صنعت فولاد در گرداب سیاست‌های ناپایدار
احسان دشتیانه عضوهیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، با هشدارنسبت به مشکلات عمیق این صنعت، خواستار اصلاح فوری سیاست‌های کلان در حوزه تولید، صادرات و حمایت از این بخش استراتژیک شد.
دنیای اقتصاد - بندرعباس - احسان دشتیانه در جلسه هیئت نمایندگان اتاق ایران با اشاره به جایگاه ایران به عنوان هشتمین یا نهمین تولیدکننده فولاد جهان، اعلام کرد که فاصله تولید ایران با آلمان، هفتمین کشور، تنها 3 میلیون تن است. وی صنعت فولاد را الگویی برای اقتصاد ایران دانست و تأکید کرد که در صورت عملکرد مشابه سایر بخش‌ها، اقتصاد کشور در وضعیت بهتری قرار می‌گرفت.
سهم در تولید ناخالص داخلی
به گفته وی، هر شغل مستقیم در صنعت فولاد حدود 20 شغل غیرمستقیم ایجاد می‌کند و سهم کل اشتغال این صنعت حدود 8 درصد از کل اشتغال کشور است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود سهم صنعت فولاد از تولید ناخالص داخلی از 33 درصد در سال‌های گذشته به 8 درصد در پایان سال جاری کاهش یابد و حتی احتمال رسیدن این رقم به 4 درصد نیز وجود دارد.
تبعات محدودیت‌های انرژی
مدیرعامل شرکت صبا فولادخلیج فارس محدودیت‌های شدید گاز و برق را اصلی‌ترین چالش این صنعت عنوان کرد و گفت: در ماه‌هایی که این محدودیت‌ها وجود ندارد، ظرفیت تولید به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد. دشتیانه بااشاره به توقف بخش قابل توجهی از تولید در فروردین 1404 به دلیل قطعی برق و گاز، ارزش تولید از دست رفته در این ماه را 14 میلیارد دلار اعلام کرد.
سیاست‌های ناپایدار دولتی
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد، سیاست‌های ناپایدار و تصمیمات روزانه دولت را عاملی برای ایجاد فضای عدم قطعیت دانست که برنامه‌ریزی بلندمدت فعالان اقتصادی را مختل کرده است.
چالش‌های ارزی
وی از افزایش 130 درصدی قیمت گاز از سال 1398 تا 1404 خبر داد و گفت: در مقابل، قیمت محصولات فولادی به دلیل سیاست‌های کنترل ارزی افزایش چندانی نداشته است. همچنین، محصولات فولادی با نرخ ارز رسمی (70 هزار تومان) فروخته می‌شوند، در حالی که مواد اولیه با نرخ ارز آزاد (110 هزار تومان) خریداری می‌شود که این امر توان رقابتی صنعت را به شدت کاهش داده است.
ساختار ناکارآمد صادرات
دشتیانه با بیان اینکه 65 درصد صادرات فولاد توسط واحدهای غیرتولیدی انجام می‌شود، این موضوع را نشانه‌ای از ضعف ساختار صادراتی صنعت فولاد ایران ارزیابی کرد.
وی مصرف آب صنعت فولاد را حدود 130 میلیون متر مکعب در سال عنوان کرد، اما تأکید کرد که به ازای هر کیلو فولاد تنها 3.5 تا 4 لیتر آب مصرف می‌شود که در مقایسه با صنایعی مانند کشاورزی بسیار ناچیز است. همچنین، این صنعت حدود 7 درصد از برق کشور را مصرف می‌کند که بخش عمده‌ای از آن را از طریق نیروگاه‌های خود تأمین می‌کند.
صنعت فولاد در معرض نابودی
دشتیانه درادامه از ارسال نامه‌ای رسمی به دولت برای اصلاح سیاست‌های کل زنجیره تولید و صادرات خبر داد و هشدار داد که در صورت عدم اجرای اصلاحات جامع و هماهنگ، این صنعت استراتژیک در معرض نابودی قرار خواهد گرفت. وی همچنین بر لزوم اجرای شفاف مسئولیت‌های اجتماعی و جلوگیری از تبدیل آن به بهانه‌ای برای فساد تأکید کرد.
صنعت فولاد ایران، با وجود ظرفیت‌های بالا و جایگاه مهم در اقتصاد ملی، با چالش‌های ساختاری عمیقی در حوزه انرژی، سیاست‌های ارزی و صادراتی روبرو است. عدم رسیدگی فوری به این مشکلات، نه تنها آینده این صنعت، بلکه بخش قابل توجهی از اقتصاد کشور را با خطر مواجه خواهد کرد.