ضرورت بهبود گفتمان وقف و استفاده بهینه از 2هزار موقوفه قرآنی کشور

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست بررسی نحوه مشارکت و هم‌افزایی در سند توسعه وقف قرآنی امروز یکشنبه 16 مهرماه با حضور جمعی از مدیران امور قرآنی کشورمان در سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد.

در این نشست، حمید مجیدی‌مهر، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، طی سخنانی به آیات و روایات مربوط به وقف و کارهای خیر اشاره کرد و گفت: توسعه سند قرآنی و نقش دستگاه‌ها در تحقق این سند به حدی گسترده است که باید نشست‌های بسیاری در این زمینه برگزار شود.

مجیدی به سند توسعه وقف قرآنی و نقش دستگاه‌ها در تحقق این سند اشاره کرد و ادامه داد: این نکته در دستور جلسه کمیسیون تبلیغ و ترویج قرار گرفته و ما در جلسه آینده این کمیسیون در اولین دستور به بحث وقف قرآنی خواهیم پرداخت.

رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف به اتفاقات خوشایند اخیر در فلسطین اشاره کرد و گفت: این اتفاقات اتفاقات اخیر، موجی از شور و شعف است که جوانان فلسطینی بین مسلمانان ایجاد کردند. محض اینکه این خبر منتشر شد، شوق وصف ناپذیر در بین زائران سیدالشهدا (ع) ایجاد شد و ما هنوز در همان فضای غرورآمیز هستیم.

او ادامه داد: در حال حاضر 480 ابنیه با نیت قرآن ساخته شده است که این ابنیه‌ها به چرخه آموزش می‌پیوندند. از دیگر اقدامات سازمان اوقاف می‌توانیم به مشارکت در اجرای برنامه محفل اشاره کنیم که با همکاری سازمان اوقاف، سازمان تبلیغات اسلامی و سایر نهادها در ماه رمضان پخش شد.

سخنران دیگر اسن نشست حجت‌الاسلام عادل، معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه، بود که طی سخنانی به جابجایی هفته وقف از روز 27 ماه صفر به روز 16 ربیع‌الاول اشاره کرد و گفت: با توجه به این جابجایی امسال شاهد برنامه‌های بیشتری بودیم، یکی از این برنامه‌ها برگزاری نشست‌های تخصصی وقف بود. باید اولویت‌های وقف مشخص و برای توسعه و تبلیغ و ترویج موضوعات مختلف برنامه‌ریزی کنیم.

عادل به وضعیت موقوفات قرآنی اشاره کرد و گفت: در حوزه وقف باید مخاطب‌شناسی لازم صورت گیرد، ما در برخی کارهای پژوهشی می‌بینیم هر جا حوزه‌های علمیه قوی عمل کرده‌اند در آن شهر موقوفات زیادی شکل گرفته است و این نشان می‌دهد مردم با تبلیغ خیلی زود به این مسئله واکنش نشان می‌دهند و اقدام می‌کنند. این یک چیز عینی است. در حال حاضر در شهرهایی که وقف‌های جدید بیشتر است آنجا بافت مذهبی نیز بیشتر بود.

معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه به برخی سرفصل‌های وقف قرآنی اشاره کرد و افزود: سرفصل‌هایی که در نیات موقوفات مربوط به قرآن داریم شامل عناوینی همچون خرید و توزیع قرآن، حفظ قرآن، قاری قرآن، حافظان و مفسران قرآن، تعلیم قرآن، جلسات قرآنی، فرهنگ قرآنی، تعلیم اطفال، ختم قرآن، قرائت صحیح قرآن و... داریم که هر کدام ممکن است، چندین وقف داشته باشد.

او ادامه داد: آماری که در زمینه موقوفات قرآنی وجود دارد، اعم از تصرفی و غیرتصرفی 2612 موقوفه است. از نظر درآمد نیتی نیز نیات با موضوع تبلیغ و ترویج قرآن بیشترین درآمد را دارد. همچنین جمع درآمد در سال گذشته 16 میلیارد و 600 میلیون تومان بوده که حدود دو درصد موقوفات قرآنی کشور بوده است، این یعنی باید در این باب بیشتر از گذشته فعالیت کنیم.

او با تأکید بر اینکه در موقوفات جدید قرآنی شاهد رشد هستیم، بیان کرد: پس از برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته وقف قرآنی با رشد نیم‌درصدی همراه بوده و از دو درصد به دو و نیم درصد رسیده است. از حیث پراکندگی وقف نیز باید اشاره کرده که استان‌های کرمانشاه، گیلان و قم موقوفات قرآنی قابل توجهی دارند.

همچنین اصغر باقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، در این نشست با تأکید بر اینکه در اهمیت وقف باید گفتمان سازی را به وجود آوریم، گفت: ما در آموزش و پرورش این آمادگی را داریم که گفتمان وقف را در دانش‌آموزان، اولیای آنها و فرهنگیان توسعه دهیم. این اقدام می‌تواند در قالب موشن گرافی، کتب درسی، سرود، برنامه های غیردرسی و... انجام شود.

باقرزاده تصریح کرد: اگر تولید محتوا در حوزه وقف صورت پذیرد، برای انتشار آن در آموزش و پرورش آمادگی داریم و نکته دوم تشویق به وقف است.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش ایمان، خردورزی، نشاط و امید را محور فعالیت‌ها در آموزش و پرورش عنوان کرد و گفت: تعدادی از نمازخانه ها در مدارس وقف است و از بین 114 دارالقرآن آموزش و پرورش، 700 دارالقرآن موقوفه است. همچنین امکان برگزاری پویش‌های قرآنی وجود دارد.

او با اشاره به برگزاری سفرهای تربیتی و اردوهای یک روزه اظهار داشت: در حوزه خردورزی نیز جلسات پرسش و پاسخ را هدف گرفتیم و از کارشناسان در زمینه تبیین وقف استفاده می‌کنیم و در هویت بخشی به دانش‌آموزان سعی می کنیم عضو تشکل‌ها شوند و آنچه به طور مشخص طراحی شده وقف مشارکتی قرآنی است که باید از طریق تبلیغات توسعه پیدا کند.

حجت‌الاسلام سیدمحمد نقیب، رئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، نیز در این نشست با بیان اینکه این دانشگاه وقف محور است، گفت: این دانشگاه، تنها دانشگاه وقفی کشور است که 6 هزار دانشجو و 700 حافظ قرآن دارد. دو سال است که دانشجویان این دانشگاه در المپیاد الهیات کشور مدال طلا و برنز کسب کرده‌اند و برای بکارگیری دانشجویان در آموزش و پرورش و مدارس غیر انتفاعی قراردادهایی با این نهادها بسته شده است.

او از راه‌اندازی چهار مدرسه وابسته به دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم خبر داد و اظهار کرد: گسترش مدارس با رویکرد قرآنی در دستور کار است. نیازمند مجلات علمی و مقالات بیشتر در حوزه وقف هستیم. در حوزه پژوهش نیز وقف جای کار بیشتری دارد. جای وقف در همایش علوم انسانی و اسلامی خالی است.

رئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم به برگزاری جایزه کتاب سال قرآنی اشاره کرد و گفت: چهارمین دوره این برنامه امسال برگزار می‌شود.

او تصریح کرد: از 12 کشور تقاضای تأسیس دانشگاه قرآنی داریم و 12 استان تقاضای راه اندازی دانشکده قرآنی داشته‌اند. بیش از 75 درصد دانشجویان قرآنی بعد ار تحصیل شاغل می‌شوند و بالای 40 درصد جدب آموزش و پرورش می‌شوند.

همچنین علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با بیان اینکه در دوره جدید ریاست سازمان اوقاف و امور خیریه شاهد شکوفایی وقف و گسترش فرهنگ وقف در جامعه بوده‌ایم، گفت: ارتقای ملموس مسابقات قرآن و جدی گرفتن امر رسانه در این سازمان مشهود است. سند توسعه وقف قرآن بحث فرامتنی است و به این اسناد باید عمل شود.

او ضمن ابراز تأسف از تورم اسناد بالادستی اظهار داشت: این اسناد برای نوشتن و عمل نشدن نوشته می‌شود. سندنویسی نباید انتزاعی و تشریفاتی باشد ما نیازمند سند اجرایی هستیم که به حوزه میدان عمل وارد شود.

معاف با اشاره به اینکه سند توسعه وقف، متن خوبی دارد که باید به آن عمل شود، خاطرنشان کرد: وقف قرآنی در چارچوب نظری شش ضلع دارد که ضلع اول شرعیات است. وقف به معنی حفظ موقوفه و بهره‌مندی از منافع است و مسائل واقفان، موقوف علیه و ارکان وقف از اضلاع وقف است که در وقف قرآنی هم مورد توجه است. ضلع دوم مردم هستند که باید جدی به آنها نگاه کنیم. شما ناظر به بعثت، عاشورا و انقلاب، گروه‌های جهادی را دعوت به حضور در میدان کنید تا کار مردمی جامع صورت پذیرد.

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه با مدل‌های سازمانی و دولتی کار فرهنگی راه نمی‌افتد، عنوان کرد: باید بیندیشیم که چگونه ممکن است پول بابرکت مردم در مسیر وقف قرآنی قرار گیرد. در این زمینه باید به ضلع سوم که همان گفتمان‌سازی است توجه کنیم. باید ببینیم تلقی از واقف چیست؟ در بحث گفتمان‌سازی هنوز تلقی از واقف در ذهن مردم به درستی وجود ندارد و نمی‌دانند خودشان با هر اندازه سرمایه که دارند می‌توانند واقف باشند. تلقی از انفاق و وقف نیاز به اصلاح دارد.

او با تأکید بر ضرورت عمل به آموزه‌های قرآن گفت: برای دانشگاه قرآنی یا مباحث مدرن در حوزه قرآن مثلا اپلیکیشن قرآنی، وقف کمتر صورت می‌پذیرد. ضلع بعد نظام اقتصادی است که شفافیت به معنای درست باید در این زمینه صورت پذیرد. ضلع ششم ساختارهاست که سامانه جامع وقف و دانش بنیان‌ها در این بخش می‌گنجد. این شش ضلعی قابل بسط است.

سید ناصرالدین نوری زاده، معاون امور مجلس و استان‌های سازمان اوقاف و امور خیریه، نیز در این نشست اظهار داشت: اگر به این باور برسیم که راه برون رفت از آسیب‌ها انس با قرآن است توجه خود را به قرآن معطوف می‌داریم. اگر جامعه را بخواهیم به سمت صدق و ایمان رشد دهیم، مهمترین مسیر قرآن است.

نوری زاده با تأکید بر اینکه قرآن کلام پروردگار و باعث رشد ماست، گفت: معصومین این معرفت را به ما القا می‌کنند که اگر اراده کردید زندگی شما نیکبخت و مرگتان مثل شهدا باشد و روزی که همه گمراه می‌شوند، هدایت شوید از قرآن درس بگیرید.

معاون امور مجلس و استان‌های سازمان اوقاف توسعه آموزش قرآن را مستلزم همت مضاعف در حوزه‌های عمومی و تخصصی و وقف قرآنی دانست و گفت: بهتر است نیت واقفان را در چند عنوان از جمله حمایت از نخبگان قرآنی، حوزه‌های مفاهیم و حفظ و غیره تجمیع کنیم تا خدمات بهتری به جامعه ارائه شود.