ساحل‌نشینان خزر برای نجات فوک خزری آستین بالا زدند

به گزارش ایرنا، فوک خزری که ساحل‌نشینان شمال به آن "سگ آبی" می گویند، یکی از پستانداران کمیاب آبزی جهان است که فقط در دریای خزر و رودخانه‌های منتهی به آن زندگی می‌کند، این گونه خزری به طور میانگین 1.5 متر طول و 80 کیلوگرم وزن دارد و از کوچک‌ترین انواع فوک به شمار می‌رود.

فوک ها با خوردن آبزیان بیمار و ایجاد تعادل در جمعیت آن ها، در سالم سازی اکوسیستم و محیط زیست دریای خزر نقش مهمی ایفا می‌کنند.

در تابستان گذشته چندین قلاده فوک به دلایل مختلفی در پهنه های آبی خزر در گلستان گیلان و مازندران تلف شدند و این موضوع بهانه ای شد تا زوج دوچرخه سواری گیلانی درصدد شدند تا این زنگ خطر را به گوش همگان برسانند.

نماینده مرکز تحقیقات و بازتوانی سگ‌های آبی هلند در خصوص وضعیت فوک های خزری گفت: برنامه حفاظت از فوک خزری در سال 2008 و به دنبال انتشار نتایج به دست آمده از وضعیت جمعیت این تنها پستاندار دریاچه خزر با حمایت مرکز درمانی و تحقیقاتی "Zeehondencreche" کشور هلند که حدود نیم قرن پیشینه در زمینه حفاظت از فوک‌ها دارد، تحت نظر سازمان محیط زیست ایران آغاز شد.

امیر شیرازی افزود: رییس مرکز تحقیقات و بازتوانی سگهای آبی هلند خانم لنی هارت است که از 50 سال قبل به حمایت و بررسی فوک‌های در حال انقراض دنیا به ویژه فوک‌های خزری می پردازد، این دامپزشک 76 ساله هر سال با هزینه شخصی از هلند به ایران می آید تا داشته‌هایش را برای نجات فوک خزری در حال انقراض صرف کند.

وی اظهارداشت: گروه امداد و نجات فک خزر در سال 1389 با کمک مرکز تحقیقاتی و درمانی سگ دریایی کشور هلند و با همراهی سازمان حفاظت محیط زیست ایران شروع به کار کرد.

نماینده مرکز تحقیقات و بازتوانی سگ‌های آبی هلند در ایران خاطرنشان کرد: رهایی فک های آسیب دیده و گرفتار در تورهای صیادی، تیمارداری، ثبت اطلاعات مربوط به فک های یافت شده، نمونه برداری از حیوانات زنده و جمع آوری نمونه های بافتی از لاشه های کشف شده با هدف کنترل سلامت زیستی اکوسیستم خزر از فعالیت های این گروه است.

شیرازی ادامه داد: به علت اشغال نوار ساحلی خزر در ایران توسط نهادهای دولتی و اشخاص با ساخت ویلا و شهرک ها، فوک خزر تنها می تواند در صورت حضور نداشتن ماهیگیران در بخش کوچکی از سواحل پناهگاه حیات وحش میانکاله و جزیره آشوراده به استراحت بپردازد.

آقای نوید بنی اسدی که امروز به همراه همسرش از رشت تا بندرترکمن رکاب زده است به خبرنگار ایرنا گفت: به دلیل پایین آمدن آب خزر اکنون دریایی داریم که بخش‌هایی از آن در حال مردن و تبدیل شدن به باتلاق است، از طرفی هم با توجه به رشد جلبکی و ظهور جلبک‌های سمی، آلودگی خزر به رسوبات فلزات سنگین را شاهد هستیم که وارد رژیم غذایی ماهیان می شود.

وی ادامه داد: اگر از گسترش آلودگی پیشگیری نشود این آلودگی از طریق ماهی‌ها به خودمان بر می‌گردد، این آلودگی از طریق شنا در دریا و تغذیه ماهیان دریایی خیلی زود ما را بیمار کرده و از پای در می‌آورد.

بنی اسدی یادآور شد: این آلودگی ها و برخی حوادث مانند رزمایش های جنگی در کشورهای همسایه خزر در کنار شکار بی رویه جمعیت فوک های کاسپین را نشانه رفته است.

این دوچرخه سوار حامی محیط زیست تصریح کرد: امیدواریم تلاش ما برای فرهنگ سازی در خصوص فوک کاسپین اثر بخش باشد و ما دیگر اتفاق تلخی همچون مرگ و میر این پستاندار ارزشمند را شاهد نباشیم.

سعیده جعفری که در این برنامه حضور داشت به ایرنا گفت: حفاظت از حیات وحش وظیفه ای همگانی است و ما باید برای رسیدن به جامعه سالم مقدمات داشتن به محیط زیست سالم را فراهم کنیم.

وی ادامه داد: دریای خزر یک سفره پربرکت برای چند میلیون ساحل نشین شمال کشور است که از طریق آن ارتزاق می کنند باید بیش از پیش در حفاظت آن بکوشند.

جعفری ادامه داد: خزر در یکی دو سال گذشته اتفاقات تلخی همچون مرگ و میر هزاران قطعه پرنده را شاهد بوده است واقعا دیگر نباید اجازه دهیم که اتفاقات تلخ تر دیگری برای این اکوسیستم ارزشمند رقم بخورد.

فرماندار شهرستان بندرترکمن هم اظهارداشت: بندرترکمن در زمینه میزبانی از فوک سابقه خوبی دارد.

سیدصادق شیرنگی در گفت و گو با ایرنا ادامه داد: در سالهای قبل ساحل این شهرستان میزبان یک قلاده فوک خزری بود و مهمانان به ویژه در نوروز به تماشای این فوک اقدام می کردند.

وی اضافه کرد: همین یک قلاده فوک سبب ورود علاقه مندان بسیاری به این شهرستان شده و بازار قایق های تفریحی این شهر را رونق داد، بندرترکمن به سبب وجود هزاران قطعه انواع پرنده آبزی و کنارآبزی از مناطق فوق العاده مستعد در امر پرنده نگری محسوب می شود که فرصت مناسبی در این بخش را داراست.

شیرنگی ادامه داد: همچنین باید صیادی را در دریای خزر به طور صحیح مدیریت کنیم، نباید صیادی بی رویه به حدی رونق یابد که ذخایر اندکی هم که از این ماهی ها مانده رو به انقراض رود، باید از ظرفیت ها استفاده کنیم و با مشوق های اقتصادی برای صیادان غیرمجاز کارآفرینی کنیم و آنها به مراقبین محیط زیست دریای خزر تبدیل شوند.

مدیرکل محیط زیست گلستان معتقد است که اقدامات فرهنگی روشی ثمر بخش برای هم سو کردن بومیان منطقه برای حفظ و حراست از زیستمندان خزر است.

محمدرضا کنعانی افزود: حمایت از برنامه های آموزشی و فرهنگ سازی از راهبردهای سازمان حفاظت محیط زیست است و در تکرار چنین برنامه هایی می تواند درحفظ این گونه ثمر بخش باشد.

فک، تنها گونه پستاندار دریای خزر است و جمعیت آن به دلیل صید بی رویه در حوزه برخی کشورهای حاشیه دریا سیر نزولی دارد، هر چند به گفته شیرازی؛ در حوزه جنوب خزر و در محدوده استانهای شمالی ایران موردی از صید این گونه گزارش نشده است.

فک خزری یکی از کوچکترین فوک های بدون گوش و از پستانداران کمیاب آبزی دنیاست، این گونه زندگی اجتماعی داشته و در دسته های بزرگ مشاهده می شود، مهمترین اندام حسی فک مانند سایر سگ های آبی سبیل های آن است که او را قادر می سازد بدون حس بینایی و شنوایی به صید ماهی در زیر آب بپردازد.

فک در آب زندگی می کند و تنها برای زادآوری و گاهی استراحت به ساحل می آید، در خشکی بسیار کم تحرک، اما در آب فعال است، این گونه به دلیل صید بی‌رویه و به‌هم خوردن شرایط زیستی و کاهش شدید جمعیت نیازمند حمایت بین‌المللی است.

• استان گلستان
• سازمان حفاظت محیط زیست
• دریای خزر
• خلیج گرگان