عقب افتادگی 20 ساله در صنعت مسکن، ثمره 5 سال مدیریت آقای وزیر
سال 92 که آخوندی به وزارت راه و شهرسازی رفت؛ میانگین ساخت مسکن شهری چیزی حدود 830 هزار واحد بود اما زمانی که از وزارت راه و شهرسازی کنار رفت این میانگین به 360 هزار واحد رسید.
به گزارش مهر مسکن یکی از نیازهای اساسی است که هر انسانی برای زندگی به آن نیاز دارد. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هم با توجه به همین اهمیت بارها بر موضوع مسکن تأکید و در اصل سی و یکم صراحتاً اعلام کرده که «داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند بخصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند.»
علاوه بر تأکید قانون اساسی بر تأمین مسکن، این بخش از این جهت هم اهمیت بالایی دارد چون پیشران اقتصاد کشور محسوب شده و بر اشتغال و رونق بخش‌های مختلف اقتصادی به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار است.
به همین دلیل دولت‌ها همواره بخش زیادی از تمرکز خود را بر روی این بخش قرار داده و به نوعی مسکن را ویترین عملکرد خود می‌دانند. با بررسی عملکرد دولت‌های مختلف می‌توان دریافت که بدترین دوره مسکن‌سازی در کشور، سال‌های 1392 تا 1397 یعنی در زمان وزارت «عباس آخوندی» بوده است.
سیدطه‌حسین مدنی رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند در این خصوص در گفت و گو با مهر با بیان اینکه آمار بانک مرکزی و مرکز آمار مرجع خوبی برای بررسی کارنامه دولت‌های مختلف در بخش مسکن است؛ گفت: این آمار حاکی از این است که در دهه 80 به طور متوسط سالانه بیش از 490 هزار واحد مسکن شهری در کشور ساخته شده است.
مدنی افزود: همچنین این آمار نشان می‌دهد که دولت نهم و دهم در فاصله سال‌های 1384 تا 1392 از متوسط 450 هزار واحد شروع و در دوره‌ای به بالاتر از 800 هزار واحد هم رسیده و در کل میانگین ساخت در حدود 610 هزار مسکن شهری در سال را ثبت کرده است. در این دوره نرخ متوسط ساخت مسکن صعودی بوده است.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند با بیان اینکه از 24 مرداد 1392 تا مهرماه 1397، یعنی در دوره وزارت عباس آخوندی، ما با بدترین رکوردها در بخش مسکن مواجه هستیم؛ افزود: این عملکرد اثرات بسیار بدی بر اقتصاد کشور گذاشت که آثار آن همچنان محسوس بوده و تا سال‌های آتی هم این اثرات ادامه خواهد داشت.
سقوط 60 درصدی ساخت مسکن در دوره عباس آخوندی
مدنی ادامه داد: سال 92 که آخوندی مسئولیت وزارت راه و شهرسازی را بر عهده گرفت؛ میانگین ساخت مسکن شهری چیزی در حدود 830 هزار واحد بود اما زمانی که در سال 95 او از وزارت راه و شهرسازی کنار رفت این میانگین به 360 هزار واحد رسیده بود که یک کاهش حدوداً 60 درصدی را نشان می‌دهد. نکته جالب اینجاست که رفتن آخوندی از وزارت راه و شهرسازی، افزایش 22 درصدی ساخت مسکن در سال بعد را به همراه دارد.
وی با بیان اینکه در دوران وزارت آقای آخوندی به طور متوسط کمتر از 425 هزار واحد در بخش دولتی و خصوصی احداث شده است؛ گفت: عملکرد عباس آخوندی باعث شد شدیترین روند نزولی در تاریخ 20 ساله کشور در ساخت مسکن چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی رقم بخورد. چون علاوه بر اینکه جلوی بسیاری از پروژه‌های دولتی گرفته شد؛ بخش خصوصی هم که تا قبل از آن در بدترین شرایط سالانه بیش از 350 هزار واحد می‌ساخت هم دیگر تمایلی به ورود به بخش مسکن نداشت.
مدنی خاطرنشان کرد: عدم تمایل بخش خصوصی برای ورود به بخش مسکن و جلوگیری از ادامه پروژه‌های دولتی در زمان مسئولیت آخوندی را می‌توان در شاخص نرخ رشد تشکیل سرمایه در بخش مسکن بررسی کرد.
آخوندی سرمایه‌گذاران را از بخش مسکن فراری داد
وی ادامه داد: شاخص نرخ رشد تشکیل سرمایه در بخش مسکن از ورود سرمایه بخش خصوصی برای کسب سود از ساخت و ساز به جای دیگر بازارها و تزریق سرمایه‌های دولتی در قالب تسهیلات به مردم برای خانه‌سازی حکایت دارد. در سال 1394 این عدد منفی 11.4 درصد بود و سال 1395 هم یکی از شدیدترین سقوط‌های رشد تشکیل سرمایه بخش خصوصی در ساختمان به قیمت ثابت سال 95 بوده که به منفی 15.7 درصد رسید. همچنین در سال 1397، یکی از شدیدترین سقوط‌های رشد تشکیل سرمایه بخش دولتی در ساختمان به قیمت ثابت بوده که به منفی 25.9 درصد رسیده است.
مدنی افزود: منفی شدن نرخ رشد تشکیل سرمایه در بخش مسکن یعنی دولت و بخش خصوصی اعتبارات کمتری از دارایی‌های جاری خود را وارد این بخش کرده‌اند و با توجه به اینکه مسکن بر سایر بخش‌های اقتصادی هم اثرگذار است؛ کاهش عرضه خانه به خرید کمتر اقلام ساختمانی مانند میلگرد، بتن و... و در نتیجه بیکاری در صنایع بالادستی مانند فولاد و کارخانجات دست بالای ساختمانی و همچنین بیکاری کارگران ساختمانی و حتی مهندسین ساختمانی منجر شد.
مدنی تصریح کرد: به دلیل ادامه اثرات مدیریت آخوندی در وزارت راه و شهرسازی، این شاخص تا دو سال بعد از رفتن او هم همچنان منفی 19 و منفی 21 درصد بود و به طور متوسط در 8 ساله منتهی به 1400 منفی 6.8 درصد بود تا اینکه در سال 1400 به مثبت 12.6 درصد رسید و به دلیل اقبالی که طرح نهضت ملی مسکن ایجاد کرد از سال 1400 به بعد به طور میانگین به مثبت 3.2 درصد رسید.
وی در توضیح اثر مسکن بر بیکاری مستقیم و غیرمستقیم فعالین مرتبط با این بخش هم گفت: نرخ بیکاری در سال‌های 1397 و 1398 بالای 10 درصد بود که ارتباط مستقیمی با بخش مسکن دارد. با افزایش ساخت و ساز در کشور، نرخ بیکاری هم روند نزولی به خود گرفته و در سال 1402 تک رقمی شده و به 8 درصد رسیده است.
بدترین دوره مسکن سازی در 20 سال اخیر
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند خاطرنشان کرد: به طور کلی در دوره 5 ساله وزارت عباس آخوندی، رکورد کمترین تولید مسکن در سراسر کشور طی 20 سال اخیر، پایین‌ترین میزان متوسط تولید مسکن در دوران تمامی وزرای حوزه مسکن 20 سال اخیر و بیشترین سقوط نرخ تولید مسکن در دوران انقلاب (سقوط 60 درصدی تولید) به ثبت رسیده است.