فرمانده اقتصاد ایران چه کسی است؟

دنیای اقتصاد: فرمانده اقتصاد ایران کیست؟ این یک سؤال به ظاهر ساده اما کلیدی است که پاسخ به آن میتواند، مسیر بسیاری از تصمیمگیریهای اقتصادی را روشن کند. در این ویدیو تلاش داریم تا به این سوال مهم پاسخ دهیم.
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محبوبه فکوری: فرمانده اقتصاد ایران کیست؟ این یک سؤال به ظاهر ساده اما کلیدی است که پاسخ به آن میتواند، مسیر بسیاری از تصمیمگیریهای اقتصادی را روشن کند. نگاهی به کارنامه کاری دولتهای مختلف، چه قبل و چه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نشان می دهد که در هر دولت، بسته به نوع نگرش آن دولت، یکی از دستگاههای کلیدی اقتصاد ایران یعنی وزارت اقتصاد، بانک مرکزی یا سازمان برنامه و بودجه سکاندار و فرمانده اقتصاد ایران بوده است. گاهی، سکان به دست وزیر اقتصاد بوده و او فرماندهی امور اقتصادی را به عهده گرفته و گاه این فرمان به دست رئیس کل بانک مرکزی وقت سپرده شده تا امور را سامان دهد.
در معدود مواردی هم، رئیس سازمان برنامه و بودجه در قامت معاون رئیس جمهور، مدیریت کار را بر عهده گرفته است؛ هر چند در برخی شرایط بسته به وضعیتی که وجود داشته، شخص رئیس جمهور یا معاون اول او، ریاست ستاد اقتصادی دولت را عهده دار شده است.
حتی گاه تعیین یک فرمانده برای اقتصاد از یکی از این دستگاههای چندگانه، چه بانک مرکزی باشد چه وزارت اقتصاد، موجب به محاق رفتن طرف دیگر شده است که البته عمدتا این وزرای امور اقتصادی و دارایی بودهاند که در نتیجه این اختلاف نظرها و اثرات منفی آن بر بازار، متهم محسوب و به حاشیه رانده میشوند.
با مروری بر استیضاح هایی که مجلس در ادوار مختلف برای وزرای اقتصاد در دولتهای گوناگون طراحی کرده، میبینیم که این استیضاح ها ریشه در عملکردی داشته که از حیطه اختیار وزیر خارج بوده و عموما روسای کل بانک مرکزی، مسؤول سیاستگذاری های پولی و ارزی و در نتیجه تورم و از همه مهمتر نوسانات شدید نرخ ارز بوده اند، اما این وزیر اقتصاد بوده که زیر ضرب استیضاح و در نهایت عدم کسب رای اعتماد مجدد از مجلس رفته است.
این اختلاف ها را به صراحت در گفت و شنودهایی که هر یک از طرفین دعوا از رئیس کل بانک مرکزی گرفته تا وزیر امور اقتصادی و دارایی با رسانه ها یا در جلسات کارشناسی و عمومی صورت می دهند، می توان دید.