ریسک جنگ بزرگ در آسیا | آمریکا و هند محاسبات چین را بهم خواهند زد؟
اقتصادنیوز: مهم‌ترین تهدید منطقه اکنون خطر فزاینده درگیری میان چین و آمریکا است. پکن با برگزاری مانورهای گسترده دریایی و هوایی، فشار بر تایوان را به‌طرز چشمگیری افزایش داده است و هم‌زمان در برابر فیلیپین نیز رویکردی تهاجمی‌تر در پیش گرفته است.
به گزارش اقتصادنیوز، ائتلاف کواد، همکاری غیررسمی میان آمریکا، هند، ژاپن و استرالیاست که با هدف مهار نفوذ فزاینده چین در منطقه هند اقیانوس آرام شکل گرفته است. این چارچوب راهبردی، اکنون در بحبوحه رقابت‌های ژئوپولیتیک قدرت‌های بزرگ و تشدید فشارهای نظامی چین بر همسایگان، نقشی حیاتی در معماری امنیتی منطقه یافته است. با افزایش خطر درگیری، هماهنگی سیاسی، نظامی و صنعتی میان اعضای کواد بیش از هر زمان دیگری برای بازدارندگی و حفظ توازن قوا ضرورت دارد.
آینده پرابهام دور بعدی نشست‌ها
ارزان تاراپور در فارن پالیسی نوشت: در هفته گذشته، سلسله‌ای از نشست‌های سطح‌بالا در سراسر هند - پاسیفیک، رهبران کشورهای منطقه را گرد هم آورد؛ از کوالالامپور و توکیو گرفته تا گیونگجو.
بااین‌حال، پرسش‌ها پیرامون یک نشست دیگر که قرار بود در همین ماه برگزار شود، همچنان بی‌پاسخ مانده است. امسال نوبت هند است که میزبان نشست کواد باشد. این سازوکار غیررسمی که نخستین‌بار در سال 2007 و با حضور استرالیا، هند، ژاپن وآمریکا تشکیل شد، در سال 2008 غیرفعال گردید و سپس در دوره نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، مجدد احیا شد.
پس از تیرگی روابط دوجانبه آمریکا و هند در تابستان گذشته، گزارش‌هایی مبنی بر عدم تمایل ترامپ به حضور در این نشست منتشر شد. اکنون با خبر احتمال امضای یک توافق تجاری، امیدواری برای برگزاری نشست افزایش یافته است. با این وجود، تردید درباره زمان یا حتی امکان برگزاری نشست، نشان‌دهنده ابهامات عمیق‌تر در مورد آینده کواد است.
خبر مرتبط ورق به سود ترامپ بازمی‌گردد؟ | سایه جنگ اوکراین و تایوان بر مذاکرات آمریکا و چیناقتصادنیوز: تجربه‌های قبلی نشان می‌دهند که توافق‌ها میان ترامپ و شی، دوام چندانی ندارند. دفتر نمایندگی تجاری آمریکا اخیرا اعلام کرده که تحقیقاتی را درباره عدم پایبندی آشکار چین به تعهدات خود، آغاز کرده است.
منطقه به همکاری چند جانبه نیاز دارد
منطقه هند - پاسیفیک بیش از هر زمان دیگری نیازمند همکاری این چهار کشور است. این منطقه با طیفی از تهدیدهای امنیتی مواجه است. بلایای طبیعی پی‌درپی، فشارهای فزاینده چین بر همسایگان و روند شتابان تقویت توان نظامی چین با هدف کنترل تایوان، همگی از چالش‌های جدی منطقه به‌شمار می‌آیند.
باتوجه به این موارد، با تضعیف اعتبار آمریکا، ریسک وقوع جنگی بزرگ در آسیا رو به افزایش است.
بازدارندگی در برابر چنین جنگی، مستلزم ظرفیت راهبردی مجموعه‌ای از دولت‌هاست که قادر باشند تا در حوزه‌های جغرافیایی، اقتصادی، فناوری و توان نظامی، چین را قانع کنند که تهاجم نتیجه‌بخش نخواهد بود. به‌عبارت دیگر، این وظیفه بر دوش کواد است.
انقضای الگوهای قبل گذشته است
کواد باید دستورکاری جدید مبتنی بر بسیج راهبردی هماهنگ میان اعضا را دنبال کند؛ چرا که الگوهای قدیمی آن که بر ظرفیت‌سازی کشورهای منطقه و جلب اعتماد آنان تمرکز داشت دیگر پاسخ‌گو نیست. به‌جای پرداختن به پروژه‌هایی مانند درمان سرطان یا نصب پنل خورشیدی در جزایر دورافتاده، چهار کشور باید تمرکز خود را بر تقویت ظرفیت صنعتی، تاب‌آوری ملی، همکاری نظامی و رایزنی‌های عالی‌رتبه دفاعی قرار دهند.
اشتراک نظر جمعی
چنین بسیج و هماهنگی‌ای نیازمند اعتماد میان اعضای است، اما حتی در شرایط بی‌ثباتی سیاسی آمریکا نیز قابل تحقق است. اعضا می‌توانند پیوندهای کاری در سطح کارشناسی را تقویت کنند تا این سازوکار در برابر اختلال‌های دوره‌ای سیاسی مصون بماند.
بسیج راهبردی به‌معنای تعهد اعضا به مشارکت مستقیم در جنگ فرضی نیست. اگرچه که هند، ژاپن، استرالیا و آمریکا برداشت‌های متفاوتی از تهدید چین دارند، اما در یک نقطه اشتراک نظر دارند؛ همگی آن‌ها خواهان تقویت دفاع خود در برابر فشار چین‌اند.
از دوران ترامپ تا دولت بایدن
پس از یک دهه رکود، دولت نخست ترامپ در 2017 کواد را با شعار هند - پاسیفیک آزاد و باز احیا کرد؛ طرحی که برای جلوگیری از شکل‌گیری نظم نوین جهانی چین اجرا شد.
بعد از ترامپ، دولت بایدن نیز این طرح را پذیرفت و سطح آن را به نشست سران ارتقا داد، اما با دستورکاری گسترده و حتی آشفته که از امنیت دریایی تا تغییر اقلیم و برنامه‌های آموزشی علمی را دربر داشت.
قابل پیش‌بینی بود که دولت ترامپ در دور دوم خود، نسبت به این دستورکار گسترده بدبین باشند؛ هرچند بلافاصله پس از مراسم تحلیف، او نشست وزرای خارجه کواد را برگزار کرد تا بر اهمیت هند - پاسیفیک تأکید کند.
اما سیاست اول آمریکا با بی‌اعتنایی نسبت به کمک‌های توسعه‌ای و معماری نظم بین‌الملل، نشان داد واشنگتن علاقه‌ای به الگوی گذشته کواد در ارائه کالاهای عمومی بین‌المللی ندارد.
از عمومی‌سازی به ایجاد امنیت
در نشست وزرای خارجه کواد در ژوئیه، دستورکاری جدید با چهار اولویت معرفی شد:
- امنیت دریایی و امنیت فراملی
- امنیت اقتصادی
- تقویت فناوری‌های حساس و نوظهور
- کمک‌های بشردوستانه و آمادگی در پاسخ به بحران‌ها
مقامات ارشد ازجمله سوبراهمانیام جایشانکار وزیر خارجه هند، اعلام کردند که مأموریت جدید کواد، تمرکز بر توانمندسازی درون‌مرزی و کاهش نقاط آسیب‌پذیر است، نه ارائه خدمات به منطقه.
گسست تابستانی در روابط واشنگتن و دهلی‌نو
این طرح‌ها اما با تیرگی روابط آمریکا و هند در تابستان جاری، مختل شد. مجموعه اقدامات غیرمنتظره کاخ سفید، از جمله اعمال تعرفه‌های تنبیهی جدید علیه هند، اعتماد دهلی‌نو را از بین برد.
مودی در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در کنار پوتین و شی‌جین‌پینگ با خوشرویی مقابل دوربین‌ها ظاهر شد.
بااین‌حال، هند در همکاری با سایر اعضای کواد از طریق امضای توافق‌های دوجانبه با ژاپن و توافقات دفاعی با استرالیا سرمایه گذاری کرد.
اگرچه روابط واشنگتن و دهلی احتمالاً به یک ثبات برسد، اما آسیب وارده به اعتبار آمریکا جبران‌ناپذیر است.
در همین حال، با انتشار گزارش‌هایی مبنی بر تمرکز استراتژی دفاع ملی جدید آمریکا بر نیم‌کره غربی و استقرار نظامی گسترده در نزدیکی ونزوئلا، این نگرانی را ایجاد کرده که آمریکا از تمرکز بر مهار چین فاصله گرفته باشد.
پیامدهای تضعیف کواد چیست؟
در چنین وضعیتی، تضعیف کواد برای همگی اعضا خطایی راهبردی خواهد بود.
هند - پاسیفیک بیش از هر منطقه‌ای مستعد بلایای طبیعی است و کواد در حال توسعه کارآمدترین سازوکارهای پاسخ اضطراری در شرایط بحرانی است.
کشورهای کوچک منطقه نیز در برابر ماهیگیری غیرقانونی، دزدی دریایی و قاچاق آسیب‌پذیرند، که کواد اطلاعات راهبردی مهمی برای کنترل مرزهای دریایی آنان فراهم می‌کند.
حفاظت از این آب‌ها و به‌ویژه کابل‌های زیردریایی، علاوه بر اهمیت ذاتی، قابلیت چین برای گسترش نفوذ جهانی را محدود می‌کند.
مهم‌ترین تهدید جنگ میان چین و آمریکاست
با این‌وجود، مهم‌ترین تهدید منطقه اکنون خطر فزاینده درگیری میان چین و آمریکا است. پکن با برگزاری مانورهای گسترده دریایی و هوایی، فشار بر تایوان را به‌طرز چشمگیری افزایش داده است و هم‌زمان در برابر فیلیپین نیز رویکردی تهاجمی‌تر در پیش گرفته است. رفتارهای تهدیدآمیز چین در قبال هند و استرالیا نیز ادامه دارد. این اقدامات در حالی رخ می‌دهند که چین با توسعه چشمگیر توانمندی‌های هسته‌ای و متعارف خود، به دوران توانمندی‌های راهبردی جدیدی نزدیک می‌شود؛ توانمندی‌هایی که می‌توانند پکن را به اتخاذ سیاست‌های جسورانه‌تر و حتی تهاجمی‌تر ترغیب کنند، حتی اگر در نهایت جنگی بر سر تایوان رخ ندهد.
برای کاهش میزان این خطر، رهبران چین باید به این جمع‌بندی برسند که تحقق اهدافشان از طریق توسل به زور ممکن نخواهد بود. در وضعیت کنونی، پکن حریفان خود را ناهماهنگ و فاقد آمادگی لازم می‌بیند؛ اما اقدام جمعی و هماهنگ میان کشورهای عضو کواد می‌تواند این محاسبات را به‌طور جدی دگرگون کند.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
