سختی‌های شغل یک آتش‌نشان / قم؛ نخستین کلان‌شهر استاندارد ایران در ایستگاه‌های آتش‌نشانی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل ازپایگاه خبری تحلیلی قم فردا، بامقایسه شرایط حرفه ای شغل آتش نشانی در کشورمان با دیگر کشورهای پیشرفته دنیا، متاسفانه در ایران به اندازه کافی به فراهم آوردن امکانات و شرایط اقتصادی و روحی مساعد برای آتش نشانان توجه ویژه ای نشده و این در حالی است که در کشورهای پیشرفته شغل آتش نشانی در زمره مشاغل با ریسک خطر بالا محسوب می شود. هر حرفه‌ای سختی‌ها و شیرینی‌های خاص خودش را دارد. اماسختی و دردسر بعضی شغل‌ها نسبت به بقیه بیشتر است، آتش‌نشانی یکی از این شغل‌هاست. در واقع آتش‌نشانان به دلیل ویژگی‌های شغل خود همواره در معرض آسیب‌های جسمی و حتیروحی قرار دارند. این مشاغل چون اغلب با مرگ و زندگی افراد سر و کار دارند مسلماًاسترس زیادی را متحمل می شوند. آتش نشانان در هر مأموریت به طور معمول در معرض چندین عوارض از جمله عوارض ناشی از استرس رانندگی و ترافیک، عوارض ناشی از اثرات دود وگازهای سمی در محل های عملیات، عوارض ناشی از صدای آژیر، بلندگو و نور چراغ گردان، عوارض ناشی از ترشح هورمون های دفاعی و آمادگی بدن در برابر حوادث، اثرات ناشی ازحرارت در محل حریق، عوارض ناشی از تماس یا جذب مواد شیمیایی از طریق پوست، عوارضناشی از صدمات فیزیکی در حین انجام وظیفه، عوارض ناشی از دریافت پرتوهای یون ساز وتشعشعات رادیواکتیویته قرار می گیرند. علاوه بر این، آتش نشانان در هنگام انجام عملیات نجات وامداد در معرض عوارضی نظیر رؤیت صحنه های دلخراش و تألم آور، عوارض ناشی از وقوع انفجار در صحنه حادثه، عوارض ناشی از مسائل ارگونومی وسایل و تجهیزات و ماشین آلات، عوارض ناشی از انجام خدمت به صورت شیفتی، عوارض ناشی از عدم تغذیه صحیح و متناسب باحرفه، عوارض ناشی از استرس پس از حادثه، عوارض ناشی از کارکردن در محیط های آلوده، عوارض ناشی از کارکردن در محیط های مرطوب نیز قرار می گیرند. سختی‌های شغل یک آتش‌نشان از همین رو گوهریسنا انزانی درباره سختی شغل آتش‌نشانی و ویژگی‌های روحی و فردی یک آتش‌نشان، اظهار کرد: شغل آتش‌نشانی یک کمک و امدادرسانی فوری است که می‌تواند درجات متفاوتی داشته باشد. آتش‌نشانان در حوادثی از یک تصادف تا انفجاری مهیب حضور خواهند داشت و شرایط پیچیده و استرس‌زایی را مدیریت می‌کنند. وی ادامه داد: علاوه بر اینکه اساساً کار کردن با آتش موجب افزایش استرس می‌شود، دیدن صحنه‌های دلخراش نیز یکی از آسیب‌های این شغل است. آسیب و جراحت‌های وارده به خود آتش‌نشانان نیز یکی دیگر از عواملی است که آتش‌نشانان طی مدت خدمت خود، با آن سر و کار خواهند داشت. در واقع آتش‌نشانی از دسته شغل‌هایی است که علاوه بر توان جسمی بالا، نیازمند توان روحی بالایی نیز است و اگر توان روحی آتش‌نشانان متناسب با شغلشان نباشد، حین انجام وظیفه خطرات زیادی گریبان خودشان و دیگران را می‌گیرد. این روان‌شناس با بیان اینکه شغل آتش‌نشانی در دنیا جزو مشاغل پراسترس محسوب می‌شود، گفت: این شغل ریسک و حساسیت بالایی دارد. آتش‌نشانان مواجهه مستقیمی با انواع حوادث دارند که این حوادث، اثرات زیان‌باری را به همراه دارد. شرایط کاری یک آتش‌نشان پیچیده و نامشخص است و نوبت‌های کاری طولانی دارند. این افراد نیاز به آمادگی ذهنی بالا در هر ساعتی از شبانه روز دارند. شرایط کاری این افراد معمولاً دشوار است و اضطراب‌ها معمولاً برای آن‌ها زیاد است و به صورت اضطراری باید خود را در شرایطی قرار دهند که این شرایط از مهار آتش تا نجات کودکی که دستش لای چرخ گوشت گیر کرده را شامل می‌شود. وی افزود: با توجه به این مسائل و اینکه کارکنان آتش‌نشانی نیازمند برخورداری از سطح مطلوب سلامت روانی هستند، متأسفانه در ایران هنوز پژوهش‌های زیادی در این خصوص انجام نشده است. یعنی در ایران پژوهش‌ها توجه کمتری را به نسبت بقیه کشورها در رابطه با خصوصیت و ویژگی‌های روحی آتش‌نشان‌ها انجام دادند. در همین راستا معمولاً به نظر می‌رسد برای اینکه فردی بتواند در شغلی کار کند بیشتر نیازمند این است که از نظر جسمانی ارزیابی شود، در حالی که در شغل آتش‌نشانی با توجه به شرایط خاص لازم است بدانیم که بررسی شرایط روحی بسیار اهمیت دارد. به گفته این روان‌شناس، آتش‌نشانان می‌توانند به دلیل قرار گرفتن در معرض حوادث و شرایط ناخوشایند دچار PTSD شوند و اختلال پس از سانحه را تجربه کنند. این افراد معمولاً استرس و اضطراب بیشتری را نسبت به سایر مشاغل تجربه می‌کنند و باید به این دقت کنیم که هر چه استرس شغلی بالاتر باشد افسردگی افزایش پیدا می‌کند و بیماری‌های جسمانی نیز بیشتر پدیدار می‌شوند. تداوم توجه به بهداشت روان آتش‌نشانان همچنین دکتر ناصر قاسم‌زاد با بیان اینکه جای توجه به بهداشت روان آتش‌نشانان در بیشتر برنامه‌ریزی‌ها خالی است، گفت: باید در نظر گرفت که پایداری خدمات مشاغل سخت نیازمند بازسازی جسمی و روحی افراد و حمایت روانی آن‌هاست؛ در مراحل اولیه استخدام برخی تست‌های اولیه در زمینه بهداشت روان انجام می‌شود، اما این تست‌ها باید در روز‌های عادی سال هم انجام شود و تحت پوشش بیمه و رایگان باشد. قاسم‌زاد با بیان اینکه باید با روش‌های آکادمیک روز جامعه جهانی، امید به زندگی، اشتغال و خدمت را در آتش‌نشانان زنده نگه داریم، خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد باید شیوه‌نامه‌های کاری و حمایتی برای مشاغل سختی مثل آتش‌نشان‌ها تنظیم شود و مدیران خود را موظف بدانند تا در مدیریت‌های جدید نیز آن را اجرا کنند؛ با تعیین این شیوه‌نامه که رفاه، امنیت‌های اقتصادی، شغلی، بیمه‌ای و بهبود روند رشد جامعه را در نظر می‌گیرد و مناسب با شرایط جامعه نیز به‌روزرسانی می‌شود، می‌توان تغییرات مثبتی ایجاد کرد. همان طور که گفته شد آتش‌نشانان از جمله افرادی هستند که در جامعه امروز علاوه بر تحمل فشارهای اقتصادی‌سیاسی مجبور به رویارویی با مسائلی هستند که هرروز روح و جسم آن‌ها را می‌فرساید و بیماری‌های متعددی را گریبان‌گیر آن‌ها می‌کند. آتش‌نشانان در طول شیفت کاری با اموری همچون رویارویی با صدای زنگ حریق، استرس رانندگی و ترافیک، حوادث، استرس پاسخ‌گویی به بی‌سیم، استرس هنگام رسیدن به محل، دود و گازهای سمی، حرارت در محل آتش‌سوزی، تماس یا جذب مواد شیمیایی از طریق پوست، صدمات فیزیکی هنگام انجام وظیفه، پرتوهای یون‌ساز، ترس و دلهره انجام بهینه عملیات، حفظ جان خود و همکاران، عوارض ناشی از وقوع انفجار در صحنه حادثه، ارگونومی وسایل، تجهیزات و ماشین‌آلات، حمل‌ونقل تجهیزات سنگین، انجام خدمت در شیفت 24 ساعته مواجه هستند. آتش نشانان قم هم از این مسئله و اتفاقات مستثنا نیستند به همین دلیل به تاریخچه ای تاسیس اولین ایستگاه آتش نشانی در قم اشاره می کنیم. آنچه برای آتش‌نشانی قم از سال 1340 تا 1400 گذشته است نخستین واحد آتش‌نشانی در سال 1340 شمسی در گوشه‌ای از ساختمان شهرداری قم با یک دستگاه شورلت و چهار نفر پرسنل از افراد شهرداری که در داخل یکی از اتاق‌های شهرداری اسکان داشتند شروع به کار نمود. در سال 1345 یک دستگاه خودرو ساخت کشور رومانی به مجموعه سازمان اضافه شد که در آن زمان بیشتر به شستشوی خیابان‌ها، معابر و.. فعالیت داشت و در کنار آن کار اطفاء را نیز انجام می‌داد. از سال 1355 تا 1365 دو دستگاه خودروی 911 و یک دستگاه شورلت اهدائی به ناوگان خودروهای آتش‌نشانی قم اضافه شد که با افزوده شدن خودروها تعداد پرسنل هم فزونی یافت و آمار به 12 نفر رسید. با توجه به وجود بارگاه مقدس حضرت معصومه (س) در قم و تردد زائرین در این شهر و وجود هتل‌ها و مسافرخانه‌های متعدد در اطراف حرم مطهر و به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و سیل مهاجرت به این شهر مذهبی، در 1359 یک ایستگاه آتش‌نشانی جنب ساختمان شهرداری در خیابان ارم احداث شد و به نام ایستگاه مرکز لقب گرفت که در سال 1374 به‌منظور طرح زیباسازی اطراف حرم تخریب و به ابتدای 45 متری عمار یاسر منتقل شد. توسعه شهر قم به‌عنوان مرکز حوزه علمیه ایران موجب افزایش خودروهای آتش‌نشانی گردید به طوری که از سال 1360 تا 1368 سه دستگاه بنز 1921 و یک دستگاه آمبولانس و یک دستگاه نیسان پیشرو خریداری شد. در سال 1367 ایستگاه دیگری پس از 10 سال در میدان سعیدی احداث گردید که در سال 1367 به‌منظور احداث فروشگاه رفاه به بلوار نواب با نام ایستگاه شماره یک منتقل گردید. در سال1371 ایستگاه شماره دو در جنب کارگاه عمران و موتوری شهرداری واقع در بلوار امام موسی صدر افتتاح که به علت نزدیک بودن به ایستگاه بلوار نواب در سال 1377 جمع‌آوری و به جنب پایانه مسافربری منتقل شد. در سال‌های 1370 و 1371 تعداد 20 نفر نیروی آتش‌نشان استخدام گردید. از سال 1371 تا 1373 یک دستگاه بنز 2635 فوماتیک، سه دستگاه خودروی بنز 1921، یک دستگاه خودروی نردبان 32 متری موریتا، یک دستگاه ولوو آبده و دو دستگاه موتورسیکلت DT خریداری و به ناوگان آتش‌نشانی اضافه گردید و در سال 1373 و 1374 ایستگاه شماره سه در بلوار کشاورز و ایستگاه شماره چهار در میدان ولیعصر (عج) احداث شد. در سال 1376 و 1377 تعداد 30 نفر نیروی آتش‌نشانی به استخدام در آمدند و در سال 1377 ایستگاه شماره شش واقع در میدان ایران مرینوس احداث گردید؛ همچنین در سال 1378 دو دستگاه خودروی بنز 911 و 1921 خریداری شد. در سال 1380 یک دستگاه خودروی نردبان دار 32 متری نامیانگ، دو دستگاه خودروی بادسان و چهار دستگاه خودروی نیسان خریداری شد. در سال 1381 نیز سه ایستگاه آتش‌نشانی در بلوار کارگر، خیابان امام و 30 متری قائم احداث و تعداد چهل نفر نیروی آتش‌نشان استخدام شدند. از سال 1382 تا سال 1387 ایستگاه‌های بلوار پانزده خرداد، ساختمان ایستگاه جدیدالاحداث جنب پایانه، ایستگاه مسجد مقدس جمکران و ایستگاه منطقه شیخ‌آباد احداث و افتتاح گردید. در این سال‌ها تعدادی خودروی سبک و سنگین آتش‌نشانی شامل خودروهای میدلام، بنز آکسور 2628، دنیس نجات، بادسان، ایسوزو و نیسان به ناوگان خودروها اضافه شدند. تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی در قم مطابق با استانداردهای جهانی است از همین رو عباس جعفری با اشاره به ایستگاه های آتش نشانی استان قم، افزود: بر اساس استانداردهای بین‌المللی به ازای 50 هزار نفر جمعیت، باید یک ایستگاه آتش‌نشانی فعال باشد که این امر در شهر قم انجام شده‌است. وی ادامه داد: قم نخستین کلان‌شهر کشور است که از لحاظ تعداد ایستگاه با استانداردهای بین‌المللی مطابق است. مدیرعامل آتش‌نشانی قم بیان کرد: یک ایستگاه آتش‌نشانی در بلوار پیامبر اعظم (ص) در حال ساخت و یکی از بزرگ‌ترین ایستگاه‌های کشور است؛ این ایستگاه آتش‌نشانی با امکانات بسیار گسترده و با پیشرفت فیزیکی 70 درصد می‌باشد که امیدواریم تا دهه فجر امسال به بهره‌برداری برسد. وی اضافه کرد: بر اساس استانداردهای تعریف شده بین‌المللی، زمان رسیدن آتش‌نشان‌ها به محل حادثه چهار دقیقه است که خوشبختانه این زمان با افزایش تعداد ایستگاه‌ها در شهر قم، به استاندارد رسید. به گفته جعفری در زمان حاضر میانگین زمان رسیدن آتش‌نشان‌ها به محل حادثه در شهر قم حدود 3 دقیقه و 20 ثانیه است. وی در ادامه گفت: سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی قم بیش از 100 نوع خدمات امدادی در حوادثی از جمله زلزله، ریزش ساختمان، سقوط در چاه، محبوس شدن در آسانسور، مبارزه با حیوانات وحشی و صید آن‌ها، حریق داخل خودرو و نجات افراد محبوس شده به همشهریان خدمات‌رسانی می‌کند. انتهای پیام /