سهم 550 میلیون دلاری قاچاقچیان از بازار اسباب‌بازی ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صنعت اسباب‌بازی در ایران علی‌رغم ظرفیت گسترده‌ای که وجود دارد، همچنان با مشکلات متعددی درگیر است. بنابر گزارش نمافر؛ گردش مالی صنعت اسباب‌بازی ایران سالانه بین 300 تا 350 میلیون دلار است که این میزان عمدتاً به علت تفاوت زیاد بین قیمت تولید و بازار ایجاد می‌شود. 30 درصد از این میزان گردش مالی به اسباب‌بازی‌های داخلی اختصاص دارد. صادرات صنعت اسباب‌بازی ایران تا سال 2023 به 20 میلیون دلار رسیده است. اما از طرفی دیگر مجموع واردات قانونی و غیرقانونی آن تا اواخر سال 2021 حدود 160 میلیون دلار گزارش شده است. در سال 2020 حجم بازار اسباب‌بازی ایران، 900 میلیون دلار برآورد شده که 550 میلیون دلار آن قاچاق بوده است.

سرانه مصرف اسباب‌بازی نیز در ایران نسبت به میانگین جهانی بسیار کم است که تاحدی ناشی از ضعف اقتصادی است. در مناطقی که سطح درآمد بالاتر است، تمایل والدین به خرید اسباب‌بازی برای فرزندانشان بیشتر است، بی‌توجهی به اولویت‌های مصرف‌کنندگان از نظر کاربرد و محتوا، ناآگاهی والدین از بُعد تربیتی و آموزشی سباب‌بازی‌ها، ضعف در طراحی و کیفیت اسباب‌بازی‌ها از دیگر مواردی است که بر کوچک شدن بازار اسباب‌بازی ایران تأثیرگذار بوده است.

این در حالی است که ایران با توجه به ظرفیتی که به لحاظ نیروی انسانی و دسترسی دارد، می‌تواند دست کم بر بازار منطقه خاورمیانه و آفریقا تأثیرگذار باشد و با صادرات محصولات خود، به این صنعت رونق بخشد.

خاورمیانه و آفریقا؛ دو بازار بالقوه برای ایران

بنا بر تحلیل research and markets؛ بازار مناطق خاورمیانه و آفریقا «نوظهور» هستند و می‌توان چشم‌انداز مثبتی را برای آن در نظر گرفت. با توجه به رشد جمعیت در خاورمیانه و آفریقا (میانگین 3.9 فرزند به ازای هر زن)، افزایش کاربران فضای مجازی و دسترسی به فروشگاه‌های آنلاین از یک سو و گسترش شهرنشینی و کمبود فضای باز برای بازی کودکان از سوی دیگر سبب شده تا تحلیل‌گران، بازار این مناطق را مستعد رشد استفاده از اسباب‌بازی در آینده بدانند. با توجه به اینکه شرایط اقتصادی در خرید اسباب‌بازی و انتخاب نوع آن مؤثر است، پیش‌بینی می‌شود تمایل خانواده‌های این مناطق - با توجه به مشکلات اقتصادی اغلب خانواده‌ها - متمرکز بر استفاده از اسباب‌بازی‌های سنتی باشد. با این حال، تمایل استفاده از اسباب‌بازی و ظرفیت رشد این صنعت در در این مناطق سبب شده تا برخی از کارخانه‌های معروف و موفق صنعت اسباب‌بازی اقدام به راه‌اندازی شعبه های متعدد به ویژه در این مناطق کنند. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به لگو (دانمارک) اشاره کرد.

تلاش لگو برای گسترش فعالیت‌ها در خاورمیانه

در سال 2019، گروه لگو شعبه جدیدی برای منطقه خاورمیانه و آفریقا در دبی راه‌اندازی کرد تا تلاش‌های خود را برای ارائه محصولات به کودکان در 68 بازار را افزایش دهد. این شرکت این منطقه را برای رشد مشخص علامت‌گذاری کرده است. تخمین زده می‌شود که تا سال 2028 حدود 125 میلیون کودک 0 تا 14 ساله در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا وجود داشته باشد. افتتاح مقر جدید منطقه‌ای، 68 بازار جدید را برای این شرکت پوشش می‌دهد، از جمله یک دفتر فروش در ژوهانسبورگ که تمام کشورهای جنوب صحرای آفریقا و جمهوری آفریقای جنوبی را مدیریت می‌کند.

اسباب‌بازی‌ها، اشیایی هستند که برای بازی، سرگرمی و آموزش، به‌ویژه برای کودکان طراحی شده‌اند. آن‌ها خلاقیت را تحریک می‌کنند، رشد شناختی را تقویت می‌کنند و تعامل اجتماعی را افزایش می‌دهند. اسباب‌بازی‌ها اشکال متنوعی دارند، از عروسک‌های اکشن گرفته تا پازل‌ها، بازی‌های فکری، بلوک‌های ساختمانی و دستگاه‌های الکترونیکی. آن‌ها نقش مهمی در رشد جسمی، عاطفی و فکری کودک دارند و به بهبود مهارت‌های حرکتی، هماهنگی چشم و دست و توانایی حل مسئله کمک می‌کنند. بازی‌های خیالی با اسباب‌بازی‌ها به کودکان اجازه می‌دهد تا سناریوهای مختلف را کاوش کنند و بیان عاطفی و همدلی را تشویق می‌کنند.

بازار جهانی اسباب بازی در سال 2024 نیز حکایت از رشد این صنعت در جهان دارد؛ به طوری که طبق برآوردهای انجام شده این صنعت در سال گذشته میلادی گردش مالی به ارزش 108.29 میلیارد دلار داشته است. با توجه به افزایش تمرکز بر آموزش و نوآوری، این بازار با نرخ رشد سالانه 4.1 درصد از سال 2025 تا 2034 رشد خواهد کرد. پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2034، این صنعت به ارزش 156.96 میلیارد دلار دست یابد.

براساس آمار منتشر شده، آمریکای شمالی با سهم بیش از 40 درصد، بزرگترین بازار را در اختیار دارد؛ به‌طوری که حجم بازار اسباب‌بازی در این منطقه در سال گذشته میلادی به ارزش تقریبی 33.59 میلیارد دلار رسید. پیش‌بینی می‌شود که این بازار با نرخ رشد سالانه 3.4 درصد بین سال‌های 2025 تا 2034 رشد کند و تا سال 2034 به ارزش 45.39 میلیارد دلار برسد.

نمایی از صنعت اسباب‌بازی در جهان

براساس دسته‌بندی منتشر شده، منطقه اروپا با اختصاص بیش از 30 درصد از بازار جهانی در رتبه بعدی قرار دارد؛ به‌طوری که میزان گردش مالی این صنعت در اروپا طی سال 2024، 27.82 میلیارد دلار برآورد شده است. به‌طور کلی، گروه IMARC پیش‌بینی می‌کند که این بازار تا سال 2033 به 48.22 میلیارد دلار برسد و نرخ رشد سالانه 5.7 را از سال‌های 2025 تا 2033 طی کند. این بازار تحت تأثیر افزایش پذیرش راه‌حل‌های بسته‌بندی سبز که دوستدار محیط زیست و مقرون به صرفه هستند، و همچنین افزایش تقاضا برای اسباب‌بازی‌های تخصصی به منظور پاسخگویی به نیازهای کودکان با نیازهای ویژه قرار دارد.

آسیا و اقیانوسیه نیز با در اختیار داشتن حدود 23 درصد از سهم بازار جهانی در رتبه سوم ایستاده است. حجم بازار اسباب‌بازی در این منطقه در سال 2024 به ارزش تقریبی 56.60 میلیارد دلار رسید. پیش‌بینی می‌شود که این بازار با نرخ رشد سالانه پنج درصد بین سال‌های 2025 تا 2034 رشد کند و تا سال 2034 به ارزش 87.80 میلیارد دلار برسد. آمریکای لاتین نیز بیش از پنج درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص داده است. پیش‌بینی می‌شود با نرخ رشد سالانه 2.9 درصد به رشد خود ادامه دهد. آفریقا نیز با در اختیار داشتن حدود دو درصد از بازار جهانی گردش مالی 12 میلیون دلار در انتهای این فهرست قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود بازار این منطقه نیز با نرخ رشد سالانه 3.2 درصد به کار خود ادامه دهد.

در مجموع می‌توان گفت، آمریکای شمالی همچنان بزرگترین بازار اسباب‌بازی کودک را در اختیار دارد، اما نرخ رشد آن نسبتاً پایین‌تر از سایر مناطق است. از سوی دیگر، منطقه آسیا و اقیانوسیه با داشتن نرخ رشد قابل ملاحظه، پتانسیل زیادی برای توسعه در این صنعت دارد.

در میان کشورهای پیشتاز در این صنعت نام، چین، هند و ایالات متحده به چشم می‌خورد. چین برای سال‌های پیاپی همواره بزرگترین صادرکننده اسباب‌بازی در جهان بوده است، براساس درآمد اما ایالات متحده آمریکا در صدر همه کشورها قرار دارد. دو شرکت از چهار شرکت برتر جهان متعلق به ایالات متحده است. شرکت‌های لگو (دانمارک)، بندای نامکو (ژاپن)، هاسبرو (آمریکا) و متل (آمریکا) بزرگترین بازیگران صنعت اسباب‌بازی هستند که بیشترین درآمد سرانه را به خود اختصاص داده‌اند.

تولیدکنندگان اسباب‌بازی به‌طور مداوم در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری می‌کنند تا محصولات نوآورانه‌ای تولید کنند. تنوع اسباب‌بازی‌ها، از گزینه‌های سنتی تا گزینه‌های پیشرفته با فناوری پیشرفته، گسترش بازار را پایدار می‌کند. شهرنشینی منجر به فضاهای زندگی کوچکتر و محدودیت در مناطق بازی در فضای باز شده است. در نتیجه، اسباب‌بازی‌های داخلی که بازی‌های خیالی و توسعه مهارت‌ها را تشویق می‌کنند، اهمیت بیشتری یافته‌اند. ادغام فناوری در اسباب‌بازی‌ها نیز صنعت را متحول کرده است.

صنعت اسباب‌بازی یک صنعت نوآورانه و رقابتی است که سالانه میلیاردها دلار درآمد دارد. این صنعت همه مراحل طراحی، تولید، بازاریابی و فروش محصولات اسباب‌بازی را دربرمی‌گیرد. اسباب‌بازی‌ها، اشیایی هستند که با هدف بازی، سرگرمی و آموزش کودکان تولید می‌شوند و طیف گسترده‌ای دارند. این محصولات را براساس انواع آنها می‌توان به اکشن‌فیگورها، عروسک‌ها، بلوک‌های ساختمانی، پازل‌ها، بازی‌های تخته‌ای و کارتی تفکیک کرد. البته امروزه محبوبیت اسباب‌بازی‌های ساده در رقابت با بازی‌های ویدئویی، رایانه‌ای و کنسول‌ها رو به کاهش است و تولیدکنندگان در تلاش برای تولید محصولات الکترونیکی و فناورانه هستند. با این حال، در تعریف اسباب‌بازی عمدتاً نگاه سنتی حاکم است و این دسته از بازی‌ها زیرمجموعه صنعت اسباب‌بازی قرار نمی‌گیرند. محصولات اسباب‌بازی از طریق سوپرمارکت‌ها و هایپرمارکت‌ها، فروشگاه‌های تخصصی، فروشگاه‌های بزرگ و فروشگاه‌های آنلاین به مشتریان عرضه می‌شود.

امروزه توجه به این صنعت به دلیل گسترش آگاهی خانواده‌ها در تأثیر اسباب‌بازی بر تربیت کودکان، کاهش فضای باز برای بازی کودکان و گسترش شهرنشینی، اهمیت این صنعت در انتقال فرهنگ و نقش آن در بهبود وضعیت معیشت بخشی از جامعه و... افزایش یافته و سرمایه‌گذاری بر این بخش هر ساله در کشورهای مختلف روند تصاعدی را طی می‌کند. افزایش توجه به این حوزه با در نظر گرفتن نقش آن در مسائل تربیتی از ضرورت‌های بخش صنعت و فرهنگ کشور است.