سفر یک‌روزه به بهشت بکر شرق تهران

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - صدیقه نژادقربان: در شرایطی که تورم دوباره به رکوردهای بالای خود بازگشته و هزینه‌های زندگی از درآمد خانوارها پیشی گرفته، سفر برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی به کالایی لوکس تبدیل شده است. با این حال، هنوز می‌توان راهی یافت برای لمس آرامش و طبیعت، بی‌آنکه هزینه سنگینی پرداخت کرد؛ سفر یک‌روزه به مقصدی نزدیک، مانند روستای لزور بهشتی در شرق استان تهران.

حذف سفر از سبد خانوارها

در شرایط اقتصادی فعلی ایران، بسیاری از الگوهای مصرفی مردم دچار دگرگونی شده‌اند. سفر، که زمانی از مهم‌ترین بخش‌های سبد فرهنگی و رفاهی خانوارهای ایرانی بود، حالا به کالایی لوکس تبدیل شده است. افزایش نرخ ارز، تورم مزمن، گرانی بنزین، و جهش هزینه اقامت و غذا، باعث شده حتی طبقه متوسط نیز از برنامه‌ریزی برای سفرهای چندروزه منصرف شود.

در شهریور 1404، خانوارهای ایرانی با افزایش چشمگیر هزینه‌ها مواجه شدند. طبق گزارش مرکز آمار ایران، تورم نقطه‌به‌نقطه در این ماه به 45.3 درصد رسید که بالاترین رقم از سال 1401 محسوب می‌شود. این افزایش هزینه‌ها، به‌ویژه در بخش‌های خوراکی و مسکن، فشار زیادی بر خانوارها وارد کرده است. هزینه سبد معیشت غذایی یک خانوار سه‌نفره شهری، حدود 12 میلیون و 210 هزار تومان در ماه برآورد می‌شود و هزینه‌های مسکن، سوخت و روشنایی، در خانوارهای شهری 57 درصد و در خانوارهای روستایی 38 درصد از کل هزینه‌ها را تشکیل می‌دهد.

براساس آمارهای رسمی، متوسط درآمد سالانه خانوار شهری،340 میلیون تومان و برای خانوارهای روستایی 200 میلیون تومان است. اگرچه این رقم نسبت به سال قبل رشد داشته، اما نرخ افزایش درآمد با نرخ رشد هزینه‌ها همخوان نیست و در نتیجه، قدرت خرید خانوارها کاهش یافته است. با توجه به این ارقام، بسیاری از خانوارها قادر به تأمین هزینه‌های ضروری خود هستند و سفرهای آخر هفته از سبد هزینه‌های آن‌ها حذف شده است.

در چنین شرایطی، طبیعی است که سفر نخستین قلمی باشد که از سبد هزینه‌ها حذف می‌شود. هزینه سفرهای کوتاه‌مدت، حتی برای یک خانواده چهار نفره، با در نظر گرفتن هزینه حمل‌ونقل، اقامت و خوراک، به‌راحتی به بیش از دو تا سه میلیون تومان می‌رسد؛ رقمی که برای بسیاری از خانوارها قابل تأمین نیست.

اما حذف کامل تفریح و گردش، به معنای حذف شادی و تعادل روانی از زندگی است. کارشناسان اجتماعی هشدار می‌دهند که انباشت خستگی و فشارهای اقتصادی می‌تواند آثار مخربی بر روح و سلامت جامعه برجای بگذارد. بنابراین باید به دنبال راهی بود تا بتوان با هزینه‌ای اندک، فرصتی برای استراحت و تنفس در دل طبیعت پیدا کرد.

بازگرداندن تعادل به زندگی

تحریم‌های جدید و رکود اقتصادی، معیشت خانوارها را چنان تحت تأثیر قرار داده که اغلب مردم ترجیح می‌دهند بودجه اندک خود را صرف نیازهای ضروری کنند. در چنین وضعیتی، طبیعی است که سفر به شمال کشور یا اقامت چند شبه در مناطق توریستی به آرزویی دست‌نیافتنی بدل شود. اما حذف سفر از سبد خانوار به معنای حذف تفریح و گریز از روزمرگی نیست. انسان به طور ذاتی نیاز به رهایی از تکرار، ارتباط با طبیعت و تجربه زیباشناختی دارد. همین میل فطری، شکل تازه‌ای از گردشگری را در ایران شکل داد: «سفرهای کوچک و کم‌هزینه».

در سال‌های اخیر، مفهوم «سفر یک‌روزه» در میان خانواده‌ها و جوانان تهرانی جای خود را باز کرده است. این سفرها معمولاً بدون اقامت شبانه، با وسایل نقلیه شخصی یا عمومی، و با حداقل هزینه انجام می‌شوند. بسیاری از خانواده‌ها با یک سبد غذای خانگی، قمقمه آب، و چند ساعت زمان آزاد، به دامان طبیعت اطراف تهران می‌روند؛ تفریحی ساده اما مؤثر که هم نشاط روحی ایجاد می‌کند و هم فشار اقتصادی چندانی ندارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، هزینه یک سفر خانوادگی سه‌روزه به مقصدهای داخلی، از 10 تا 15 میلیون تومان متغیر است. در مقابل، سفر یک‌روزه به اطراف تهران با صرف کمتر از 500 هزار تومان نیز ممکن است. این تفاوت فاحش موجب شده که بسیاری از مردم به جای «تعطیلات بلند»، به «فرارهای کوتاه» پناه ببرند.

سفرهای کوچک در واقع نوعی «سازگاری فرهنگی با فشار اقتصادی» محسوب می‌شود. مردم نه تفریح را کنار گذاشته‌اند و نه از طبیعت فاصله گرفته‌اند؛ بلکه یاد گرفته‌اند چطور در چارچوب محدودیت‌ها، شادی و آرامش را بازآفرینی کنند.

به گفته یکی از فعالان گردشگری تهران: «در ماه‌های اخیر تعداد تورهای یک‌روزه و نیم‌روزی افزایش زیادی پیدا کرده است. مردم به دنبال تجربه هستند، نه تجمل. یک پیاده‌روی در کوه یا جنگل هم می‌تواند همان حس رهایی را بدهد که سفر به شمال».

در همین راستا، گروه‌های کوچک طبیعت‌گردی و کوه‌پیمایی در پلتفرم‌هایی مانند تلگرام و اینستاگرام رشد قابل توجهی داشته‌اند. بسیاری از این گروه‌ها با هزینه‌ای کمتر از 300 هزار تومان، برنامه‌های یک‌روزه برگزار می‌کنند که شامل مسیر رفت‌وبرگشت، بیمه، و راهنماست.

از سوی دیگر، این روند بر محیط‌زیست نیز تأثیر مثبتی داشته است. با کاهش سفرهای بین‌شهری و اقامت‌های چندروزه، میزان مصرف سوخت و تولید پسماند کاهش یافته و گردشگری کم‌کربن که سال‌ها فعالان محیط‌زیست درباره آن سخن می‌گفتند، حالا در عمل، هرچند ناخواسته، در حال تحقق است.

لزور؛ جواهری پنهان در دل البرز

در شرقی‌ترین مرز استان تهران، در دل کوه‌های فیروزکوه، روستایی قرار گرفته که گویی از هیاهوی جهان جدا مانده است: «لزور». جایی که آسمان به زمین نزدیک‌تر است، صدای رودخانه در کوچه‌ها می‌پیچد و شب‌هایش چنان ستاره‌باران است که هیچ چراغی جرات رقابت ندارد.

لزور در فاصله حدود 130 کیلومتری تهران واقع شده و از مسیر جاده فیروزکوه و بخش ارجمند قابل دسترسی است. مسیر تا خود روستا تماما آسفالت و امن است و با سه ساعت رانندگی آرام، می‌توان به آن رسید. هزینه این سفر حتی با خودروی شخصی نیز ناچیز است؛ کمی بنزین، وعده‌ای غذای خانگی و شاید چای ذغالی کنار رودخانه.

روستا در دامنه کوه و در کنار رودخانه «نمرود» قرار دارد. خانه‌ها از سنگ و چوب ساخته شده‌اند و بوی اصیل زندگی روستایی در کوچه‌ها جاری است. در بهار و تابستان، لزور بهشتی سبز از درختان سیب، آلبالو و زردآلوست. در پاییز، سراسر روستا در رنگ‌های نارنجی و زرد غرق می‌شود و منظره‌ای می‌سازد که بیشتر به نقاشی شباهت دارد تا واقعیت.

یکی از جاذبه‌های خاص لزور، مسیر پیاده‌روی تا دریاچه تار و هویر است. این مسیر حدود 12 کیلومتر طول دارد و برای کوهنوردان و طبیعت‌گردان سبک، تجربه‌ای بی‌نظیر محسوب می‌شود. در طول راه، چشمه‌ها، دشت‌های گل و صدای باد در لابه‌لای کوه‌ها همراهتان است. این منطقه یکی از پاک‌ترین نقاط نزدیک تهران از نظر کیفیت هواست و در روزهای گرم تابستان، دمای هوا به ندرت از 25 درجه بالاتر می‌رود.

برخلاف بسیاری از مناطق اطراف تهران، لزور هنوز در دام گردشگری تجاری نیفتاده است. خبری از رستوران‌های پرزرق‌وبرق یا اقامتگاه‌های گران‌قیمت نیست؛ تنها چند خانه روستایی ساده وجود دارد که اهالی گاهی آن را به گردشگران اجاره می‌دهند. همین سادگی و آرامش، لزور را به مقصدی ایده‌آل برای کسانی تبدیل کرده که می‌خواهند چند ساعت از فشار زندگی شهری رها شوند.

سفر به لزور نمادی از همان الگوی تازه سفرهای ایرانی است؛ «کوتاه، کم‌هزینه، طبیعی و عمیق». مقصدی که ثابت می‌کند برای لمس زیبایی و آرامش، نیازی به مرز گذشتن یا هزینه‌های گزاف نیست؛ کافی است کمی از تهران دور شوی و در مسیر رود نمرود قدم بزنید تا دوباره یاد بگیری چطور ساده خوشحال باشید.