سازمان تجارت جهانی در آستانه فروپاشی

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از ایبِنا، سازمان تجارت جهانی از سال 2008 به دنبال بحران مالی جهانی، در مسیر سقوط قرار گرفت. به گزارش روزنامه فرانسوی لوموند، در حال حاضر به دلیل تک‌روی دو اقتصاد بزرگ جهان یعنی آمریکا و چین و اختلاف با اتحادیه اروپا، این سازمان از همیشه ضعیف‌تر شده است. دو سوم تجارت این دو کشور رقیب از قوانین سازمان تجارت جهانی تبعیت نمی‌کند که نشان از سقوط این سازمان در آینده‌ای نزدیک است.

سازمان تجارت جهانی (WTO) در اواخر دهه سوم عمر خود با بحران جدی مواجه شده و در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. این سازمان در ژانویه 1995 با هدف تنظیم قوانین بازرگانی جهانی به وجود آمد؛ در پی بحران مالی سال 2008، زمینه سست شدن پایه‌های این سازمان فراهم شد.

ضعف سازمان تجارت جهانی، چه دلایلی دارد؟

از جمله دلایل اصلی وقوع بحران در ماهیت این سازمان، تلاش ملت‌ها برای صنعتی‌زدایی به‌ویژه در کشور‌های توسعه یافته، چالش هژمونی قدرت بین چین و آمریکا و ضعیف شدن زنجیره تامین کالا و مواد اولیه تولید به دلیل همه گیری ویروس کرونا در سال‌های اخیر است.

تضعیف پایه‌های سازمان تجارت جهانی موجب شده، طی یک دهه گذشته این سازمان به ماشین اداری صرف، تبدیل شود که قدرت چندانی در ایجاد اجماع میان اعضایش (164 کشور) را ندارد و موانع اصلی توسعه تجارت مانند موانع گمرکی همچنان پابرجا باقی بماند. بروز این اختلاف میان کشور‌ها در آخرین جلسه شورا تا جایی پیش رفت که ابراز تاسف مدیر کل آن را به همراه داشت.

نقش آمریکا در سقوط سازمان تجارت جهانی

ایالات متحده آمریکا در دوران رییس جمهوری ترامپ با فلج کردن نهاد حل اختلاف سازمان تجارت جهانی، زمینه تضعیف هرچه بیشتر آن را فراهم آورد. رویکردی که در دولت فعلی آمریکا نیز دنبال شد و با افتادن دوباره این کشور در مسیر صنعتی شدن و رفتن به سوی چندچانبه گرایی، این شورا در سراشیبی سقوط قرار گرفت. افزایش تنش آمریکا با اتحادیه اروپا، علاوه بر رقابت با چین، موجب شد دو سوم تجارت این دو کشور رقیب، تابع قوانین سازمان تجارت جهانی نباشد. واضح است وقتی دو قدرت اقتصادی جهان از این چارچوب جدا شده‌اند، دشوار است سایر کشور‌ها تابع قوانین شورا باقی بمانند. اگرچه این سازمان، هنوز کاملا از عرصه جهانی کنار گذاشته نشده، اما مرکزیت آن در هماهنگی تجارت جهانی از بین رفته است.