روز مادر؛ از مخالفت‌های دیروز تا «هیچی دست‌پخت مامان نمی‌شه!»

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - در سال‌های مدرسه هر سال در روزهای منتهی به 25 آذراین پرسش به ذهنم چنگ می‌زد که معلم مدرسه ما که این قدر درباره پدر و مادر توصیه و به قرآن استناد می‌کند چرا با روز مادر مخالف است؟ در حالی که در روز مادر هدیه ای تهیه می‌کردیم و مهم ترین فرصت قدرشناسی بود و دغدغه سه هفته اول آذر من و برادربزرگ تر این بود که مشترکاً چه هدیه‌ای به او بدهیم بی آن که کمک از دیگری بگیریم. روزی دل را به دریا زدم و از معلم مدرسه پرسیدم. مدرسه ما مذهبی - سیاسی بود و حدس می زدم باید دلیلی مذهبی داشته باشد اما با ریزه کاری سیاسی آن آشنا نبودم. پاسخ داد: چون ممکن است بعضی ها پول کادو نداشته باشند. پاسخ دادم: خوب! گل که می‌توانند بخرند. (مثل حالا نبود که گل به کالایی لوکس تبدیل شده باشد). گفت: ممکن است مادرشان مُرده باشد. همین لفظ «مرده» را هم به کار برد تا ضریب عاطفی آن زیاد شود. گفتم: اتفاقا پسر همسایه ما مادر ندارد. روز مادر به بهشت زهرا می‌رود. قانع نشدم تا دانستم عنادی با روز مادر ندارند بلکه مشکل مناسبت آن است. چون 25 آذر روز تولد مادر شاه بود: «ملکه مادر». نام بیمارستان قلب را هم به اسم او گذاشته بودند. همان که بعد از پیروزی انقلاب ابتدا به مهدی رضایی و بعد از رویارویی مجاهدین خلق با جمهوری اسلامی به شهید رجایی تغییر کرد. با روز مادر به دلیل مصرف‌گرایی هم مخالفت می شد اما علت اصلی مناسبت آن بود. چون ملکه مادر، 28 مرداد هر سال و 9 آبان، «جشن نوزایی پهلوی» برگزار می‌کرد و نیروهای ملی هم او را برنمی‌تافتند چه رسد به مذهبی‌ها. هر چند عموم مردم چندان با علت نام گذاری کار یا خبر نداشتند. روز تولد دختر پیامبر گرامی اسلام به عنوان «روز زن» تعیین شد تا روز جهانی زن غلبه پیدا نکند ولی به آن در ابتدا روز مادر گفته نمی‌شد اگرچه از فضایل مادری ایشان هم گفته می‌شد. ابتکار اضافه کردن روز مادر به همان مناسبت پس از آن بود که غیبت آن سبب شده بود برخی همان 25 آذر را به عنوان روز مادر جشن بگیرند و هدیه بدهند در حالی که غالبا از مناسبت اصلی هم خبر نداشتند و سوء تفاهم سیاسی ایجاد می‌کرد. گروه خانواده شبکه اول تلویزیون اما از سال‌های آغازین دهه 70 تبلیغ وسیعی روی روزمادر انجام داد و هر چند مناسبت روز مادر جدید بر اساس هجری قمری هر سال با سال قبل 10 روز فاصله دارد ولی به خاطر جایگاه دختر پیامبر گرامی اسلام و نیاز جامعه به روزی مورد توافق پذیرفته شد و 25 آذربا ورود نسل جدید به جامعه به محاق رفت. در سال های اخیر حتی تبلیغ روز مادر بر روز زن هم پیشی گرفته چون در سنت، مادری بر زنانگی ارجح است و تعابیر مثبت بیشتر حول مادران است تا زنان. گفته شد چه بسا خیلی ها خبر نداشتند چرا 25 آذر روز مادر شده بود اما به همان دلیل که 9 آبان روز کودک شد چون خانواده پهلوی صاحب کودک شده بودند و معلم نکته سنجی هم داشتیم که می گفت وقتی بزرگ شوند تکلیف چیست! در کشاکش بحث حقوق زنان و این که اگر دختران و زنان ما تا این حد شایسته ستایش و قدردانی‌اند پس چرا هر هفته درباره این که چه بپوشند و چه نه، سوار دوچرخه شوند یا نه در نمازهای جمعه هشدار داده می‌شود و لابد منظور همه نیستند از ابتکار شهرداری تهران در دوره مدیریت جدید نمی‌توان گذشت که مهم‌ترین وجه را این دیده: «هیچ چیزی دست‌پخت مامان نمی‌شه»... (البته بین خودمان باشد، واقعا هم نمی‌شود!)