند. وی از نخستین افرادی بودند که در مسکو لباس‌های بانوان مسلمان را به معرض نمایش و فروش گذاشتند که شامل لباس‌های پوشیده عروسی، نامزدی، اروپایی، راحتی و... می‌شود، لباس‌هایی که در طرح‌های متنوع و متناسب با فصول مختلف طراحی شده‌اند. رحمانی به منظور نمایش نمادین وحدت جهان و مذاهب، خودشان با پوشیدن لباس‌ها آن‌ها را به عنوان یک بانوی مسلمان ایرانی تبلیغ می‌کند. (28)

محصولات طراحان مسلمانان روسی را می‌توان در نمایشگاه صنعت حلال مسکو (29) و همچنین در بازارهای تبلیغاتی مانند اتحادیه سبک زندگی مسلمانان به نام Wandi Bazar و جشنواره بین‌المللی سبک اسلامی (30) مشاهده کرد. (31)

نتیجه‌گیری

رایزنی فرهنگی ایران در روسیه می‌نویسد: پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، صنعت مد و لباس روسیه توانست در سطوح بین‌المللی حضور پیدا کند، اکنون تعدادی از طراحان حرفه‌ای روسی در داخل و خارج از کشور شناخته شده هستند.

بازار پوشاک و کفش روسیه یکی از سریع‌ترین رشدها را داشته است، به گفته آژانس‌های تحلیلی این حوزه، در سال‌های 2008 تا 2013 میانگین فروش خرده‌فروشی‌ها از جمله پوشاک مردانه، زنانه و... حدود 20% بوده است. طبق اعلام رسمی آمار دولتی فدرال روسیه، گردش مالی خرده‌فروشی پوشاک و کفش روسیه در سال 2018، بالغ بر 2.6 تریلیون روبل بوده است که نسبت به سال 2017، 2/3 درصد افزایش داشته است، اما با این وجود باز هم وضعیت بازار چندان رضایت بخش نیست یعنی بازار همچنان تحت تأثیر عوامل منفی قرار دارد. (32)

پویایی بازار مد روسیه در بین سال‌های 2013 2018

به منظور جمع‌بندی موارد ذکر شده در گزارش حاضر، نقاط ضعف، قوت و تهدیدهای پیش رو در صنعت مد و لباس روسیه در موارد زیر خلاصه شده است:

نقاط قوت

1 افزایش حضور طراحان متخصص در حوزه مد و لباس پس از دوره شوروی

2 استفاده از ظرفیت‌های صنایع و فناوری‌های جدید

3 کاهش موانع برای ورود به بازارهای داخلی

4 افزایش علاقه مردم روسیه در استفاده از تولیدات داخلی

5 توسعه بخش بازاریابی

6 افزایش حمایت‌های در حال ظهور دولت

نقاط ضعف

1 عدم شفاف‌سازی در اهمیت جایگاه صنعت مد در روسیه

2 عدم توسعه مواد اولیه