زمزمه‌های بحران آب در استان‌های مختلف / دولت برنامه‌ای برای هدر رفت آب ندارد؟
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - ندا زارعی: با شروع فصل تابستان و افزایش دما در استان‌های مختلف کشور از جمله تهران و البرز، در روز‌های اخیر شاهد کاهش فشار آب در ساعات مختلفی از شبانه روز بودیم. این شرایط در نیمه نخست اولین ماه از تابستان، نشان از شرایط نامطلوب منابع آب در کشور دارد. وجود این شرایط ناپایدار در حالی است که بخش بسیاری از آب‌های موجود در کشور هدر می‌رود. بر اساس مستندات شرکت...
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - ندا زارعی: با شروع فصل تابستان و افزایش دما در استان‌های مختلف کشور از جمله تهران و البرز، در روز‌های اخیر شاهد کاهش فشار آب در ساعات مختلفی از شبانه روز بودیم.
این شرایط در نیمه نخست اولین ماه از تابستان، نشان از شرایط نامطلوب منابع آب در کشور دارد. وجود این شرایط ناپایدار در حالی است که بخش بسیاری از آب‌های موجود در کشور هدر می‌رود.
بر اساس مستندات شرکت آب و فاضلاب کشور، در سال 1399 بیش از 1 میلیارد و 131 میلیون مترمکعب از 8 میلیارد و 379 میلیون مترمکعب آب شرب تصفیه‌شده در قالب هدر رفت به دست مصرف‌کننده نهایی نرسیده است. نشتی شبکه انتقال و توزیع آب از منابع تا مصرف، مهم‌ترین بخش هدر رفت آب را تشکیل می‌دهد. با این میزان آب می‌توان علاوه بر ذخیره سازی درست و مناسب برای نسل‌های آینده، تمام کمبود‌های آبی در طول فصل تابستان را جبران کرد.
بر اساس آمار شرکت آب و فاضلاب در سال 1400، میزان هدر رفت آب در قالب آمار آب بدون درآمد در ایران، نزدیک به شش برابر کشور هلند و پنج برابر کشور آلمان است.
تبخیر، بلای جان منابع آب
با توجه به شرایط اقلیمی ایران که میانگین بارش در آن نسبت به سایر کشور‌های جهان کمتر و میزان تبخیر در آن بالا است، باید روشی متناسب با این وضعیت برای حفظ آب درنظر گرفته شود. براساس اعلام سازمان هواشناسی کشور، داده‌های ایستگاه هواشناسی تهران نشان می‌دهد که در سه ماهه نخست امسال، میزان تبخیر منابع تأمین‌کننده آب پایتخت، به حدود 1000 میلی‌متر می‌رسد. این یعنی یک متر از منابع آب پایتخت از طریق تبخیر نابود شده است. این خبر که نشان از از دست دادن منابع آبی دارد اتفاق تلخی است که هر چه سریع‌تر باید از ادامه آن جلوگیری شود.
در حال حاظر برای نگهداری از آب‌های موجود در کشور از سد‌ها استفاده می‌شود. این روش نگهداری به این دلیل مناسب نیست که با جمع کردن آب در پشت سد‌ها و در سطح زمین، با در معرض نور خورشید قرار دادن آن‌ها باعث تبخیر و از دست رفتن بخشی از آب می‌شود. تبخیر که یکی از اصلی‌ترین راه‌های هدر رفت و نابود کردن آب محسوب می‌شود، با از بین بردن حدودا 70 درصد منابع آبی، معادل تقریبا 290،000،000،000 (290 میلیارد) متر مکعب از آب‌های موجود، ضربه جبران ناپذیری به کشور وارد می‌کند که بحران‌هایی را نیز در پی خواهد داشت. طبیعی است که با افزایش سطح تماس نور خورشید و گرما با آب، شاهد تبخیر بیشتری خواهیم بود و سرعت رسیدن به سال‌های خشکسالی نیز شدت می‌یابد.
هر یک سال، چهار سد
میزان استفاده از این نوع نگهداری آب و اهمیت دادن به آن از تعداد سد‌هایی که در کشور وجود دارد واضح است. در سال‌های قبل از انقلاب 19 سد در کشور وجود داشت. بعد از پیروزی انقلاب در سال 1357 این تعداد در دولت‌های مختلف افزایش یافت. نقطه اوج سدسازی در سال‌های بعد از انقلاب به دولت دهم برمی‌گردد که در آن 39 سد افتتاح شد.
بر اساس گفته محمد حاج رسولی‌ها معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت مادر تخصصی منابع آب ایران، در حاشیه افتتاح سد کلقان در شهرستان بستان آباد در سال 1399، تعداد سد‌های کشور به 188 سد رسید. این پیشرفت در افزایش تعداد سد نشان دهنده توجه ویژه به آن‌ها برای نگهداری آب است. در صورتی که در کشور‌های دیگر این رویکرد تقریبا منسوخ شده و از راه‌های دیگری برای حفظ منابع آب استفاده می‌کنند.
به گفته کارشناسان این حوزه، آبخیزداری نسبت به نگهداری آب در سد‌ها روش مناسب‌تری محسوب می‌شود. در این روش با نفوذ دادن و ذخیره کردن آب در لایه‌های زیرین خاک و دور نگه‌داشتن آن از عوامل تبخیر، سفره‌های زیرزمینی تغذیه می‌شوند وبرای مدت زمان طولانی تری امکان استفاده از آب فراهم است.
علاوه بر این با استفاده از آبخیزداری و امکان ذخیره‌سازی مناسب و بیشتر آب، صنعت کشاورزی نیز از فرصت توسعه و بهره‌وری بیشتری برخوردار می‌شود. توسعه صنعت کشاورزی و بهبود وضعیت صادرات محصولات غیر نفتی، تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد کشور دارد و بار‌ها مورد تاکید رهبر انقلاب نیز قرار گرفته است.
