ضرورت راه‌اندازی قطار طویل در شبکه راهآهن ایران
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران،، 19 ژوئیه سال جاری میلادی، شرکت راهآهن کره جنوبی KORAIL آزمایش قطار باری متراژِی به طول 777 متر را انجام داد، این قطار که از سئول به سمت بوسان حرکت می‌کرد، در جهت سیاست‌های راهآهن کره برای افزایش ظرفیت حمل بار در شبکه ریلی این کشور مورد بهره برداری آزمایشی قرار گرفت.
راهآهن کره جنوبی که پیش‌تر به واسطه تبعات ناشی از کرونا با زیان مالی 150 میلیون یورویی مواجه بود، این اقدام را در جهت افزایش ظرفیت حمل بار ریلی برای جبران زیان‌های مالی سال گذشته خویش دنبال می‌کند.
آنگونه که ناهی سونگ، مدیرعامل شرکت راهآهن کره جنوبی اعلام کرده است: ایجاد قطارهای باری متراژِی می‌تواند تا 50 درصد ظرفیت حمل بار در شبکه ریلی این کشور را افزایش دهد.
این قطار تست، توانست مسافت 402 کیلومتری مابین بوسان و سئول را در کمتر از 6 ساعت و با میانگین سرعت 70 کیلومتر بر ساعت طی کند. در فرآیند انجام این تست، قطارهای مسافری موجود در این مسیر نیز به کار خود ادامه دادند.
اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌های دنیا، میانگین سیر قطارهای باری و مسافری در شبکه ریلی کره جنوبی را 257 کیلومتر عنوان کرده است.
ایجاد قطار طویل راهکاری برای افزایش عملکرد شبکه ریلی
ایجاد قطارهای طویل و یا به اصطلاح متراژی امری مرسوم در شبکه‌های ریلی مطرح جهانی است. این اقدام با توجه به کاهش نیاز به مانور، افزایش ظرفیت بلاک و همچنین استفاده حداکثری از توان و ظرفیت نیروی کشش، می تواند در مجموع ظرفیت جابجایی و حمل و نقل بار در یک مسیر ریلی را افزایش دهد.
کشورهایی چون چین، روسیه، استرالیا و آمریکا از پیشتازان استفاده از قطارهای طویل برای جابه‌جایی حجم انبوهی از بار توسط شبکه ریلی خود هستند، فواصلی که قطارهای طویل در این کشورها به حمل بار ریلی می پردازند، بالغ بر 700 تا 1500 کیلومتر عنوان شده است.
مطابق با تحقیقات انجام شده بین المللی، میزان مسافتی که لازم است تا حمل بار با شبکه ریلی نسبت به حمل جاده ای مزیت پیدا کند، مسافت های بالاتر از 400 الی 500 کیلومتر است، از همین حیث کشورهایی که پهناوری بیشتری دارند و همچنین نوع بار عمده جابه‌جا شده در آنها به صورت مواد معدنی و یا فله است، بهتر است که بیشتر از این مد حمل و نقل برای حمل بارهای خود استفاده کنند.
مطالعات نشان می‌دهد که بیش از 40 درصد از بارهای جابه‌جا شده در کشور طی سالیان گذشته، بارهای ریل پسندی بوده که به واسطه نیاز به حمل بالای 500 کیلومتر و همچنین جنس و حجم بار، لازم است تا از طریق شبکه ریلی کشور جابه‌جا شود، به همین واسطه در مجموعه‌ای از سیاست ها و اسناد بالادستی بر اولویت شبکه ریلی برای حمل بار در کشور توجه شده است، به طوری که سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، سهم حمل ریلی از بارهای داخلی را 30 درصد تعیین کرده بود. اما آنچه تاکنون محقق شده است، سهم 10 درصدی شبکه حمل و نقل ریلی کشور از حمل بارهای داخلی بوده است.
توسعه کیفی در بهره‌برداری از شبکه راهآهن ایران باید اتفاق بیافتد
در همین رابطه محمدجواد شاهجویی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل عنوان کرد: اگر تا امروز شبکه ریلی کشور نتوانسته است به اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی برسد و به سهم 30 درصدی خویش از جابه‌جایی بارهای داخلی دست یابد، به واسطه بهره وری پایین و بهره برداری سنتی از شبکه ریلی کشور و دارایی‌های موجود ریلی است. به نحوی که هم اکنون در بسیاری از شاخص‌های بهره برداری، شبکه ریلی کشور از کشورها عقب‌تر است.
وی افزود: درست است که برای افزایش سهم حمل بار در شبکه ریلی نیاز به توسعه سخت افزاری وجود دارد، اما باید پذیرفت که شبکه ریلی ما هم اکنون از همان ظرفیت‌های موجود و از همان دارایی‌های موجود خویش به صورت بهینه بهره برداری نمی‌کند و توسعه سخت افزاری نمی‌تواند مشکل شبکه ریلی کشور را مرتفع کند.
وی ادامه داد: بسیاری از کشورها نیز مسیر توسعه شبکه ریلی خود را نه از طریق توسعه سخت افزاری، بلکه با توسعه نرم‌افزاری و اتخاذ راهکارهای بهینه بهره برداری آغاز کرده‌اند، اساسا باید توسعه نرم‌افزاری پیش از توسعه کمی در دستور کار شبکه ریلی کشور قرار بگیرد، بدون شک ثمره توسعه کیفی در بهره برداری از دارایی‌های ریلی کشور، افزایش درآمد‌ها، افزایش جذابیت برای سرمایه گذاری در این بخش مهم اقتصادی و در یک جمله توسعه سخت افزاری شبکه ریلی نیز خواهد بود.
راهآهن استفاده از راهکارهای نرم افزاری و کم هزینه را در دستورکار قرار دهد
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: هنوز بسیاری از راهکارها در راه آهن ایران برای افزایش میزان بهره وری و عملکرد خطوط ریلی مورد استفاده قرار نگرفته است. بنابراین تا مدل‌های بهره برداری اصلاح نشود، نمی‌توان انتظار داشت با افزایش دارایی‌های ریلی، تغییر شگرفی در وضعیت شبکه ریلی کشور به وجود بیاید.
شاهجویی عنوان داشت: راهکارهای متعددی وجود دارد که به نظر می رسد شرکت راه آهن به عنوان متولی اصلی بهره برداری از شبکه ریلی ضرورت دارد در دستورکار جدی قرار دهد.
وی افزود: ایجاد قطارهای متراژی و طویل، فراگیر کردن قطارهای باری برنامه‌ای، ایجاد قطارهای کامل، اصلاح سیستم سیگنالینگ در محورهای قدیمی، تغییر در مدل بهره برداری از بعضی محورها و یا اصلاح گلوگاه های ظرفیتی با روش‌های فناورانه و کم هزینه از جمله راهکارهایی است که در دنیا تجربه شده و می تواند به رشد میزان عملکرد در شبکه ریلی کشور تا رسیدن به اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی کمک کند.