شاخ‌شدن به چه قیمتی؟ میراث‌بان و گردشگر باشیم نه تخریبگر
تهران - ایرنا - یک کاربر اینستاگرامی برای جذب دنبال‌کننده بیشتر و به اصطلاح شاخ شدن، با انتشار تصاویری از قسمت‌های سالم‌تر یک گور باستانی در منطقه تاسوکی واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان، اخلاق گردشگری و میراث‌بانی را زیر پاگذاشت که با واکنش مردم منطقه و دوستداران میراث فرهنگی مواجه شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، چند روزی است که تصاویری از یک کاربر اینستاگرامی که با همراهی یکی از راهنمایان محلی به منطقه باستانی تاسوکی در شمال استان سیستان و بلوچستان در نزدیکی مرز افغانستان سفر کرده و با جدا کردن قسمت‌های سالم‌تر یک گور باستانی با ارزش و تکه‌های اسکلت و اشیای بدست آمده عکس گرفته، در فضای مجازی میان کاربران شبکه‌های اجتماعی دست‌به دست می‌شود که با واکنش‌های عمومی فعالان فضای مجازی، مردم منطقه و جامعه باستان شناسان کشور مواجه شده است.
اگر چه این فرد در پست اخیر خود از ایجاد «تکدر خاطر و دل‌آزردگی» برای مردم ایران و اهالی سیستان و بلوچستان و دوستداران میراث فرهنگی عذرخواهی کرده است و قصد خود را نمایش زیبایی‌های منطقه عنوان می‌کند و قول داده است با سبک جدید و هدفمند و قانونی این اقدام خود را جبران کند، اما این اتفاق زنگ هشداری نه فقط برای مسئولان مربوطه بلکه برای فعالان گردشگری محلی است که میراث‌بانی و پاسداری از گنجینه ها، حرمت ها و حریم آنها یک وظیفه ملی و عمومی برای همه است حتی همان راهنما و بلد محلی.
این رفتار غیرحرفه‌ای و انتشار آن از سوی یک فرد که نمی‌توان عنوان او را گردشگر خطاب کرد نه تنها هیچ توجیهی ندارد، بلکه باید توجه داشت آثار عمومی آن در افکار عمومی فقط با معذرت‌خواهی و قول جبران خطا رفع نمی‌شود. این که مشهور شدن (شاخ شدن) به واسطه یک اقدام ناپخته هیجانی با چه قیمتی انجام می‌شود سوالی است که این افراد باید از خود بپرسند.
در همین چارچوب علیرضا جلال‌زایی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان با تقبیح و محکوم‌کردن این حرکت خودسرانه پیگیری امور قضایی را برای خود محفوظ دانسته و اعلام کرده با هر فرد یا افرادی که بخواهند از طریق فضای مجازی به حریم میراث فرهنگی آسیب و لطمه بزنند به شدت و برابر قانون برخورد خواهد کرد.
جلال‌زایی گفته است «با تخریبگر آثار تاریخی در منطقه تاسوکی واقع در شمال این استان حدفاصل زابل و زاهدان برخورد قضایی انجام می‌شود و با برگزاری جلسه به این فرد تذکر کتبی و شفاهی داده شده است.»
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان همچنین توضیح داده است که «منطقه و سایتی که مورد بازدید قرار گرفته یک منطقه بیابانی به همراه تپه‌های ماسه عظیم و فاقد سکونت‌های معاصر است و وسعت آن به 2 هزار هکتار می‌رسد و براساس گزارش‌های واصله و بازدیدهای میدانی صورت‌گرفته، برای این اداره‌کل محرز شد که هیچگونه حفاری در این پهنه انجام نشده و آثار موجود در فیلم و عکس‌های انتشار یافته در دسته آثار و شواهد فرهنگی سطحی (غیرحفاری) قرار می‌گیرند.»
باید توجه داشت این رفتارهای نابخردانه و خودخواهانه احساسی، سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش‌هایی را که در سال‌های طولانی منجر به تفاهم جوامع محلی - با همه دغدغه‌های که به محیط زیست فرهنگی، اجتماعی و تاریخی و طبیعی خود دارند - با فعالان صنعت گردشگری برای گردشگرپذیر شدن مناطق انجام شده است در زمانی کمتر از چند دقیقه بر باد می‌دهد و جبران و احیای آن شاید حتی غیرممکن شود و رونق گردشگری در یک منطقه با تمام ظرفیت ها و نیازهایی که در خود پرورانده را به افسانه تبدیل شود.
بازتاب این نوع رفتارهای مخرب که توسط برخی افراد در فضای مجازی منتشر می‌شود اگر چه محدود اما گاهی در مناطق ساحلی شمال کشور دیده می‌شود، گاهی هم در سفر به مناطق مذهبی بروز می‌کند، و اکنون هم در منطقه دیگری از کشور رخ داده و احساسات عمومی مردم منطقه و دغدغه‌مندان میراث فرهنگی و گردشگری را جریحه کرده است این رفتارها در وهله اول ناشی از عدم آموزش کدهای اخلاق گردشگری است، قواعدی که یاد می‌دهد و تاکید می‌کند گردشگران در سفر به مناطق باید حریم‌های و حرمت‌های عمومی و عرفی و اعتقادی جوامع محلی را به صورت دقیق رعایت کنند، که البته جذابیت سفر، آشنایی با همین ناشناخته‌ها و گنجینه‌ها است.
این اتفاق زنگ هشداری نه تنها برای سازمان‌های دولتی مرتبط با حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است، که می‌طلبد نهادهای غیردولتی، جوامع صنفی و حرفه‌ای این حوزه که به صورت محلی و منطقه‌ای فعالیت می‌کنند راهنمایان و بلدهای محلی را توجیه کرده و آموزش دهند تا با افراد و گروه‌هایی که بیشتر تخریبگر هستند نه گردشگر با اعتماد به نفس و عزت نفس بیشتر برخورد کنند و به برای درآمد ناچیز آنان را در این سفرهای ماجراجویانه همراهی نکنند.
*س_برچسب‌ها_س*