رکورد های دولت سیزدهم در تجارت خارجی

اطلاعات اعلام شده توسط گمرک، تجارت خارجی کشور نشان می‌دهد که از شهریور 1400 تا پایان فروردین 1403، مجموع داده‌های واردات و صادرات به بیش از 301 میلیارد دلار ارزش دست یافته است.

مقدار کالاهای صادر شده از کشور در بازه زمانی مورد بررسی برابر با 347 میلیون تن است که ارزش آن بیش از 137 میلیارد و 800 میلیون دلار است.

بر اساس آمار گمرک واردات کشور صادرات کشور در سال 1400 با افزایش 40 درصدی نسبت به سال 1399 به 48 میلیارد دلار و واردات هم با افزایش 36 درصدی نسبت به سال قبلش، به بیش از 53 میلیارد دلار رسید.

همچنین صادرات کالا‌های غیرنفتی کشور در سال 1401 حدود 53 میلیارد دلار بوده که نزدیک 10 درصد نسبت به سال قبلش افزایش داشته است. واردات کشور هم در این سال با افزایش 13 درصدی، 59 میلیارد دلار ثبت شد.

از سوی دیگر در سال گذشته صادرات کشور با احتساب نفت، برق، خدمات فنی مهندسی و تجارت چمدانی حدود 87 میلیارد دلار بوده، که در مقایسه با سال 1401 افزایش 58 درصدی داشته است. واردات کالا از کشورمان نیز در سال 1402، با افزایش 10 درصدی نسبت به سال قبلش به بیش از 66 میلیارد دلار رسید.

تجارت خارجی به فعالیت‌های تجاری ارتباطی یک کشور با سایر کشورها اشاره دارد. این فعالیت‌ها شامل صادرات و واردات کالاها و خدمات بین المللی است. در تجارت خارجی، کشورها کالاها و خدماتی را که تولید می‌کنند، به سایر کشورها صادر می‌کنند و در عوض کالاها و خدماتی را که در داخل کشور تولید نمی‌شوند، وارد می‌کنند.

تجارت خارجی اهمیت بسیار زیادی در اقتصاد کشور دارد. این فعالیت به کشورها امکان می‌دهد تا به منابع و بازارهای خارجی دسترسی پیدا کنند و کالاها و خدمات خود را به دیگر کشورها صادر کنند. از طرف دیگر، تجارت خارجی به کشورها امکان می‌دهد تا کالاها و خدماتی را که در داخل کشور تولید نمی‌شوند را وارد کنند و نیازهای داخلی خود را تامین کنند.

رکوردهای تجارت در 1402

بیشترین کسری تجاری در ماه آبان حاصل شد. در این ماه، کسری تجاری به مبلغ 2 میلیارد و 129 میلیون دلار رخ داد. همچنین، بررسی ارزش صادرات و واردات در یازده ماه گذشته نشان می‌دهد که بیشترین صادرات در ماه خرداد انجام شده است، در حالی که کمترین مقدار صادرات مربوط به ماه تیر است. در بخش واردات نیز، کمترین ارزش برای واردات در ماه فروردین ثبت شده است و بیشترین ورود کالا در ماه آذر رقم خورده است.

نمای صادرات و واردات در سال 1402

صادرکنندگان در سال 1402 با فروش 3 میلیارد و 813 میلیون دلار کالای ایرانی در بازارهای هدف فعالیت خود را آغاز کردند. در ماه دوم سال، یعنی اردیبهشت، این رقم اندکی افزایش یافت و ارزش صادرات به میزان 3 میلیارد و 900 میلیون دلار رسید که نسبت به فروردین افزایش 2.28 درصدی داشت. در خردادماه، ارزش صادرات با افزایش 23.87 درصدی نسبت به ماه قبل، به 4 میلیارد و 831 میلیون دلار رسید. اما در تیرماه، این روند کاهش یافت و ارزش صادرات 25.79 درصد نسبت به خرداد کاهش یافت و به 3 میلیارد و 585 میلیون دلار رسید. در مردادماه، صادرات با رشد 5.63 درصدی نسبت به ماه قبل، به 3 میلیارد و 787 میلیون دلار افزایش یافت. این روند رشد در ماه بعد نیز ادامه یافت و با رشد 11.09 درصدی نسبت به مرداد، به 4 میلیارد و 207 میلیون دلار رسید. در مهرماه، صادرکنندگان توانستند 4 میلیارد و 241 میلیون دلار کالا را به بازارهای هدف صادر کنند که نسبت به ماه قبل رشد اندک 0.8 درصدی داشت. اما در آبان، این روند مجدداً کاهش یافت و با کاهش 8.58 درصدی، به 3 میلیارد و 877 میلیون دلار رسید.

در آذرماه، با رشد 8 درصدی در صدور کالا نسبت به ماه قبل، کاهش صادرات متوقف شد و ارزش صادرات کالاهای ایرانی در این ماه به 4 میلیارد و 191 میلیون دلار رسید. اما این افزایش نتوانست در ماه بعد ادامه پیدا کند و در دی‌ماه، 4 میلیارد و 38 میلیون دلار کالا به بازارهای هدف صادر شد که نسبت به ماه قبل یک کاهش 3.65 درصدی را نشان می‌دهد. اما در بهمنماه، مشاهده کردیم که صادرات دوباره رشد کرده است. در ماه یازدهم سال، صادرات کالای ایرانی با رشد 9.41 درصدی به 4 میلیارد و 418 میلیون دلار رسید.

واردکنندگان در سال جاری با واردات 3 میلیارد و 86 میلیون دلار کالا کار خود را آغاز کردند. اما این مقدار کمترین میزان واردات تا ماه یازدهم این سال است و بسیار غیرمعمول به نظر می‌رسد که در ماه دوازدهم ارزش واردات کمتر از این مقدار باشد. در اردیبهشت‌ماه، واردات کالا با رشد 68.79 درصدی نسبت به فروردین، به 5 میلیارد و 209 میلیون دلار رسید.

در خرداد نیز روند افزایشی ادامه یافت و واردات با رشد 11.55 درصدی، به ارزش 5 میلیارد و 811 میلیون دلار رسید. اما در تیرماه، کارنامه واردات از توقف افزایش واردات خبر داد. در این ماه، واردات با کاهش 5.16 درصدی نسبت به ماه قبل، به مقدار 5 میلیارد و 511 میلیون دلار رسید. واردات در ماه پنجم سال، یعنی مردادماه، نیز با کاهش 4.53 درصدی نسبت به ماه قبل، به 5 میلیارد و 261 میلیون دلار رسید. اما در شهریور، این روند متوقف شد و ما شاهد رشد 6.02 درصدی واردات کالا نسبت به ماه قبل بودیم. در این ماه، ارزش کالاهای وارداتی به کشور 5 میلیارد و 578 میلیون دلار بود و در ماه بعد، یعنی مهرماه، با افزایش 2 درصدی، به 5 میلیارد و 690 میلیون دلار رسید.

در آبان نیز شاهد ادامه سیر صعودی واردات بودیم، به گونه‌ای که ارزش کالاهای وارداتی با رشد 5.55 درصدی نسبت به مهرماه، به مقدار 6 میلیارد و 6 میلیون دلار رسید. در آذرماه نیز این رشد به 2.54 درصد کاهش یافت و میزان واردات به 6 میلیارد و 159 میلیون دلار رسید. اما در دی‌ماه، رشد ورود کالا متوقف شد و ما شاهد یک کاهش 2.56 درصدی در واردات بودیم. ارزش کالاهای وارد شده در این ماه به مقدار 6 میلیارد و یک میلیون دلار ثبت شد. در بهمن‌ماه نسبت به ماه قبل، یک کاهش 7.99 درصدی در واردات کالا ثبت شد و ارزش کالاهای وارد شده به مقدار 5 میلیارد و 521 میلیون دلار بود.

پنج مقصد اصلی صادرات ایران در سال 1402

از جمع 5 کشور اول مقصد صادراتی کشورمان در این مدت، چین به عنوان کشور نخست معرفی شده است. بدین ترتیب، 12 میلیارد و 700 میلیون دلار کالا به چین، 8 میلیارد و 600 میلیون دلار به عراق، 5 میلیارد و 900 میلیون دلار به امارات، 3 میلیارد و 800 میلیون دلار به ترکیه و 2 میلیارد دلار به هند صادر شد. در نتیجه، 75 درصد از وزن و 73 درصد از ارزش کل صادرات کشور تا پایان سال به این 5 کشور فوق الذکر صادر شد.

مبادلات تجاری نفتی و غیر نفتی

براساس تصویر کلی صادرات و واردات کشور، با در نظر گرفتن صادرات نفت، تجارت خارجی کشور با یک مازاد 19 میلیارد دلاری مواجه است. اما بدون در نظر گرفتن صادرات نفت، تجارت خارجی کشور با یک کسری 15 میلیارد دلاری همراه بوده است. لازم به ذکر است که نکته مهم این است که در ماه پایانی سال، شیب نمودار کسری تجاری بدون در نظر گرفتن صادرات نفت به کاهش رو به‌رو بوده است.

بر اساس آمار صادرات غیرنفتی، با استثنای صادرات برق، نفت و خدمات فنی مهندسی، در این بازه زمانی، 124 میلیون و 756 هزار تن کالا به ارزش 44 میلیارد و 890 میلیون دلار به خارج از کشور صادر شده است. همچنین، در این مدت، 32 میلیارد و 590 میلیون دلار نفت و یک میلیارد و 90 میلیون دلار خدمات فنی مهندسی صادر شده است. بنابراین، مجموع صادرات کشور در پایان ماه یازدهم امسال به مقدار 78 میلیارد و 890 میلیون دلار رسیده است.

تجارت چمدانی

طبق داده‌های گمرک اگرچه تراز تجاری بدون نفت 14 میلیارد دلار است؛ اما با صادرات 30 میلیارد دلاری نفت تراز تجاری کشور 17 میلیارد دلار مثبت است. در مدت مورد بررسی 33 میلیارد دلار برق و 200 میلیارد دلار ایران صادرات چمدانی داشته است.

مبادلات تجاری ایران با 10 شریک تجاری

مبادلات تجاری کشورمان با 10 شریک تجاری ایران انجام شده است. 10 شریک تجاری نخست ایران شامل چین، امارات متحده عربی، ترکیه، عراق، هند، پاکستان، فدراسیون روسیه، عمان، آلمان و افغانستان هستند که 84 درصد از ارزش کل مبادلات تجاری کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

همچنین، در مقایسه با بازه مشابه سال قبل، مبادلات تجاری کشور با 10 شریک تجاری اصلی شامل چین، امارات متحده عربی، پاکستان، فدراسیون روسیه، عمان و افغانستان در زمینه وزن و ارزش افزایشی را تجربه کرده است.

بین 10 شریک تجاری اصلی ایران تا پایان سال قبل، بیشترین افزایش مبادلات تجاری به لحاظ وزن و ارزش به فدراسیون روسیه تعلق داشت. این افزایش به لحاظ وزن 54 درصد و به لحاظ ارزش 24 درصد بوده است.