«سبدِ رأی» اصولگرایان آب رفت / پیام ریزش مشارکت در دوران دولت و مجلس اصولگرا

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، تکلیف مهمترین ماراتن سیاسی سال 1403 در جمعه 8 تیرماه مشخص نشد و با اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری هیچ یک از 4 نامزد موفق به کسب حد نصاب یعنی نصف آراء به علاوه یک، نشده و کار به دور دوم کشیده - جمعه 15 تیر - کشیده شد.

اما شباهت ها و تفاوت های بین دو انتخابات که در فاصله سه سال برگزار شد، جالب توجه است. از حضور دو کاندیدای پوششی - روکشی در هر دو انتخابات تا....

تجربه تکراری زاکانی و قاضی زاده

از میان 6 کاندیدای تأیید صلاحیت شده همانطور که پیش بینی می شد دو کاندیدای پوششی - روکشی در ساعات آخر منتهی به انتخابات کناره گیری کردند.

این شرایط را زاکانی در 1400 هم تجربه کرده بود و بعد از یک حضور شبه احمدی نژادی در انتخابات آن سال در نهایت مُهر تایید بر پوششی بودن خود زد و چندساعت مانده به انتخابات 1400 به نفع رئیسی کنار رفت. پاداش او برای پوششی بودن در آن سال ریاست بر شهرداری تهران بود.

کاندیدای پوششی - روکشی بودن برای قاضی زاده هاشمی هم تجربه جدیدی نبود و او در 1400 نیز همین نقش را ایفا کرده بود و با اینکه چندین بار مدعی شده بود به مثابه انتخابات آن سال در عرصه باقی می ماند این بار با علم به اینکه سبد رأیش چیزی بیش از آنچه آن سال کسب کرده بود نیست، در مسیر زاکانی قدم گذاشت تا شاید این انصراف برایش آورده ای در دولت آینده (اگر جلیلی بیاید) داشته باشد.

مشارکت بازهم ریخت

اما فارغ از موضوع کاندیداها، میزان مشارکت رقم خورده در هر دو انتخابات محل نگرانی شده است. در 1400 مشارکت 48/8 درصدی در نهایت رئیسی را به پاستور رساند اما سه سال بعد از آن روزها مشارکت با ریزش محسوس به مرز 40 درصد رسیده است و البته هنوز تکلیف جایگزین رئیسی مشخص نشده است.

کل آراء مأخوذه در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم 28 میلیون و 933 هزار و 4 رأی بود، اما در این دوره از انتخابات تعداد رأی دهندگان با ریزش بیش از 4 میلیونی، به 24 میلیون و 535 هزار و 185 نفر رسیده است.

منتقدان دولت روحانی مشارکت سال 1400 را نتیجه عملکرد دولت وقت می دانستند، اما ریزش محسوس مشارکت در انتخابات 1403 چه پیامی دارد؟ بخشی از این ریزش رأی را باید در عملکرد نقدبرانگیز دولت سیزدهم طی سه سال اخیر در حوزه سیاست خارجی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دانست و بخشی دیگر را به اتفاقات بعد از پاییز 1401 و گلایه های مردم مرتبط دانست. که هر دو علت جای بحث و بررسی بیشتر دارد که خبرگزاری خبرآنلاین در قالب گپ و گفت با تحلیلگران و کارشناسان به آنها خواهد پرداخت.

آرای باطله را جدی بگیریم

«آرای باطله» حالا دیگر به یک مولفه مهم در هر انتخابات تبدیل شده است، آرائی که گاها از رأی برخی کاندیداها نیز جلوتر بوده است و پیام های پنهان در این آراء که باید جدی گرفته شود.

در انتخابات امسال که مشارکت 24 میلیونی را شاهد بودیم، یک میلیون و 56 هزار و 159 رأی باطله به صندوق ها ریخته شد، در انتخابات 1400 که مشارکت کمی بیش از 28 میلیون رأی بود، 3 میلیون و 726 هزار و 870 رأی باطله در صندوق ها شمارش شد.

ریزش رأی اصولگرایان در فاصله 3 سال

گرچه انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم هنوز به پایان نرسیده و تکلیف رئیس جمهوری نهم مشخص نشده است اما مقایسه رأی کاندیداهای هر دوره خالی از لطف نیست.

ابراهیم رئیسی در انتخابات 1400 با کسب نزدیک به 18 میلیون رأی به عنوان رئیس دولت سیزدهم انتخاب شد که این میزان رأی را می توان نتیجه اجماع حداکثری اصولگرایان بر روی او و انصراف جلیلی و زاکانی به نفع او دانست که تا حد زیادی این اجماع و کناره گیری در جلوگیری از پراکندگی آراء به ضرر رئیسی جلوگیری کرد. در همان انتخابات البته با مجموع آرای محسن رضایی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی کل سبد رأی اصولگرایان در طیف های مختلف نزدیک 22 میلیون رأی بود.

در انتخابات 1403 این اجماع صورت نگرفت و پراکندگی رأی اصولگرایان در بین آراء قالیباف و جلیلی مشهود بود. با این وجود مجموع سبد رأی قالیباف و جلیلی در این انتخابات کمی بیش از 12 میلیون رأی می شود که حکایت از به صحنه نیامدن همه سبد رأی رئیسی و دیگر اصولگرایان دارد، یک پیام معنادار و مهم برای جبهه انقلاب.

در انتخابات 1403 مسعود پزشکیان، کاندیدای جبهه اصلاحات 10 میلیون و 415 هزار و 991 رأی کسب کرد که با توجه به پایین بودن میزان مشارکت از یک سو و به صحنه نیامدن «آرای خاکستری» رأی ریخته شده به سبد او قابل توجه است. این موضوع آنجا جالب می شود که بدانیم براساس تحلیل ها همیشه در مشارکت پایین اصلاح طلبان شکست خورده و اصولگرایان پیروز بوده اند، این منحنی در انتخابات 8 تیر متفاوت شد و پزشکیان در مشارکت 40 درصدی رأی اول را بدست آورد.

اما آراء محسن رضایی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی در انتخابات 1400 چقدر بود؟ محسن رضایی در آن دوره تنها 3 میلیون و 412 هزار و 712 رأی را از آن خود کرد و به عنوان نفر دوم انتخابات برگزیده شد و قاضی زاده هاشمی هم با 999 هزار و 718 رأی آخرین نفر در انتخابات 1400 شد.

در انتخابات 8 تیر قالیباف و پورمحمدی دو نماینده دیگر جریان اصولگرا با موضع گیری های متفاوت هر کدام به ترتیب 3.383.340 و 206.397 رأی بوده است.

* در جدول زیر آراء کلی انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم و چهاردهم را مشاهده می کنید؛

سال

کل آراء مأخوذه

کاندیداها

آراء کاندیدا

آراء باطله

درصد مشارکت

1400

سید ابراهیم رئیسی

17.926.345

محسن رضایی

3.412.712

28.933.004

عبدالناصر همتی

2.427.201

3.726.870

48/8

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی

999.718

1403

مسعود پزشکیان

10.415.991

سعید جلیلی

9.473.298

24.535.185

محمدباقر قالیباف

3.383.340

1.056.159

39/9

مصطفی پورمحمدی

206.397

27218

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1926334