سناریوی دولت برای فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ

درحالی که در هفته های گذشته تعدادی از کارشناسان فضای مجازی آنچه در پی محدودیت های اخیر بر اینترنت می گذرد را اجرای طرح تصویب نشده مجلس یعنی صیانت می دانستند اما طراحان این طرح چنین ادعایی را رد می کنند. در این گزارش سعی شده مروری شود بر تمام اتفاقات و اظهار نظرها درباره شرایط فعلی اینترنت کشور و سناریوهایی که برای آینده مطرح شده اند.

پس از اعمال محدودیت های امنیتی اخیر برای محدودسازی پلتفرم های خارجی و همچنین قطع پهنای باند اینترنت بین الملل در ساعاتی از روز در شبکه موبایلی کشور، بسیاری از کارشناسان با برشمردن ویژگی های طرح صیانت چون فیلترینگ پلتفرم های خارجی بدون مجوز، گوگل سیف و مواردی از این دست.

اینکه پورت های دسترسی به بسیاری از فیلترشکن ها بسته شده و دسترسی به اینترنت بین الملل به حداقل رسیده است. این ادعا اما در روزهای گذشته بارها از سوی مقامات مختلف دولتی و نمایندگان مجلس تکذیب شده است و حتی تعدادی از طراحان اصلی طرح صیانت با انتقاد از دیگر نمایندگان شان در مجلس می گویند آنچه امروز در قالب محدودیت های امنیتی اعمال شده به دلیل عدم تصویب و اجرای آن طرح است. اولین منتقد این شرایط مرتضی آقا تهرانی بود که هفته قبل در سخنرانی اش گفت: «دو سال چند نماینده مجلس طرح ما را برای صیانت از فضای مجازی معطل نگه داشتند.»

او تاکید داشت برای حل مسئله باید شبکه ملی اطاعات تکمیل شود، پلتفرم های داخلی هم طوری توسعه پیدا کنند که به مراتب بهتر از واتساپ باشند و برای نمونه از ایتا اسم برده بود که توسط 5 طلبه تولید شده و قابلیت های بالایی دارد. آقا تهرانی تاکید کرده بود با این اتفاق و تصویب اجرای قانون صیانت دیگرفضای مجازی یک تهدید نخواهد بود.

او البته در بخشی از حرف هایش گفته بود فیلترینگ راهکار نیست. اما شبکه ملی اطلاعات که بستر اصلی تمام ارتباطات داخلی خواهد شد و در یک ماهه اخیر اکثر بخش های خدماتی بر این پایه فعالیت داشته اند، 50 درصد توسعه فیزیکی داشته است. این را زارع پور وزیر ارتباطات گفته و تاکید داشته 40 درصد این پیشرفت در دوره دولت روحانی و محمد جواد آذری جهرمی رخ داده است. وزیری که همچنان در مقام کارشناس مخالفت محدودیت هاست.

اجرای طرح صیانت بدون تصویب؟ تکذیب صریح و جدی طراحان!

عیسی زارع پور اما اعتقاد دارد باید با تلاش بیشتر شبکه ملی اطلاعات هرچه زودتر تکمیل شود. او به رغم اینکه چند بار تاکید کرده محدودیت های اخیر امنیتی هستند و خارج از مسئولیتش از اما تاکید دارد که با حمایت از پلتفرم های داخلی و توسعه شبکه ملی اطلاعات به 60 درصد تا پایان امسال، تلاش خواهد کرد تا فضایی را برای کاربران ایرانی ایجاد کند که فعالیت شان را بر بستر پلتفرم های داخلی ادامه دهند.

او اوایل هفته گذشته در مراسم رونمایی از اینترنت نسل پنجم به خبرنگار رسانه ملی گفت اکثر محدودیت های امنیتی اعمالی بر اینترنت بین الملل و پلتفرم ها برداشته شده اند غیر از فیلترینگ دو پلتفرم آمریکایی گروه متا یعنی واتساپ و اینستاگرام. زارع پور تاکید کرد این دو پلتفرم برای ادامه فعالیت در ایران باید حداقل به سیاست های اعلامی خود درباره مقاتبله با تروریسم، اعمال خشونت و آموزش خشونت پایبند باشند تا بتوانند در کشور ما فعالیت کنند.

تاکیدی که پس از او توسط علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت تاکید شد. او از وجود کارگروهی گفت که بخشی از مسئولیتش این است که بررسی کند و نگذارد عدم رعایت پروتکل های امنیتی در این پلتفرم ها سبب ضربه خوردن به کسب و کارهای مردم شود. ولی تاکید کرد این پلتفرم ها برای فعالیت در ایران باید حداقل کف قوانین اعلامی خودشان را بپذیرند و به آنها پایبند باشند. اتفاقی که البته از سوی گروه متا بی پاسخ مانده است. همچنان اما حرف همه این مسئولین تاکید بر محدودیت های امنیتی و موقت بود. حتی در شرایطی که در روزهای قبل تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفته بودند برای هر تصمیم دائمی برای پلتفرم ها باید جلسه شورای عالی فضای مجازی برگزار و تصمیم گیری شود اما در پایان این جلسه هم آنچه از محتوای نشست در حضور رئیس جمهور در خبری رسمی رسانه ای شد، تاکید بر توسعه هرچه سریعتر پلتفرم های داخلی و بررسی آسیب های وارده به کسب و کارهای دیجیتال در روزهای اخیر بود. هیچ اشاره ای به تصمیمات جدید در رابطه با اینترنت بین الملل و یا پلتفرم های خارجی در این خبر نبود.

دیروز اما یکی دیگر از حامیان طرح صیانت به صراحت گفته بود آنچه اجرا می شود فقط محدودیت های امنیتی است که تا زمان برداشته شدن شان، به همین منوال ادامه پیدا می کند. احمد راستینه عضو کمیسیون فرهنگی مجلس که پیشتر با ماجراهای فوتبال و برکنار عزیزی خادم نامش سر زبان ها افتاده در گفت و گو با جماران درباره محدودیت ها تاکید کرده بود این محدودیت ها همگی امنیتی هستند و طرح صیانت اجرا نشده است. او البته تاکید کرده بود پلتفرم هایی چون اینستاگرام به رغم نقش شان بر معاش جمع زیادی از مردم به بستری برای ترویج خشونت بدل شده بودند و تاکید کرده بود وزیر ارتباطات قول داده هرچه زودتر پلتفرم های جایگزین داخلی برای کسب و کارهای مردم را معرفی کند و کمک هایی به زیان دیدگان اتفاقات اخیر هم برای جبران خسارت شان سخن گفته بود.

درحالی که تداوم محدودیت های اعمالی برای کسب و کارهای اینترنتی و بسیاری از کسب و کارهای دیجیتال کوچک با هزینه های سنگین همراه بوده است اما همچنان پلتفرم های داخلی برای بدست گرفتن این بازار که زندگی 10 میلیون نفر به آن گره خورده است را ندارند یا این اعتماد به این ریسک شاید وجود ندارد. جتی جدی ترین اپلیکیشن ایرانی این مارکت دو روز قبل در واکنش به ابهامات به وجود آمده ضمن تاکید بر توانایی هایش از اتفاق رخ داده برای اینترنت و اپلیکیشن های بین المللی ابراز تاسف کرده و خواستار این شده بود در فضایی رقابتی مردم خودشان انتخاب کنند.

با این وجود اما به نظر می رسد با توجه به اتفاقات اخیر، حساسیت های امنیتی بر چالش های کسب و کار اولویت یافته اند و اگر وزارت ارتباطات نتواند پلتفرم های خارجی فعلی را ناچار به پذیرش پروتکل های امنیتی اعلامی کند، اینستاگرام و واتساپ دیگر بعید است از فیلترینگ خارج شوند و مردمی که در این پلتفرم ها کسب و کار داشتند باید یا به دنبال مسیری برای عبور از چالش این فیلترینگ شوند یا به پلتفرم های داخلی مهاجرت کنند که در هر شرایطی احتمال قطعی ندارند و یا شاید گزینه سوم همانی باشد که اخیرا معاون فناوری های نوآورانه وزارت ارتباطات در جی تکس دبی مطرح کرد، ساخت پلتفرم های چند ملیتی مستقل با دارندگان تکنولوژی های خارجی. اباید دید کدام شرکت های مستقل بازار ایران را تارگت می کنند و آیا نمونه هایی چون یاندکس روسی، وی چت چینی یا نمونه هایی از این دست که در ماه های آینده اجازه فعالیت در کشور پیدا می کنند. همچنان اما هیچ تصمیم دائمی و بلند مدتی گرفته نشده است و همه گزینه های پیش رو برای بررسی اثرات مثبت و منفی هر کدام در دست بررسی مسئولان است تا شاید بزودی یکی از تصمیم ها گرفته شود. تا آن زمان اما این حرف موافقان طرح صیانت است: آنچه اجرا می شود، طرح صیانت نیست.

• ماجرای پرچم برعکس ایران روی بیلبوردهای شهری چیست؟

• شروین حاجی‌پور نامزد معتبرترین جایزه موسیقی جهان شد + جزئیات

• ماجرای حضور تانک و نفربر در صداوسیما چیست؟

• افشاگری «کیهان» درباره دریافت حقوق مهناز افشار از وزارت خارجه امریکا

• مراقب باشید! این واتساپ خطرناک است

• روایت خبرگزاری فارس از ماجرای تعرض به زن معترض

• ماجرای وام 10 میلیونی یارانه چیست؟

بیشتر بخوانید

• جزئیات یک جلسه مهم درباره ادامه محدودیت اینترنت و فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام
• فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ دائمی شد؟
• تشکیل جلسه برای فیلترینگ همیشگی اینستاگرام؟
• وی پی انِ همیشه روشن چه ضرری برای گوشی دارد؟