صعود حمایتی بورس ادامه‌دار نیست
سعید کرداری - کارشناس بازار سرمایه
شاخص بورس پس از گذر از ماه‌های ابتدایی سال، در مسیر ریزش و افت ارزش قرار گرفت. با این وجود از اوایل آبان و به‌دنبال ورود سیاست‌گذاران اقتصادی دولت به موضوع وضعیت نامساعد تالار شیشه‌ای، شاهد بازگشت شاخص کل به مسیر صعودی بودهایم. بورس تهران در طول 2 ماه اخیر روند رو به رشد و مثبتی را پشت سر گذاشته است؛ هرچند در برخی از روزها شاهد اصلاح مسیر صعودی بازار نیز بودهایم. باید تاکید کرد بخشی از این رشد تحت تاثیر حمایت نهادهای دولتی، سازمان بورس و همچنین تزریق نقدینگی از منابع صندوق توسعه ملی است. یعنی روند سبزپوشی بورس تهران را نباید ناشی از جذب سرمایه سهامداران حقیقی دانست.
عرضه خودرو در بورس کالا نیز در هفته‌های اخیر به بهبود عملکرد سهام شرکت‌های خودرویی و به‌دنبال آن حمایت از تداوم سبزپوشی تالار شیشه‌ای منتهی شد. در واقع کاهش فشار سیاست قیمت‌گذاری دستوری روی خودروسازان و اختصاص سود حاصل از فروش خودرو به تولیدکنندگان یکی از محرک‌های اصلی این بازار در روزهای گذشته بوده است.
البته باید تاکید کرد همچنان ریسک‌های حاکم بر بازار بورس تهران پابرجا هستند و عملکرد این بازار را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهند. ریسک‌های یادشده در نگاه کلان به اقتصاد کشور و در ابعاد جزئی‌تر به عملکرد بازار سرمایه، لطماتی را تحمیل می‌کنند.
ریسک‌های سیاسی و تجاری از مهم‌ترین خطرات حاکم بر اقتصاد ایران هستند که در سال‌های اخیر و حتی ماه‌های گذشته پررنگ‌تر شده‌اند. برای بهبود شرایط اقتصاد و ارتقای سطح عملکردی صنایع انتظار می‌رود تعامل خوبی میان ایران و سایر کشورها برقرار شود. در همین حال باید تاکید کرد بنگاهداری شرکتی نیز با ریسک‌های متعددی روبه‌رو است.
در کنار ریسک‌های حاکم بر بورس تهران، سودآوری سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک، رو به رشد است. در حال حاضر شاهد انتشار اوراق گام هستیم که نرخ موثر سود این اوراق تا حدود 28 درصد نیز برآورد می‌شود. این رشد تمامی بازارهای موازی و مولد را با رکود روبه‌رو می‌کند و در واقع تنها بازارهای سفته‌بازی و دلالی توان رقابت با اوراق گام را دارند.
شیب بازار در 2 سال گذشته نزولی بوده است؛ بر همین اساس ترس سرمایه‌گذاران برای حضور در این بازار و سرمایه‌گذاری در این بخش افزایش خواهد یافت. در واقع برآیند کلی عملکرد بورس تهران در طول 2 سال گذشته، مانعی جدی در مسیر ورود صاحبان سرمایه به بورس تهران است.
در ارزیابی اثرگذاری عملکرد بازار بین‌المللی کامودیتی‌ها بر بورس تهران نیز باید تاکید کرد باتوجه به تداوم سیاست‌های انقباضی ازسوی فدرال‌رزرو در ماه‌های گذشته، شاهد ریزش قیمت فلزات در بازار جهانی بودهایم. در حال حاضر نیز حتی باتوجه به کاهش تداوم سیاست‌های انقباضی ازسوی بانک مرکزی این کشور، همچنان رکود اقتصادی دنیا را تهدید می‌کند؛ در نتیجه نباید به رشد قابل‌توجه بهای فلزات در بازار جهانی امید چندانی داشت.
بورس تهران نیز کامودیتی‌محور است و صنایع فلزی و معدنی و پتروشیمی سهم مهم و اثرگذاری از بازار سرمایه ما را در اختیار دارند؛ بنابراین روند کاهشی قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی، از میزان فروش و سودآوری صنایع کشور می‌کاهد که همین افت بر سودآوری صنایع بورسی و به‌دنبال آن ارزش سهام این شرکت‌ها تاثیر منفی دارد.
پیش‌بینی می‌شود در سال 2023 روزهای بهتری در انتظار بازار کامودیتی‌ها باشد. البته همچنان موضوعات غیرقابل‌پیش‌بینی همچون بروز تنش و جنگ در مناطق مختلف دنیا، می‌تواند عملکرد بازار کامودیتی‌ها در سطح جهانی را تحت تاثیر منفی قرار دهد.
همین موارد غیرقابل پیش‌بینی بر عملکرد صنایع کشور و به‌دنبال آن سودآوری بورس اثرگذار خواهند بود.