سناریو‌های ایران برای «حج» در کرونا
تعلیق عمره و درخواست عربستان برای توقف برنامه‌های حج تمتع با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا، سرنوشت مناسک واجب مسلمان را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. رییس سازمان حج و زیارت به پرسش‌هایی در این زمینه پاسخ داد و سناریو‌های ایران را در این رابطه تشریح کرد.
چند ماه تا برگزاری حج تمتع 99 باقی مانده، ثبت نام از زائرانی که سال‌ها چشم انتظار رسیدن نوبت اعزامشان بوده‌اند، از اسفند ماه 98 آغاز شده، آن هم در شرایطی که نه تنها ایران بلکه بیش از 200 کشور دیگر درگیر ویروس کرونا شده‌اند. از سوی دیگر عربستان عمره را تعلیق کرده و از مسلمانان خواسته برای حج تمتع فعلا اقدامی نکنند. در ایران ثبت‌نام حج تمتع هنوز متوقف نشده، اما تکلیف آن‌هایی هم که ثبت‌نام کرده‌اند و یا در نوبت اقدام هستند، نامعلوم است.
علیرضا رشیدیان. رییس سازمان حج و زیارت. امیدوار است تا شروع فصل گرما اپیدمی بیماری کووید 19 کاهش یابد، اما در عین حال اشاره می‌کند که سناریو‌هایی را برای شرایط مختلف آماده کرده‌اند.
او در گفتگو با ایسنا یادآور شد که طبق تفاهم ایران با عربستان، امسال 87 هزار و 550 نفر اعم از زائر و کارگزار از جمهوری اسلامی ایران به سفر حج اعزام می‌شوند، تمام اقدامات مربوط به عقد قرارداد‌های مسکن، تغذیه، تدارکات و نیز مباحث مرتبط با بهداشت، بیمه و ناوگان حمل و نقلی حجاج انجام و قرارداد‌های آن هم بسته شده است.
سناریوی اول؛ حج با ضمیمه پروتکل بهداشتی
وی ادامه داد: اگر بحران کرونا خاتمه یابد و تصمیم بر برگزاری حج و اعزام تمام سهمیه توافقی زائران باشد، علاوه بر رعایت شرایط مختلف فنی و عملیاتی، موضوع را به صورت علمی و کارشناسی بررسی کرده و ضمن انجام معاینات و ارزیابی شرایط استطاعت جسمی افراد، اعزام زائران انجام می‌شود.
رشیدیان افزود: تعاملات با وزارت حج عربستان ادامه دارد و سازمان حج هم پروتکل‌های سلامت حجاج از مرحله معاینات، اعزام، حمل و نقل، اسکان، تغذیه و تدارکات و اعمال مناسک حج را با توجه به اپیدمی ویروس کرونا تهیه و تدوین کرده است.
او یادآوری کرد: جمهوری اسلامی ایران در بین کشور‌های اسلامی و همکار در برگزاری حج، یکی از پیشروترین کشورها در امر حفظ سلامت حجاج است و سالیان دراز با سازماندهی قوی کادر بهداشت و درمان و در اختیار داشتن درمانگاه‌ها و بیمارستان تخصصی و ایجاد شبکه بهداشتی. درمانی که از بدو شکل‌گیری کاروان‌ها تا بازگشت از این سفر معنوی همراه حجاج است تجربه و دانش گرانقدری اندوخته است.
وی اضافه کرد: ایران در سایه این تجربه، دانش و توان علاوه بر الگوسازی در عملیات حج برای سایر کشورها، همکاری خوبی هم با وزارتخانه‌های بهداشت و حج عربستان دارد.
این مقام مسؤول در حج گفت: قوانین و دستورالعمل‌های بهداشتی، معاینات قبل از اعزام، کنترل و رسیدگی به وضعیت سلامت بیماران و افراد پرخطر در طول عملیات حج در شبکه بسته و منحصر به ایرانیان باعث شده سلامت حجاج تامین شده و رضایتمندی قابل قبولی هم ایجاد شود.
رییس سازمان حج و زیارت ادامه داد: در شرایط کنونی هم با توجه به همه حساسیت‌ها و معیار‌های دقیق علمی و نیز رعایت شاخص‌های سازمان بهداشت جهانی و وزارتخانه‌های بهداشت و درمان هر دو کشور نسبت به تدبیر شرایط و پیش‌بینی‌ها متناسب با آن اقدام می‌کنیم.
سناریوی دوم؛ افراد پرخطر به حج نمی‌روند
رشیدیان در پاسخ به این سوال که ممکن است در صورت تداوم بحران ویروس کرونا و نبود آمادگی و توانمندی در عربستان برای مهیا کردن شرایط مناسب حضور تمام حجاج کشور‌های اسلامی، نسبت به محدودسازی سهمیه‌ها اقدام شود؟ گفت: در این صورت، بر مبنای برنامه‌ریزی‌های انجام شده افرادی که دارای ریسک و دچار بیماری‌های زمینه‌ای و مشکلات سنی هستند امسال به این سفر معنوی فرستاده نمی‌شوند و اعزامشان به سال بعد موکول می‌شود.
سناریوی سوم؛ تعلیق حج
او در پاسخ به این پرسش که اگر عربستان تصمیم بگیرد حج را برگزار نکند، تکلیف ثبت‌نامی‌های امسال از حیث اولویت اعزام و سپرده‌هایشان چه می‌شود؟ گفت: در این شرایط به طور قطع، اولویت اعزام در سال بعد با زائرانی است که هم اکنون ثبت‌نام کرده و فرایند ثبت‌نامشان تکمیل شده است.
رشیدیان افزود: از نهم اسفندماه تا کنون حدود 51 هزار نفر از طریق سامانه رزرو اینترنتی ثبت نام کرده‌اند که در حال حاضر از این تعداد، 49 هزار و 596 نفر ثبت نامشان قطعی و نهایی شده است.
وی با بیان اینکه فرآیند ثبت نام همچنان ادامه دارد، اظهار کرد: ارز مورد نیاز حج امسال بر اساس مصوبه دولت با نرخ مصوب تامین شده است که بر اساس ثبت نام قطعی زائران، این منابع به حساب‌های سازمان حج و زیارت در عربستان منتقل و قرارداد‌های مربوط به مسکن و حمل و نقل درون و برون شهری، تغذیه و تدارکات و و... زائران بسته می‌شود.
تکلیف پول حج چه می‌شود؟
رییس سازمان حج و زیارت گفت: در قرارداد با طرف‌های خدمات‌دهنده عربستانی، بندی با عنوان شرایط «فوق‌العاده» و اضطراری وجود دارد که در صورت برگزار نشدن حج، قرارداد مربوط به خدمات به سال بعد منتقل شده و از این ناحیه ضرری متوجه زائران ما نمی‌شود.
وی افزود: در صورت برگزار نشدن حج امسال، سازمان حج و زیارت به جای سرمایه‌گذاری ریالی به نیابت از این زائران، قرارداد‌های مسکن و حمل و نقل و تدارکات را با لحاظ شرایط اضطراری در عربستان می‌بندد و این خدمات در سال بعد بر مبنای قرارداد‌های امسال به زائران ما ارائه می‌شود و تحولات اقتصاد جهانی و نرخ برابری ارز و ریال و هرگونه افزایشی در نرخ‌ها متوجه هزینه‌های اعزام حجاج ما در سال آینده نخواهد شد.
او با تاکید بر اینکه تغییر نکردن هزینه ارزی صرفا در صورت برگزار نشدن حج در سال جاری و موکول شدن قرارداد‌ها به سال آینده است، گفت: فقط درصد اندکی از هزینه‌های حجاج همانند عوارض، ویزا، هواپیما، سازماندهی و آموزش ممکن است در سال آتی تغییر کند، اما بخش عمده هزینه سفر حج برای زائران ثبت‌نامی امسال در این صورت ثابت خواهد بود و مشمول افزایش‌ها نمی‌شود.
برای انصرافی‌های حج
رییس سازمان حج و زیارت به آن دسته از افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند و در صورت برگزار نشدن حج قصد انصراف داشته باشند، گفت: این افراد می‌توانند انصراف داده و زائران اولویت‌های بعدی فراخوان و ثبت‌نام شده و جایگزین آن‌ها می‌شوند.
رشیدیان تاکید کرد: تمام زائران ثبت‌نامی امسال در صورت برگزار نشدن حج 99 در سال بعد، اعزام می‌شوند و در صورتی سال آینده، ثبت‌نام جدید انجام می‌شود که سهمیه کشورمان بیش از افراد ثبت‌نامی باشد، ضمن آنکه هزینه سفر حج ثبت‌نامی‌های جدید بر اساس نرخ ارز همان سال محاسبه و دریافت می‌شود.